Μαριάνθη Πελεβάνη
Με ταχύτητα εξελίσσεται η προανακριτική διαδικασία και έρευνα, μετά και την παρέμβαση της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, για τις καταγγελίες περί απάνθρωπων κακοποιήσεων στη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων «Αγία Σκέπη» στα Χανιά και ενδεχομένως αμέσως μετά το Πάσχα να υπάρξει απαγγελία κατηγοριών και άσκηση διώξεων.
Εκτός από τις καταγγελίες των πρώην εργαζομένων στη μονάδα, καθημερινά προστίθενται νέα στοιχεία από συγγενείς ανθρώπων που διαβιούσαν εκεί ως τρόφιμοι και καταθέτουν τη δική τους εμπειρία, περιγράφοντας αδιανόητες συνθήκες, ενώ παράλληλα, όπως επιβεβαιώνουν πηγές στο tvxs.gr, στο στόχαστρο των Αρχών έχουν μπει τα περιουσιακά στοιχεία των ηλικιωμένων και «περίεργες» υποθέσεις μεταβίβασης ακινήτων καθώς και η τυχόν εμπλοκή τρίτων, μεταξύ των οποίων συμβολαιογράφων, δικηγόρων ακόμη και αστυνομικών.Την ίδια ώρα οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των ιδιοκτητών της
μονάδας φροντίδας ηλικιωμένων, Νίκος Ρουσσόπουλος και Ιωάννης Σφακιωτάκης
υπέβαλαν αίτημα στην Εισαγγελία Εφετών στα Χανιά να κληθούν από την Ασφάλεια
Χανίων να καταθέσουν μάρτυρες και από την άλλη πλευρά. Εξέφρασαν δε την απορία
τους γιατί αρνούνται καταθέσεις πολιτών που έχουν πάει στην Ασφάλεια, ενώ δεν
απέκλεισαν το ενδεχόμενο οι μάρτυρες που θα καταθέσουν υπέρ της δομής να
ξεπεράσουν τους 70, αφήνοντας παράλληλα ανοιχτό το ενδεχόμενο να υποβληθούν
μηνύσεις κατά όσων προχωρούν σε καταγγελίες. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους όμως,
είθισται σε ανάλογες υποθέσεις να ολοκληρώνεται πρώτα ο κύκλος των ερευνών για
τυχόν αξιόπιστες πράξεις και μετά να ανοίγουν οι καταθέσεις σε όποιον το
επιθυμεί.
Οι καταγγελίες και τα στοιχεία
Η δικηγόρος Μαρία Παπαδάκη, είναι αυτή που πρώτη «σήκωσε
το βάρος» της αποκάλυψης της υπόθεσης και έχει αναλάβει τη συγκέντρωση των
αποδεικτικών στοιχείων, ούσα και η ίδια μεταξύ των θυμάτων, καθώς ο πατέρας
της, που φιλοξενήθηκε στο ιδιωτικό γηροκομείο, πολύ σύντομα μετά την εισαγωγή
του, η κατάσταση της υγείας του χειροτέρεψε και τελικά έφυγε από τη ζωή τον
Αύγουστο του 2020.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία έχει διαπιστωθεί ότι
έχουν εκδοθεί 73 ληξιαρχικές πράξεις θανάτου τροφίμων της συγκεκριμένης
ιδιωτικής δομής, όλες υπογεγραμμένες από τον ίδιο γιατρό. 64 πράξεις εκδόθηκαν
το 2020 και 9 το πρώτο τρίμηνο του 2021. Όλοι τους πέθαναν από ανακοπή καρδιάς,
χωρίς ωστόσο να υπάρχουν περαιτέρω στοιχεία για το ιστορικό της υγείας τους.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι δεν συμπεριλαμβάνονται οι θάνατοι που καταγράφηκαν στο
Νοσοκομείο Χανίων, ηλικιωμένων που διέμεναν στη συγκεκριμένη μονάδα.
Ο μέσος όρος θανάτων σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων
είναι 10-30%. Στην περίπτωση της συγκεκριμένης μονάδας ωστόσο, δεδομένου ότι οι
θέσεις είναι 48, το ποσοστό αυτό φτάνει στο 130%.
