Ήδη από τους πρώτους μήνες της πανδημίας, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιλήφθηκε ότι για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας θα χρειαστεί ένα μεγάλο πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων, η κυβέρνηση σωστά ξεκίνησε να ετοιμάζει το ελληνικό σχέδιο για την αξιοποίηση των πόρων που αναλογούν στη χώρα μας. Καλλιέργησε όμως στην κοινή γνώμη την εντύπωση ότι οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας θα είναι παρωδικές, διότι η αξιοποίηση των 32 δις ευρώ σε συνδυασμό με την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, θα επιτρέψουν την γρήγορη ανάκαμψη και την επούλωση των οικονομικών τραυμάτων.
Στο διάστημα σχεδόν ενός έτους από την απόφαση της ΕΕ,
μέχρι την αποκάλυψη στη Βουλή των Ελλήνων του κυβερνητικού σχεδίου στις αρχές
Απριλίου του 2021, δεν έχει πραγματοποιηθεί κανένας επίσημος τουλάχιστον
δημόσιος διάλογος, μεταξύ της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων,
προκειμένου οι φορείς της πραγματικής οικονομίας και της κοινωνίας, να
διατυπώσουν τις απόψεις τους, να γίνει σωστός εντοπισμός των προβλημάτων της
ελληνικής οικονομίας που προκάλεσε η πανδημία, να αποτυπωθούν τα μεγάλα
κοινωνικά προβλήματα που υπάρχουν σήμερα. Δεν έγινε κανένας διάλογος ούτε με τα
κόμματα της αντιπολίτευσης προκειμένου να διατυπώσουν τις θέσεις τους και να
προκύψει, στο μέτρο του εφικτού, ένα σχέδιο συναινετικό, δεδομένου ότι η
αξιοποίηση αυτών των πόρων ξεπερνά κατά πολύ τον συνταγματικό χρόνο αυτής της
κυβέρνησης.
Το αποτέλεσμα της κυβερνητικής επιλογής να διαμορφώσει
ένα σχέδιο ανάκαμψης ερήμην των παραγωγικών φορέων και της κοινωνίας είναι να
υπάρχουν πολλά κενά, να υπάρχουν μεγάλες κατηγορίες προβλημάτων που δεν αντιμετωπίζονται.
Κοντολογίς, το κυβερνητικό σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης δεν αφορά την
ελληνική κοινωνία, δεν διαμορφώνει προϋποθέσεις ανάπτυξης, δεν αφορά παρά
ελάχιστα την πραγματική οικονομία.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα αυτού του σχεδίου είναι
- Πλήρης
απουσία καταμερισμού των πόρων για την κάλυψη των περιφερειακών αναγκών που
προκάλεσε η πανδημία. Το μεγαλύτερο μέρος των πόρων διοχετεύονται κεντρικά στην
Αττική και τους μεγάλους Δήμους της πρωτεύουσας χωρίς να τηρείται έστω η
αναλογία του πληθυσμού και σίγουρα δεν υπάρχει καμία πρόνοια για τον περιορισμό
των περιφερειακών ανισοτήτων. Το αποτέλεσμα θα είναι οι φτωχές περιφερειακές
ενότητες όπως είναι και ο Νομός Σερρών να μην βελτιώσουν την θέση τους από την
αξιοποίηση αυτών των πρόσθετων πόρων αλλά αντίθετα να μεγαλώσει η απόσταση με
τις πλέον ανεπτυγμένες περιφερειακές ενότητες της χώρας.
- Απουσιάζει
προκλητικά η ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα παρά το ότι ανήκει στους κλάδους
της ελληνικής οικονομίας που έχει πληγεί δυσανάλογα από την οικονομική κρίση
της πανδημίας. Οι αγροτικοί νομοί της χώρας, όπως ο Νομός Σερρών, θα μπορούσαν
να αξιοποιήσουν πρόσθετους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, για βελτίωση
καλλιεργειών, εξοικονόμηση ενέργειας και υδάτων, εκσυγχρονισμό, μείωση του
κόστους παραγωγής, εισαγωγή ψηφιακών μέσων στην αγροτική και κτηνοτροφική
παραγωγή και πολλά άλλα που να συνάδουν με τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η κυβέρνηση επιλέγει να «αγοράσει» προϊόντα αντί να ενισχύσει την
ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και να μεγεθύνει την ελληνική παραγωγή
επενδύοντας στην δημιουργία μονάδων τυποποίησης, στην βελτίωση των προϊόντων,
στην βελτίωση της οργάνωσης και στην εξωστρέφεια της ελληνικής βιομηχανίας.
