Ήδη από τις αρχές του Ιουλίου του 1941 η ηγεσία του ΚΚΕ, στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ του, είχε αναλάβει την πρωτοβουλία «να οργανώσει τις δυνάμεις της λαϊκής εξέγερσης για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση της Ελλάδας». Αμέσως ξεκίνησαν επαφές με άλλα κόμματα, ενώ πολιτικοί της Δεξιάς και του Κέντρου απέρριπταν κάθε τέτοιο ενδεχόμενο.
Στις 27 Σεπτεμβρίου συνυπέγραψαν το ιδρυτικό κείμενο του
ΕΑΜ οι εκπρόσωποι του ΚΚΕ, του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΚΕ), του
Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας (ΑΚΕ) και της Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας (ΕΛΔ).
Στις 10 Οκτωβρίου του 1941 κυκλοφόρησε το Διάγγελμα του
ΕΑΜ, που απευθυνόταν «σ' όλον τον Ελληνικό Λαό, σ' όλους τους Έλληνες που η
καρδιά τους χτυπάει για το ξεσκλάβωμα της Πατρίδας μας».
Το ΕΑΜ, εν όψει της 28ης Οκτωβρίου όριζε το χρονικό
διάστημα ως τις 28 Οκτωβρίου, «την πρώτη επέτειο της άνανδρης επιδρομής των
Ιταλών φασιστών ενάντια στη χώρα μας, περίοδο του νέου εθνικού απελευθερωτικού
ξεκινήματος».
«Μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα, ας ανεβάζουμε τις
μορφές της πάλης μας. Στις 28 Οκτωβρίου με κάθε είδους εκδήλωση, αγωνιστείτε
για το εθνικό ξεκίνημα» ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ προειδοποιούσε πως «μέρες
φριχτές, ακόμα πιο φριχτές κι απαίσιες μας περιμένουν».
Ωστόσο, υπογράμμιζε «από μας όμως και πάλι εξαρτάται να
ζήσουμε ξανά ελεύθεροι. Ο αγώνας δε θάναι εύκολος, μα το έπαθλό του αξίζει κάθε
θυσία. Και το έπαθλο αυτό θα είναι μια Νέα Ελλάδα, ελεύθερη και ανεξάρτητη,
κτήμα του Λαού της».
Ολόκληρο το διάγγελμα του ΕΑΜ εν όψει της πρώτης επετείου
της 28ης Οκτωβρίου:
ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ
Σ' όλον τον Ελληνικό Λαό, σ' όλους τους Έλληνες που η
καρδιά τους χτυπάει για το ξεσκλάβωμα της Πατρίδας μας.
Έλληνες, Ελληνίδες, Νέα Γενεά.
Από τις 24 Απριλίου, εδώ και πεντέμισυ μήνες, η χώρα μας,
ο ένδοξος και ηρωικός λαός μας ζουν σκλάβοι. Οι Γερμανοί και Ιταλοί και οι
Βούλγαροι φασίστες καταχτητές ληστεύουν
το βιο μας, ατιμάζουν τις γυναίκες μας και τα κορίτσια
μας, δολοφονούν κατά εκατοντάδες τους άντρες.
Η πείνα, η εξαθλίωση, φτάσαν στο απροχώρητο. Δεκάδες
χιλιάδες είναι κι όλας οι καινούργιοι φυματικοί. Εκατοντάδες χιλιάδες οι
προφυματικοί. Τα παιδιά μας, χλωμά, πεινασμένα, ζητάν το πρωί ψωμί που δεν
έχουμε να τους δώσουμε. Με κόπον, επιστρατεύοντας τις τελευταίες δυνάμεις,
σερνόμαστε στους δρόμους, στη δουλειά.
Το ψωμί, το λάδι, τα όσπρια, τα σταφύλια, τα χορταρικά,
έχουν εξαφανιστεί. Μήνες οι φτωχοί έχουν να δουν γάλα, αυγό, κρέας, ψάρι.
