(Του Παύλου Τσακιρίδη)
Γράφει ο Γιάννης Αλεξ. Ρωμανίδης
Το 5ο βιβλίο του Παύλου Τσακιρίδη είναι γεγονός. Ένα
ευχείρωτο, καλαίσθητο και ευανάγνωστο βιβλίο 350 σελίδων, συνδυασμένο με
πλούσιο και παραστατικό φωτογραφικό υλικό.
Εύοσμο φυτό, προϊόν δεκάχρονου μόχθου. Ο συγγραφέας μολονότι ζει στις
Σέρρες, ωθείται στο γενέθλιο τόπο, οίκαδε, στο καταφύγιο της εστίας, στο
«νόστιμον ήμαρ», στο σπίτι του, στο σύμβολο
του γενέθλιου τόπου και ποθεί σαν τον Ιθακήσιο Οδυσσέα « και καπνόν
αποθρώσκοντα». Μας ξεναγεί ιστορικά ,
πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά στη
Βυρώνεια. Είναι μια φιλιστορία του
τόπου. Ιστορικός ο τόπος. Τρανή ιστορία σε ένα μικρό χωριό.
Πρωταγωνιστές
της ιστορίας του οι ίδιοι οι Βυρωνειώτες. Κι όταν την ιστορία τη γράφουν οι
πρωταγωνιστές της, είναι πιο αληθινή. Ερευνά την επέκταση των σιδηροδρόμων από
το Χαρίλαο Τρικούπη, το σιδηροδρομικό
σταθμό του Χατζή Μπεϊλίκ, την επίσκεψη του Ελευθερίου Βενιζέλου και του βασιλιά
Κων/νου το 1913 για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Την έλευση των προσφύγων,
τις αφηγήσεις των Βυρωνειωτών και την άδολη καταγραφή του ξεριζωμού, της
προσφυγιάς , του μόχθου και του ιδρώτα τους.
Αφηγούνται τη ζωή στην αλησμόνητη πατρίδα, το Κιουμούς Χατζήκιοϊ
Μαντέν, τη φυγή από τον αρχέγονο και Οίνωπα Πόντο, τη συνύπαρξη και συνοδοιπορία
εντοπίων Βλάχων, Ποντίων, Θρακιωτών και Τσερκέζων. Τη συνένωση και
μετονομασία της Ράμνας, του Αετοβουνίου
και του Χατζή Μπεϊλίκ σε Βυρώνεια. Την
πληθυσμιακή αύξηση του χωριού. Τη δύσκολη αποκατάσταση των προσφύγων. Περνούν από τη φωτιά του Β΄Παγκόσμιου και
την απάνθρωπη Βουλγαροκρατία. Ακολουθούν την
πολυκύμαντη ιστορία της χώρας. Κατοχή, εμφύλιος, μετανάστευση, Χούντα
και αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Ο ζωντανός και πολυσύνθετος οργανισμός του χωριού έχει αίσθηση ευθύνης. Συμπορεύεται με την καταπίεση και τη μαύρη αντίδραση. Κι όταν τα νερά της ιστορίας ήταν ακύμαντα, τότε στο χωριό, σ’ αυτή την πολυθρέμμωνα επαρχία, «ακούονταν πανταχόθεν άσματα βακχικά και ορχομένων ποδοκρουσίες. Ο Ουρανός εγύριζεν, η γη εχόρευεν, τα άστρα επηδούσαν». Ήταν οι εποχές που έσφυζε από ζωή και δράση. Μετάδινε την Ποντιακή πολιτισμική του προέλευση. Προσκοπισμός, Πολιτιστικός σύλλογος με θεατρική δραστηριότητα, που διέρρηξε τα σύνορα του Ελλαδικού χώρου με παραστάσεις στην Ευρώπη. Απόδειξη η εφημερίδα του Νταχάου που έγραφε στις 29-03-1990 « Η ελληνική κοινότητα με τον Θωμαΐδη Γιώργο παρουσιάζει καλλιτέχνες από τη Βυρώνεια στο Δημαρχείο. Ένα βήμα για αμοιβαία πολιτιστική ανταλλαγή». Οι Βυρωνειώτες μετατρέπονται σε πολίτες του κόσμου. Η Βυρώνεια ψυχή της επαρχίας και με την «Πλατεία Ονείρων». Για το λόγο αυτό ο Βασίλης Τζανακάρης, εκδότης του περιοδικού «Γιατί» έγραψε το 1989: «Έχουν ξεμείνει μερικοί τόποι-στα σίγουρα- όπου το πρόσωπο της πολιτιστικής Ελλάδας εξακολουθεί να έχει την αρχέγονη καθαρότητά του… Ψυχή και πνευματικός της μπούσουλας ο Παύλος Τσακιρίδης. Στις ξέρες της επαρχίας άπλωσαν το μεράκι και τα όνειρά τους…». Κι όταν οι εποχές ήταν δίσεκτες και μετατράπηκαν οι ελπίδες σε εφιάλτες, πάλι διαφωτίζονται βάθη ανάξια φωτός. Οι Βυρωνειώτες περνούν από τη φωτιά για να φτάσουν στη λάμψη. Η αύρα τους είναι ιστορική.
Ο Παύλος
παρουσίασε κατά καιρούς ένα γόνιμο πέρας εργασιών και εκδόσεων. Γεφυρώνει
ισότιμα την τοπική με τη γενική ιστορία. Πιστεύω ότι θα βρει ευρύτατη
αναγνωστική υποδοχή και αναγνώριση. Προσφέρει ιστορική, πολιτική και
πολιτισμική αυτογνωσία. Σταθμεύει στις ιστορικές περιόδους, θύλακες.
Καταδικάζει την πολιτική σχιζοφρένεια. Εμμένει
σε μεγάλους στόχους, που παραμένουν ως κοινό κτήμα. Μας οδηγεί σε
ενδοσκόπηση. Μια άψογη δουλειά που βρήκε
την καλή της ώρα εν μέσω πανδημίας. Επειδή όμως υπάρχουν οι αρνητές της ύπαρξης
του κορωνοϊού, θα υπάρξουν σίγουρα και οι αρνητές της προσφοράς του. Σ’ αυτούς
απαντά ο Παύλος με το Μοχάτμα Γκάντυ που
έλεγε: « Δεν με πειράζει που με θάβουνε, αρκεί που ξέρω πως είμαι σπόρος». Εγώ
όμως θα κλείσω με τον ημέτερο Κωστή Παλαμά : «Του χεριού οι πολεμιστάδες και
του νου γεννάν τα ιδανικά και τα’ αναθρέφουν, τα μεστώνουν και τα γιγαντεύουν».
Καλή ανάγνωση.