Οι καταγγελίες και οι μαρτυρίες πρώην εργαζομένων και
συγγενών κάνουν λόγο για αυταρχική συμπεριφορά της διεύθυνσης, για ελλιπή
σίτιση, για απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης, για δραματική επιδείνωση της
κατάστασης των ηλικιωμένων μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, ενώ ελέγχονται και οι
συνταγογραφήσεις μέσω ΑΜΚΑ, εξαιτίας της αλλαγής στη φαρμακευτική αγωγή των
ηλικιωμένων.
Πρώην εργαζόμενοι αναφέρουν ότι οι ίδιοι έπλεναν ανά
πέντε τρόφιμους και τους σκούπιζαν με την ίδια πετσέτα, ότι οι τρόφιμοι είχαν
ψείρες τις οποίες ψέκαζαν με εντομοκτόνα, ότι υπήρχαν πολλά περιστατικά
δερματοπάθειας και ουρολοιμώξεων, αφού δεν αλλάζονταν οι καθετήρες,
καταγγέλλουν ακόμα και βιαιοπραγία σε βάρος ανθρώπων με άνοια.
Η έρευνα για τα περιουσιακά στοιχεία των ηλικιωμένων
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, που επιβεβαιώνουν πηγές στο
tvxs.gr, ήδη η έρευνα έχει επεκταθεί και στα περιουσιακά στοιχεία, ενώ
εκτιμάται ότι θα ζητηθεί η διεξαγωγή έρευνας σε βάθος 10ετίας.
Σε εξέλιξη πάντως είναι η πρώτη υπόθεση ηλικιωμένης
γυναίκας, με περιουσιακά στοιχεία, η οποία ήταν διανγωσμένη με άνοια από το
2014, δεν είχε παιδιά και όταν πέθανε το 2017, βρέθηκε χωρίς περιουσιακό
στοιχείο. Συγκεκριμένα, διέθετε ακίνητο υψηλής αντικειμενικής αξίας, 180.000
ευρώ, το οποίο πωλήθηκε μέσω πληρεξούσιου της γυναίκας που είχε άνοια στην
ιδιοκτήτρια, 50.000 στο 1/4 της αξίας του, σε οικείο πρόσωπο των ιδιοκτητών της
μονάδας.
Μάλιστα, τα χρήματα δεν κατατέθηκαν σε τραπεζικό
λογαριασμό αλλά δόθηκαν χέρι με χέρι στο πρόσωπο που δρούσε ως πληρεξούσιος της
ηλικιωμένης.
Παράλληλα, εξετάζεται η συμμετοχή ανθρώπων και πέραν της
μονάδας, όπως συμβολαιογράφων και δικηγόρων, ακόμη και αστυνομικών. Για το λόγο
αυτό, σύμφωνα με τις πληροφορίες, έχει ήδη διαταχθεί έρευνα και εσωτερικά στην
Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων.
Ενδεικτικά είναι και τα όσα σχετικά περιέγραψαν πρώην
εργαζόμενοι και ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, τα οποία περιλαμβάνονται και
στις καταθέσεις του. Όπως είπαν, είδαν ηλικιωμένους με άνοια να υπογράφουν
διάφορα έγγραφα και παρουσία αστυνομικών.
Στο πλαίσιο της έρευνας για τις οικονομικές προεκτάσεις
της υπόθεσης ενεπλάκη και η τοπική Μητρόπολη σε υπόθεση μεταβίβασης ακινήτου,
όπως προκύπτει όμως μάλλον αδίκως.
Όπως επισήμανε ο δικηγόρος της Μητρόπολης Κυδωνίας και
Αποκορώνου, Χαράλαμπος Πιτσιγαυδάκης, υπάρχει μία δωρεά, που αφορά μια
ηλικιωμένη, η οποία παραχώρησε το ακίνητό της στη Μητρόπολη το 2013 παρουσία
συμβολαιογράφου και ενώ νοσηλεύονταν -έχοντας σώας τας φρένας- στο Νοσοκομείο
Χανίων. Η Μητρόπολη νοίκιασε το ακίνητο (ένα φαρμακείο) και όταν η ηλικιωμένη
μπήκε στην επίμαχη μονάδα φροντίδας κάλυπτε όλα της τα έξοδα. Όταν η γερόντισσα
έφυγε από τη ζωή, τα χρήματα του ενοικίου κατατίθενται για τις ανάγκες του
συσσιτίου της Μητρόπολης.