Τριάντα δράμια ψωμί μας έδινε η ψευτοκυβέρνηση των προδοτών λακέδων στην Αθήνα,
στον Πειραιά και σε μερικές
άλλες πόλεις. Μα κι αυτό κόβεται. Σ' άλλες πόλεις,
βδομάδες τώρα, ούτε κι αυτά τα 30 δράμια δεν δίνουνται. Μονάχα στη μαύρη αγορά,
που την έχουν κι αυτή οργανωμένη οι καταχτητές
μας, σε συνεργασία με ωρισμένους προδότες Έλληνες,
βρίσκουνται σε τιμές απρόσιτες για το λαό ωρισμένα είδη.
Ολόκληρη η φυλή μας απειλείται, το χειμώνα που μας
έρχεται, με την αξόντωση, τον αφανισμό, αν μείνουμε με σταυρωμένα χέρια, αν
αφήσουμε ελεύθερους τους καταχτητές μας και τα όργανά τους, τους «Έλληνες»
προδότες «κυβερνήτες» στο εξοντωτικό έργο τους.
Έλληνες, Ελληνίδες, Νέα Γενεά!
Η σημερινή σκλαβιά είναι, χωρίς άλλο, η πιο βαρειά, η πιο
αφόρητη στην ιστορία του Λαού μας. Κι άλλοτες όμως η φυλή μας πέρασε χρόνια σκλαβιάς,
χρόνια μαύρης δουλείας. Κι αν ως τα σήμερα έζησε και θα ζήσει είναι γιατί ποτέ
δεν δέχθηκε παθητικά τον ξένο ζυγό, γιατί κάθε φορά, ύστερα από κάθε σκλάβωμα,
ένωνε τις δυνάμεις της και κατακτούσε ξανά τη λευτεριά της.
ΚΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΑΣ!
Έλληνες, Ελληνίδες, Νέα Γενεά!
Υποδουλωθήκαμε στον ξένο κατακτητή όχι γιατί μας έλειψε
το θάρρος κι ο ηρωισμός, μα γιατί προδόθηκε ο αγώνας μας, γιατί κρατηθήκαμε
διασπασμένοι και σκλάβοι εσωτερικά, γιατί ο λαός μας καταληστεύθηκε αντί να
προετοιμαστεί για την εθνική άμυνα, γιατί γαλουχήθηκαν στις γραμμές μιας
καταστάσεως η διαφθορά κι η προδοσία, γιατί οι
Τσολάκογλου και Σία, αυτοί που αποσύνθεσαν το μέτωπο και
χτύπησαν πισώπλατα τον φαντάρο, τον τσολιά, τον Κύπριο και Δωδεκανήσιο
εθελοντή, τον ήρωα της Κρήτης, παίζαν ηγετικό ρόλο τότε. Γι' αυτό και μόνο γι'
αυτό υποδουλωθήκαμε στον ξένο καταχτητή.
Τώρα όμως το ζήτημα είναι πως θα ξεσκλαβωθούμε. Και σ'
αυτό μία είναι η απάντηση:
Η ΕΝΩΣΗ ΟΛΩΝ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ. Η
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΤΟΥ.
Κι αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός του ΕΑΜ (του ΕΘΝΙΚΟΥ
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ) που ιδρύεται.
Έλληνες και Ελληνίδες πατριώτες! Νέοι και νέες.
Άσχετα απ' ό,τι σας χώρισε στο παρελθόν, άσχετα απ' ό,τι
θα σας χωρίση στο μέλλον ύστερα απ' το ξεσκλάβωμά μας, ενώστε τις δυνάμεις σας
για τον Εθνικό Απελευθερωτικό Αγώνα.
Στις πόλεις, στις συνοικίες, στα κεφαλοχώρια, στα χωριά,
στα Τμήματα της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής, στα Υπουργεία, πάρτε οι πιο
δραστήριοι και τολμηροί από σας την πρωτοβουλία. Και σχηματίστε παντού
Επιτροπές του ΕΑΜ. Οι επιτροπές του ΕΑΜ των συνοικιών, χωριών, επιχειρήσεων,
εργοστασίων, τραπεζών, επαγγελματικών κλάδων, τμημάτων αστυνομίας και
χωροφυλακής, υπουργείων κλπ. με τη σειρά τους ας
σχηματίσουν μυστικές τριάδες ή πεντάδες βάσης, γύρω από
τις οποίες θα συγκεντρωθεί όλος ο Λαός.
