Οι ασθενείς που επιβιώνουν από τον κορονοϊό, είναι αρκετά πιθανό να εμφανίσουν ακόμη και μετά από μήνες, διαταραχή μετατραυματικού στρες, όπως δείχνουν ολοένα και περισσότερες έρευνες.
Σημειωτέον πως, η διαταραχή μετατραυματικού στρες (Post
Traumatic Stress Disorder), εμφανίζεται
μετά από μία τραυματική εμπειρία και εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, όπως
1) μέσα από επανειλημμένες, ακούσιες και
ενοχλητικές μνήμες του τραυματικού γεγονότος, 2) μέσα από επανειλημμένα
ενοχλητικά όνειρα στα οποία το περιεχόμενο και το συναίσθημα του ονείρου
σχετίζονται με το τραυματικό γεγονός, 3) μέσα από επαναβιώσεις (flashbacks) του
γεγονότος όπου εικόνες, μυρωδιές, ήχοι του τραυματικού γεγονότος έρχονται στο
μυαλό χωρίς προφανή αιτία και οδηγούν το άτομο στο να ξαναζεί συνεχώς νοερά το
τραύμα και έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν και σε άλλες επιδημίες κορονοϊών, όπως
ο MERS και ο SARS, με μια έρευνα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου του
Μάντσεστερ, να δείχνει πως, τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες, ήταν
ιδιαίτερα έντονα, σε όσους νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Στο ίδιο μήκος κύματος λοιπόν, όσον αφορά τον COVID-19,
έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία , έδειξε πως, η πιθανότητα,
ένας ασθενής που έχει αναρρώσει από κορονοϊό, να εμφανίσει κάποια ψυχική
διαταραχή μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, είναι αρκετά μεγάλη, με το μετατραυματικό
στρες, να αποτελεί μια από τις κυριότερες μορφές διαταραχής. Στο ίδιο
συμπέρασμα κατέληξαν και έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν στο Εκουαδόρ , στην
Κίνα και στην Ισπανία, με συνολικά χιλιάδες συμμετέχοντες, τις οποίες
επικαλούνται στο επιστημονικό άρθρο τους «Post-COVID Stress Disorder: Another
Emerging Consequence of the Global Pandemic», οι καθηγητές πανεπιστημίου P.
Tucker και C. Czapla.
Παράλληλα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης,
χρησιμοποιώντας δεδομένα πάνω από 62.000 ασθενών με κορονοϊό, κατέληξαν στο
συμπέρασμα πως πάνω από το 20% των ασθενών που έχουν διαγνωστεί με κορονοϊό,
ανεξάρτητα από τα συμπτώματα που είχαν, εμφάνισαν ψυχικές διαταραχές μέσα σε
διάστημα τριών μηνών.
«Ήταν υπερδιπλάσια η πιθανότητα να εμφανίσει κάποιος ασθενής
με κορονοϊό, οποιαδήποτε ψυχική διαταραχή, με το μετατραυματικό στρες να
αποτελεί μια από τις κυριότερες, σε σύγκριση με όσους έχουν την γρίπη», δήλωσε
ο Paul Harrison, ένας εκ των ερευνητών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Αξίζει να σημειωθεί βέβαια πως, παρατηρήθηκε έντονη
διαφοροποίηση στο κατά πόσο οι ασθενείς με κορονοϊό εμφάνιζαν κάποια ψυχική
διαταραχή, ανάλογα με το πόσο σοβαρά συμπτώματα κορονοϊού είχαν. Για
παράδειγμα, η έρευνα έδειξε πως ήταν πολύ μεγαλύτερη η πιθανότητα, κάποιος ο
οποίος βρισκόταν στο νοσοκομείο με κορονοϊό, να εμφανίσει μετατραυματικό στρες
και άλλες διαταραχές, σε σχέση με κάποιον ο οποίος αντιμετώπισε την ασθένεια
στο σπίτι του, με ηπιότερα συμπτώματα.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και δύο έρευνες στην
Ιταλία , οι οποίες μάλιστα αναφέρουν πως ένας στους τρεις ασθενείς που
επιβιώνουν από βαριά νόσο Covid-19 εμφανίζουν ακόμη, μετά από μήνες, διαταραχή
μετατραυματικού στρες, με τα σοβαρότερα συμπτώματα κορονοϊού, να σχετίζονται με
μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ψυχικών διαταραχών.