- Περιορισμός
των μέτρων αντιμετώπισης της ανεργίας σε προγράμματα κατάρτισης και αόριστη
πρόβλεψη δημιουργίας 200.000 νέων θέσεων εργασίας από το Ταμείο Ανάκαμψης. Για
μια ακόμη φορά, τη στιγμή που οι άνεργοι έχουν ξεπεράσει ήδη το 1εκ και όλες οι
εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι θα πολλαπλασιαστούν τους επόμενους μήνες, δεν
υπάρχουν ουσιαστικές παρεμβάσεις για την μείωση της ανεργίας ειδικά σε Νομούς
όπως ο Νομός Σερρών που έχει ξεπεράσει το 40% σε ποσοστό ανεργίας. Καμία
πρόνοια για μείωση της ανεργίας των νέων, για τη μείωση της ανεργίας στις
γυναίκες, για την προστασία όλων αυτών των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων
και ελεύθερων επαγγελματιών που δεν θα
μπορέσουν να κρατήσουν τα μαγαζιά τους. Την ίδια στιγμή προωθούνται οι
επιθετικές πολιτικές απορρύθμισης της εργασίας που θα επιφέρει ακόμα
μεγαλύτερες μειώσεις μισθών και ακόμα μεγαλύτερο περιορισμό του διαθέσιμου
εισοδήματος για την υποστήριξη των τοπικών οικονομιών.
- Αποκλεισμός
μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Για μια
ακόμη φορά η κυβέρνηση συνδέει την χρηματοδότηση της οικονομίας με το τραπεζικό
σύστημα, προβλέποντας ότι για να συμμετέχει μια επιχείρηση στα Προγράμματα του
Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να μπορεί να πάρει ταυτόχρονα δάνειο από την
Τράπεζα. Με το 90% των επιχειρήσεων να είναι πιστοληπτικά αποκλεισμένες (όπως
αποδείχτηκε και από τα χρηματοδοτικά προγράμματα αντιμετώπισης της πανδημίας
της περασμένης άνοιξης) η απορρόφηση των πόρων αφορά μόλις το 10% των
επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό ή τη δυνατότητα να
συνάψουν συμβάσεις με το ελληνικό δημόσιο.
Πέραν αυτών, το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει:
- Προώθηση
των επιθετικών εξαγορών, συγχωνεύσεων και κλείσιμο επιχειρήσεων
- Πλήρη
απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων με κατάργηση οκταώρου, πενθήμερου,
υπερωριών, καθιέρωση ελαστικού ωραρίου εργασίας για τους μισθωτούς κ.ά.
- Επιτάχυνση
των διαδικασιών του νέου πτωχευτικού που απειλεί το σύνολο των διαρκώς
περισσότερων υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών με απώλεια του συνόλου
της περιουσίας τους και της πρώτης κατοικίας
- Ραγδαία
αύξηση των εισαγωγών και καμία ουσιαστικά πρόνοια για αύξηση των εξαγωγών και
την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας
- Καμία
ουσιαστικά επένδυση στην ενίσχυση του ΕΣΥ, της δημόσιας υγείας και των δημόσιων
δομών υγείας
- Χρηματοδότηση
έργων στους αυτοκινητόδρομους, στα αεροδρόμια και το σιδηρόδρομο που όμως έχουν
παραχωρηθεί σε ιδιωτικές εταιρίες
Εν κατακλείδι, το κυβερνητικό σχέδιο αποτελεί ένα
μηχανισμό βίαιης μετάβασης σε ένα νέο μοντέλο οικονομίας που θα περιορίσει
ακόμα περισσότερο το εισόδημα των εργαζομένων, θα μειώσει δραματικά τον αριθμό
των ελεύθερων επαγγελματιών υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων του κάθε κλάδου, θα
μειώσει τον αριθμό των αυταπασχολούμενων αγροτών και κτηνοτρόφων, θα αυξήσει
κατακόρυφα τις εισαγωγές, θα μεγεθύνει τις κοινωνικές και οικονομικές
ανισότητες.
Το κυβερνητικό σχέδιο φαίνεται να εξυπηρετεί περισσότερο
τις μεγάλες ευρωπαϊκές (κυρίως
γερμανικές) βιομηχανίες και δεν αντιμετωπίζει σε κανέναν ουσιαστικά
βαθμό τα μεγάλα προβλήματα που προκάλεσε
η πανδημία στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Ίσως έτσι να εξηγείται
και το γεγονός ότι αυτό το σχέδιο βρέθηκε στην κατοχή Γερμανών Βουλευτών πριν
τους Έλληνες Βουλευτές και τους παραγωγικούς φορείς της χώρας.