Το ΕΑΜ θα αγωνιστεί, κινητοποιώντας ολόκληρο το Λαό, κι
από κοινού με τους άλλους λαούς που παλεύουν τον άξονα.
Για να σταματήσει τους κατακτητές μας και τα όργανά τους,
την πουλημένη σ' αυτούς ψευτοκυβέρνηση των προδοτών, στον αφηνιασμένο δρόμο της
καταληστεύσεως του τόπου και της εξοντώσεως της φυλής μας.
Για το σταμάτημα των δολοφονιών και των συλλήψεων, για
την απόλυση των χιλιάδων Ελλήνων πατριωτών που είναι κλεισμένοι εις τα
στρατόπεδα συγκεντρώσεως και εις τις φυλακές. Για την ηθική και υλική βοήθεια
των θυμάτων του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνα, βοηθώντας με όλες τις δυνάμεις
το έργο της οργανώσεως της Εθνικής Αλληλεγγύης.
Για την απαλλαγή της χώρας μας από τον ξενικό ζυγό στην
κατάλληλη στιγμή, την ανατροπή της σημερινής ή κάθε άλλης προδοτικής
κυβερνήσεως που τυχόν θα σχηματισθεί και για το σχηματισμό μιας Προσωρινής
Κυβερνήσεως που θα προκηρύξει εκλογές για Συνταχτική Εθνοσυνέλευση, ώστε ο Λαός
ν' αποφανθεί κυριαρχικά για το πολίτευμα και τη διακυβέρνησή του.
ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗΣ! Πάρτε μέρος στον αγώνα
του ΕΑΜ,
όσες από σας δεν πήραν σχετική απόφαση ακόμα. Αποχή από
την οργανωμένη δράση, μονάχα τους καταχτητές βοηθάει.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΣΤΟΙ! Βοηθείστε οικονομικά και με τη συμμετοχή
σας τον αγώνα του ΕΑΜ.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ - ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ, ΕΦΕΔΡΟΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ,
ΑΝΑΠΗΡΟΙ!
Προσφέρετε τις γνώσεις σας, την πείρα σας, την
δοκιμασμένη τόλμη σας στην οργάνωση των εθνικών δυνάμεων. Το παράδειγμα των
καπεταναίων, των καραβοκυραίων, των ναυτών του 1821, του Κολοκοτρώνη, του
Μιαούλη, του Κανάρη, του Οικονόμου, του Καρατζά, ας είναι οδηγός σας.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΕΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ!
Δεν υπάρχει Ελληνική Κυβέρνηση που να υπηρετείτε. Μη
γινόσαστε όργανα των κατακτητών μας και των προδοτών Ελλήνων, που εξευτελίζουν,
πιέζουν, δολοφονούν και σας τους ίδιους. Σαμποτάρετε κάθε μέτρο των κατακτητών
που στρέφεται ενάντια στον Εθνικό Απελεθερωτικό Αγώνα του Λαού μας.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΙΕΡΕΙΣ! Οδηγηθήτε από το παράδειγμα του
Παπαφλέσσα. Γίνετε μαχητικοί αγωνιστές του αγώνα της Φυλής, για το ξεσκλάβωμά
της.
ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΝΕΕΣ! Δώστε τον απέραντο ενθουσιασμό σας, το
ηρωικό σας πνεύμα, την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία σας στον αγώνα του ΕΑΜ.
ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ! Πολεμήστε τη διαφθορά που πάνε να σπείρουν
ανάμεσά σας, εκμεταλλευόμενοι την πείνα σας οι διεφθαρμένοι φασίστες. Ούτε μια
Ελληνίδα δεν πρέπει να έχει σχέσεις με τους φασίστες κατακτητές μας.
Στιγματίστε όσες επιμένουν να πουλιούνται στους κατακτητές μας.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΓΡΟΤΕΣ! Κρύψτε την παραγωγή σας απ' τους
καταχτητές και την κυβέρνηση των προδοτών λακέδων που παραδίνει ό,τι
συγκεντρώνει στους Γερμανούς. Πουλάτε τα προϊόντα σας μόνο στους κατοίκους των
πόλεων. Έλληνες πολίτες! Ούτε ένα κουκί στάρι, ούτε μια σταγόνα λάδι στους
κατακτητές, οσαδήποτε λεφτά κι αν σας προσφέρουν.
