Όλο και πιο έντονη είναι η κριτική που γίνεται προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τη διαφαινόμενη αποτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εξασφαλίσει στους πολίτες της επαρκείς δόσεις εμβολίων κατά της covid-19 και άρα να επισπεύσει τη συλλογική ανοσία και το άνοιγμα των οικονομιών.
Η παραδοχή της Επιτρόπου Υγείας Στέλλας Κυριακίδη σχετικά
με το περιεχόμενο των συμφωνιών με την AstraZeneca ήρθε να επιβεβαιώσει πηγές
από τις Βρυξέλλες που κάνουν λόγο για παιδαριώδεις χειρισμούς στην προμήθεια
των εμβολίων.
Τα δεδομένα είναι αμείλικτα και κάποιος πρέπει να
αναλάβει την ευθύνη. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τελευταίες στο Δυτικό
Κόσμο ως προς το ρυθμό εμβολιασμού του πληθυσμού, με ό, τι αυτό συνεπάγεται
πρωτίστως για την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών αλλά φυσικά και για τις
ευρωπαϊκές οικονομίες. Ως την 26η Ιανουαρίου, το Ισραήλ είχε εμβολιάσει το
47,9% των πολιτών του, το Ηνωμένο Βασίλειο το 11,25%, οι ΗΠΑ το 7,11%. Στην
Ευρώπη μόνο η μικρή νησιωτική Μάλτα είχε καταφέρει να περάσει το 5%, την ώρα
που η Γερμανία κατέγραφε 2,38%, η Ελλάδα 1,88% και η Γαλλία 1,74%. (Πηγή:
ourworldindata.org)
Κυριακίδη και Φον Ντερ Λάιεν, τα πρόσωπα στο στόχαστρο
«Καταστροφή», «ναυάγιο» και «φιάσκο», είναι οι λέξεις που
χρησιμοποιεί ο διεθνής Τύπος για να περιγράψει την αποτυχία της ΕΕ στην υπόθεση
των εμβολίων. Η αρμόδια για την Υγεία Κύπρια Επίτροπος της ΕΕ Στέλλα Κυριακίδη
είναι ένα από τα πρόσωπα που συγκεντρώνουν τα πυρά.
Απέτυχε να αναγκάσει την AstraZeneca να δεσμευθεί πάνω σε
συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα παράδοσης εμβολίων, ακόμα και σε δεύτερο χρόνο,
μετά την αποκάλυψη της συμφωνίας «μέγιστων προσπαθειών» που είχε αρχικά
υπογράψει. «Λυπούμαστε για τη συνεχιζόμενη απουσία σαφήνειας στο πρόγραμμα
παραδόσεων και ζητούμε από την AstraZeneca ένα ξεκάθαρο πλάνο για την γρήγορη
παράδοση εμβολίων που έχουμε προκρατήσει για το πρώτο τρίμηνο», έγραψε σε ένα
tweet της μετά τη συνάντηση της Τετάρτης με τον Σοριό.
Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ έχει επενδύσει 336 εκατομμύρια ευρώ
στην AstraZeneca προκειμένου να παραλάβει 400 εκατομμύρια δόσεις, με τις πρώτες
100 εκατομμύρια πριν τον Απρίλιο.
Πηγές από την Κύπρο επιβεβαιώνουν αυτό που φαίνεται στο
βιογραφικό της κας. Κυριακίδη, ότι παρά τη σημαντική δράση της όσον αφορά στην
ψυχολογία των ασθενών και ειδικά των γυναικών με καρκίνο του μαστού, η εμπειρία
της πάνω στα οικονομικά της υγείας είναι μηδενική. Αυτός ο άνθρωπος βρέθηκε εν
μέσω πανδημίας, με χιλιάδες Ευρωπαίους να χάνουν τη ζωή τους καθημερινά από
covid-19, να είναι στην πρώτη γραμμή των διαπραγματεύσεων με τις εταιρίες
παρασκευής εμβολίων.
Όμως η ιστορία της ευρωπαϊκής αποτυχίας στα εμβόλια
φαίνεται ότι ξεκινά από την αρχή της πανδημίας κι εκεί κεντρικό πρόσωπο ήταν η
πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν. Όπως γράφει το
Politico, η πρόθεση που είχε εκφραστεί από τα χείλη της Γερμανίδας πολιτικού η
Ευρώπη να λειτουργήσει συλλογικά και με όρους αλληλεγγύης στην υπόθεση του
εμβολίου «σκόνταψε» στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και την ανάγκη για παράλληλες
δράσεις των «27».
Από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι ενώ το Μάρτιο και τον
Απρίλιο του 2020 ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποβάθμιζε τη
σοβαρότητα του κορονοϊού, ταυτόχρονα προχωρούσε στη χρηματοδότηση ερευνητικών
προγραμμάτων για το εμβόλιο. Η Ευρώπη φαίνεται ότι ήθελε να χειριστεί το θέμα
με τρόπο ηθικό αλλά κατέληξε να μένει χωρίς αρκετές δόσεις εμβολίων και με τον
πληθυσμό της να συνεχίζει να νοσεί μαζικά από covid-19.
Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και η κριτική που ασκεί από
το βήμα του Foreign Policy ο Γιάκομπ Φανκ Κίρκεγκαρντ, Γερμανός αρθρογράφος που
όμως δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ. «Αν η Ευρώπη θέλει περισσότερες δόσεις από τα
πετυχημένα εμβόλια των Pfizer-BioNTech, Moderna, και AstraZeneca, έπρεπε να
είχε πάρει το ρίσκο να τα παραγγείλει από το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του
2020, όχι τώρα».
Κριτική από όλους τους πολιτικούς χώρους
Όπως μεταφέρουν πηγές από τις Βρυξέλλες, κριτική για τη
διαχείριση της υπόθεσης των εμβολίων ασκείται από παράγοντες όλων των πολιτικών
αποχρώσεων. Η αποτυχία αποδίδεται κυρίως σε έλλειψη διαχειριστικής ικανότητας
συγκεκριμένων προσώπων και όχι στις πολιτικές προτεραιότητες τους.
Εξάλλου, με την πανδημία ακόμα να προελαύνει, φαίνεται
ότι για τη συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων αξιωματούχων και πολιτών, το
αποτέλεσμα μετράει πολύ περισσότερο από τις προθέσεις. Και το αποτέλεσμα είναι
ότι η ΕΕ δεν παραλαμβάνει αρκετά εμβόλια, ειδικά από την AstraZeneca.
Προς ευρω-βρετανικό επεισόδιο η κόντρα για την
AstraZeneca
Αυτό ακριβώς το χρονικό προβάδισμα του Ηνωμένου Βασιλείου
επικαλέστηκε ο διευθύνων σύμβουλος της AstraZeneca για να δικαιολογήσει το
γεγονός πως ενώ στις χώρες της ΕΕ η εταιρία του θα καθυστερήσει περί το 60% των
συμφωνημένων δόσεων, στο Ηνωμένο Βασίλειο παραλαμβάνουν κανονικά.
Όμως πέρα από το χρονικό, οι Βρετανοί φαίνεται πως έχουν
και γεωγραφικό προβάδισμα αφού τα δύο εργοστάσια παραγωγής της AstraZeneca που
βρίσκονται στο «νησί» παράγουν σύμφωνα με τα προγράμματα, σε αντίθεση με αυτά
που βρίσκονται στην Ολλανδία και το Βέλγιο.
Στο Λονδίνο ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον
ξεκαθάρισε ότι δε θέλει να εμπλακεί στη διένεξη της ΕΕ με την AstraZeneca όμως
με την αυτοπεποίθηση που του δίνει το χρονικό και το γεωγραφικό προβάδισμα
δήλωσε ότι «οι προμήθειες που έχουμε μας δίνουν αυτοπεποίθηση».
Την Τετάρτη μάλιστα συμπλήρωσε ότι θα ήταν «μεγάλο κρίμα»
το Ηνωμένο Βασίλειο να είχε ακολουθήσει τη συμβουλή να μείνει στο πρόγραμμα
εμβολιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι οπαδοί του brexit έχουν έναν καλό λόγο να
πανηγυρίζουν, ακόμα κι αυτό γίνεται εις βάρος των υπόλοιπων Ευρωπαίων.
Και στα εμβόλια, η αλληλεγγύη έμεινε στα λόγια
Από τα γεγονότα και τις αναλύσεις στο διεθνή Τύπο
προκύπτει ότι η Ευρώπη πληρώνει την πρόθεσή της να διαχειριστεί την υπόθεση των
εμβολίων με όρους δημοκρατίας και αλληλεγγύης αλλά στο τέλος δεν τελικά
αποδεικνύεται ούτε διαφανής, ούτε αλληλέγγυα.
Οι αργές της διαδικασίες την άφησαν πίσω από τις άλλες
δυνάμεις του Δυτικού Κόσμου, κι όταν αυτό διαπιστώθηκε, ορισμένα κράτη-μέλη
προχώρησαν σε διμερείς συμφωνίες, κάνοντας αυτό που υποτίθεται ότι ξόρκιζαν:
τον ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών-μελών για τα εμβόλια.
Οι κινήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απαίτηση των
παραδόσεων από την AstraZeneca προφανώς και είναι απαραίτητες αλλά γίνονται
πολύ αργά. Τώρα που επικρατεί το «όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε», είναι σχεδόν
βέβαιο ότι τα ισχυρότερα κράτη θα έχουν πιο γρήγορη πρόσβαση σε εμβόλια, ενώ τα
κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας ίσως χρειαστεί να περιμένουν μέχρι το 2022.