Ο κ. Πιτσιγαυδάκης τόνισε ότι ένα δεύτερο κτίριο που
παραχωρήθηκε από την εκλιπούσα – η οποία ας σημειωθεί ήταν κόρη ιερέα- έχει
παραχωρηθεί δωρεάν στην Αδελφότητα Μικρασιατών Χανίων.
Τι απαντά η ιδιοκτήτρια και ο δικηγόρος της
Από τη διοίκηση της μονάδας στα Χανιά αρνούνται τις
κατηγορίες και μέσω του πληρεξούσιου δικηγόρου τους δηλώνουν πως πρόκειται περί
σκευωρίας.
Σύμφωνα με την ιδιοκτήτρια, Γεωργία Λιονάκη, οι μάρτυρες
είναι αναξιόπιστοι, τα όσα ψευδή και συκοφαντικά, εκτιμώντας ότι «η αλήθεια στο
τέλος θα λάμψει».
Όπως δηλώνει η δομή λειτουργούσε κανονικά και σε ό,τι
αφορά τις καταγγελίες πρόκειται για μία πλεκτάνη που κάποιοι δημιούργησαν με
σκοπό το χρήμα.
Ο δικηγόρος της μονάδας, Νίκος Ρουσόπουλος, προτείνει
περισσότερους από 50 μάρτυρες να καταθέσουν για να βεβαιώσουν τις καλές
συνθήκες διαβίωσης των ηλικιωμένων και κάνει λόγο για καταγγελίες που δεν
στέκουν στην κοινή λογική.
Σημειώνεται ότι ο κ. Ρουσόπουλος είναι γνωστός δικηγόρος,
ήταν ο συνήγορος υπεράσπισης του καταδικασμένου ευρωβουλευτή της Χρυσής Αυγής
Γιάννη Λαγού ενώ υπήρξε και υποψήφιος βουλευτής της Χρυσής Αυγής Μεσσηνίας στις
εθνικές εκλογές του 2019.
Η θέση της Περιφέρειας και των αρμόδιων υπηρεσιών
Η υπόθεση αφορά και την Περιφέρεια Χανίων, καθώς είναι
υπεύθυνη για τη νόμιμη και ομαλή λειτουργία της μονάδας και η Υπηρεσία Δημόσιας
Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας αρμόδια να την ελέγχει.
Σε ό,τι αφορά την άδεια της συγκεκριμένης μονάδας
φροντίδας ηλικιωμένων, η ιστορία πηγαίνει πίσω στο 2010. Ένα χρόνο μετά τη
λειτουργία της μονάδας το 2009, υπήρξε επώνυμη καταγγελία από μια ηλικιωμένη
γυναίκα η οποία είχε πάει εκεί τον συζυγό της. Η καταγγελία αφορούσε σε
κακομεταχείριση και δεν προχώρησε, έμεινε στο αρχείο. Με αφορμή όμως αυτή την
καταγγελία έγινε έλεγχος στο γηροκομείο όπου διαπιστώθηκε ότι λειτουργούσε
χωρίς άδεια.
Συγκεκριμένα για τρία χρόνια, από το 2009 ως το 2012 το
γηροκομείο αυτό λειτουργούσε χωρίς άδεια και μάλιστα υπήρχε απόφαση του τότε
νομάρχη Χανίων να σφραγιστεί κάτι το οποίο δεν έγινε.
Σύμφωνα, με τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων, Νίκο Καλογερή,
η μονάδα πήρε νόμιμη άδεια το 2012 και έκτοτε σε όλους τους ελέγχους που έγιναν
από την αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας δεν διαπιστώθηκε κάτι μεμπτό ή ύποπτο
σχετικά με τις συνθήκες υγιεινής και λειτουργίας της μονάδας. Επίσης, όπως
επισημαίνει, δεν υπήρξε στις υπηρεσίες της Περιφέρειας καμιά καταγγελία επώνυμη
ή και ανώνυμη.