Υπερασπίστε το βιο σας με όλα τα μέσα.
ΚΑΙ ΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΙΚΡΟΑΣΤΟΙ, ΒΙΟΤΕΧΝΕΣ, ΕΡΓΑΤΕΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΙ
ΚΑΙ
ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ, ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ!
Αρνηθήτε κάθε βοήθεια στους κατακτητές μας. Μη δουλεύετε
γι' αυτούς. Φέρτε κάθε είδους εμπόδια σε κάθε δουλιά, που γίνεται για
λογαριασμό τους. Αρχίστε αμέσως τον αγώνα σας με Επιτροπές, πεταχτές
συγκεντρώσεις, με διαδηλώσεις, με επιβράδυνση και στάση στην ώρα της δουλειάς,
με απεργίες για ψωμί, συσσίτια, μεροκάματα και μισθούς με βάση τον τιμάριθμο.
Έλληνες, Ελληνίδες, Νέοι και Νέες!
Η Κρήτη, η Μακεδονία, η Θράκη, όπου άρχισε κιόλας το
ξεκίνημα, μας δείχνουν το δρόμο.
Το ΕΑΜ ορίζει το χρονικό διάστημα απ' τα σήμερα ως τις 28
Οκτωβρίου, την πρώτη επέτειο της άνανδρης επιδρομής των ιταλών φασιστών ενάντια
στη χώρα μας, περίοδο του νέου εθνικού απελευθερωτικού ξεκινήματος.
Μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα, ας ανεβάζουμε τις μορφές
της πάλης μας. Στις 28 Οκτωβρίου με κάθε είδους εκδήλωση, αγωνιστείτε για το
εθνικό ξεκίνημα.
Το ΕΑΜ ορίζει σύγχρονα για έμβλημά του το ηρωικό
ΤΣΑΡΟΥΧΙ. Το ΤΣΑΡΟΥΧΙ είναι το ελληνικό «V». Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο
καλεί όλους τους Έλληνες και Ελληνίδες στις 28 Οκτωβρίου στο σπίτι τους, στον
τόπο της δουλιάς τους, στο καφενείο, στο τραμ,
στον κινηματογράφο, στο θέατρο, να χαιρετισθούν με τις
λέξεις «ΤΣΑΡΟΥΧΙ - ΕΑΜ».
Απ' άκρη σ' άκρη στην Ελλάδα μας δυο λέξεις πρέπει ν'
αντηχήσουν τη μέρα της 28 Οκτωβρίου. Οι λέξεις: «ΤΣΑΡΟΥΧΙ - ΕΑΜ».
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΣΕΣ!
Μέρες φριχτές, ακόμα πιο φριχτές κι απαίσιες μας
περιμένουν. Από μας όμως και πάλι εξαρτάται να ζήσουμε ξανά ελεύθεροι. Ο αγώνας
δε θάναι εύκολος, μα το έπαθλό του αξίζει κάθε θυσία. Και το έπαθλο αυτό θα
είναι μια Νέα Ελλάδα, ελεύθερη και ανεξάρτητη,
κτήμα του Λαού της.
Αδέλφια μας, Έλληνες και Ελληνίδες, νεολαία της Ελλάδας!
Μπρός! για το νέο εθνικό ξεκίνημα!
Μπρος, για τον εθνικό συναγερμό της 28 Οκτωβρίου.
Μπρος, για να κατακτήσουμε την ελευθερία της χώρας μας!
Μπρος για μια ελεύθερη Ελλάδα!
Οσεσδήποτε δοκιμασίες κι αν περάσουμε, οσεσδήποτε
δοκιμασίες
κι αν χρειασθούν, ΕΜΕΙΣ ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ!
ΖΗΤΩ ΤΟ ΤΣΑΡΟΥΧΙ!
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΑΜ! ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ!
Η Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή
του ΕΑΜ
10 Οκτωβρίου 1941.
Πηγή: Αυγή