Παράλληλα, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Lancet , έδειξε
πως, ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας για την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών είναι
και το κατά πόσο ο ασθενής με κορονοϊό, πάσχει από κάποια άλλη διαταραχή.
Αξίζει βέβαια να αναφερθεί πως, η συγκεκριμένη έρευνα, έδειξε πως, οι ψυχικά
ασθενείς, είχαν και πολλές περισσότερες πιθανότητες να διαγνωσθούν με κορονοϊό,
αναδεικνύοντας μια «αμφίδρομη σχέση».
«Βλέπω στους ασθενείς μου φόβο, κατάθλιψη, άγχος, τρόμο»,
δήλωνε στο NPR, η Lauri Pasch, κλινική ψυχολόγος και καθηγήτρια του
πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, η οποία τους τελευταίους μήνες εργάζεται σε μια
κλινική απεξάρτησης, αποκλειστικά για όσους είχαν πάει στο νοσοκομείο με
κορονοϊό.
Οι αιτίες του μετατραυματικού στρες στους ασθενείς
Όπως έδειξε έρευνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, ο
κορονοϊός, μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία αρκετών οργάνων του ανθρώπινου σώματος,
συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, συμβάλλοντας έτσι στην εμφάνιση
μετατραυματικού στρες. Παρ’ όλα αυτά, στην εμφάνιση τέτοιου είδους ψυχικών
διαταραχών, σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει η ψυχολογία του ασθενούς.
«Είναι απίστευτα δύσκολο να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε
την ψυχική διαταραχή αυτή χωρίς να συμπεριλάβουμε και ψυχολογικούς παράγοντες.
Ξέρουμε μάλιστα ότι συνδέονται πάρα πολύ στενά. Δεν είναι δυνατόν να χωρίσουμε
τον κορονοϊό, ως ιό, από τα όσα έχουν προκληθεί μέσα στην πανδημία, όπως οι κοινωνικές
αναταραχές, ο φόβος για την ίδια την ύπαρξη, η απομόνωση, η οικονομική
αβεβαιότητα και τα λοιπά», δηλώνει στο STAT σχετικά ο Fred Pelzman, που
εργάζεται ως γιατρός στη Νέα Υόρκη.
«Ο κορονοϊός μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ψυχολογικά
προβλήματα, τόσο εξαιτίας του άγχους που απορρέει μέσα από την πανδημία, όσο
και λόγω της ίδιας της νόσου», επισημαίνει παράλληλα, η νευροψυχολόγος Brittany
LeMonda, στο HealthLine.
Υπάρχουν όμως και ορισμένοι ακόμα παράγοντες, που
ενδεχομένως συμβάλλουν έμμεσα στην εμφάνιση τέτοιου είδους διαταραχών από τους
ασθενείς με κορονοϊό που έχουν νοσηλευτεί σε κάποιο νοσοκομείο.
Όπως έδειξαν μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα ,
αλλά και μια άλλη που πραγματοποιήθηκε στη Μ. Βρετανία (με τίτλο «The impact of
having inadequate safety equipment on mental health»), η ικανοποίηση του
νοσηλευτικού προσωπικού από τις συνθήκες εργασίας του και ο επαρκής εξοπλισμός
των νοσοκομείων, συνέβαλαν εξαιρετικά στην ψυχολογία των υγειονομικών, και κατ’
επέκταση, στην κατάσταση που επικρατούσε μέσα στην εκάστοτε δομή υγείας, στην
οποία νοσηλευόταν κάποιος ασθενής με κορονοϊό, επηρεάζοντας ασφαλώς και την
εμπειρία του ασθενή κατά τη νοσηλεία του.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως, όπως γράφουν οι
καθηγητές πανεπιστημίου P. Tucker και C. Czapla, διαταραχές μετατραυματικού
στρες δεν ενδέχεται να εμφανίσουν μόνο οι ασθενείς, αλλά και οι οικογένειες
τους ή το οικείο τους περιβάλλον, με τις περιπτώσεις να είναι επίσης αρκετές.
Βέβαια, όπως δηλώνει η Laura Pasch στο NPR, υπάρχουν και
ορισμένοι ασθενείς, οι οποίοι δε βίωσαν μετατραυματικό στρες: «Πέρα από ψυχικές
διαταραχές, βλέπουμε και ευγνωμοσύνη. Βλέπουμε και ανθρώπους που περίμεναν ότι
δε θα ξαναδούν τους φίλους και την οικογένεια τους, και τελικά τα κατάφεραν.
Αυτοί απολαμβάνουν πλέον τη ζωή, γιορτάζουν».