Από την πλευρά της, η δικηγόρος Μαρία Παπαδάκη, κατέθεσε
αίτηση προς την Περιφέρεια Κρήτης, με την οποία ζητά να απαντήσει σε βασικά
ερωτήματα, σχετικά με τον έλεγχο των υπηρεσιών στην υπό έρευνα μονάδα φροντίδας
ηλικιωμένων. Μεταξύ άλλων η κ. Παπαδάκη ζητά να πληροφορηθεί εάν κατά τη
διάρκεια του ελέγχου που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2021 βρέθηκαν 55
ηλικιωμένοι αντί 47 που προβλέπει ο νόμος, οι οποίοι διαμένουν στο ισόγειο και
στο υπόγειο της δομής, τους οποίους επιτηρούσε μία μόνο υπάλληλος, καθώς και
εάν «όλες οι πόρτες που οδηγούσαν προς το υπόγειο, δηλαδή στον χώρο φιλοξενίας
πολλών γερόντων ήταν κλειδωμένες, ενώ η διαδικασία ανεύρεσής τους διήρκεσε
μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, ρωτά εάν ήταν σε γνώση του αντιπεριφερειάρχη
Χανίων, η απόφαση του Νομάρχη 1637/03/05/10 περί διακοπής λειτουργίας της
συγκεκριμένης δομής, λόγω έλλειψης άδειας, έλλειψη που δεν αφορά μόνο σε
πολεοδομικές παραβάσεις, αλλά και στο ότι φιλοξενούσε παράνομα ηλικιωμένα άτομα
σε μη εγκεκριμένους από την αρμόδια επιτροπή υπόγειους χώρους, χωρίς βεβαίωση
πιστοποιητικού πυροπροστασίας από την πυροσβεστική υπηρεσία.
Η αυτοψία στη δομή και οι 28 παραβάσεις
Σοβαρά είναι και τα ερωτηματικά που προκύπτουν γύρω από
τις συνθήκες και τους όρους αδειοδότησης της υπό έρευνας μονάδας φροντίδας
ηλικιωμένων, μέσα από έγγραφα που έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΡΤ Χανίων.
Στην έκθεση απορρίπτεται το αίτημα αδειοδότησης, όχι όμως
για «κάποιες πολεοδομικές παραβάσεις», αλλά για 28 συνολικά σοβαρές παρατυπίες.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι «τα φάρμακα των ασθενών είναι
διασκορπισμένα σε WC, αποθήκες – χώρους εντελώς ακατάλληλους, με συνθήκες
επικίνδυνες για τη φύλαξή τους», «η λινοθήκη έχει τροποποιηθεί σε αποθήκη
τροφίμων και μέσα στο ψυγείο βρέθηκαν αλλοιωμένα τρόφιμα, επίσης υπήρχαν
κατεψυγμένα κρέατα χωρίς ενδείξεις, ημερομηνίες παραγωγής – λήξης –
προέλευσης», «το λουτρό των ασθενών έχει μετατραπεί σε αποθήκη και χώρο φύλαξης
φαρμάκων», «στο ίδιο χώρο» -δηλαδή τα αποδυτήρια προσωπικού- «φυλάσσονται είδη
καθαριότητας και είδη προσωπικής καθαριότητας (ξυραφάκια χρησιμοποιημένα,
βούρτσες, και όχι στα ατομικά συρτάρια στα δωμάτια των ασθενών, με προφανές
τους δυνητικούς κινδύνους». Στην ίδια αυτοψία διαπιστώνεται ότι «ο χώρος
ακαθάρτων και σκοραμιδίων έχει μετατραπεί σε αποθήκη όπου φυλάσσονται σε άσχημη
κατάσταση τα ρούχα των ασθενών», «σε κανένα WC ασθενών δεν υπάρχουν οι
προβλεπόμενες μπάρες στήριξης για άτομα με ειδικές ανάγκες και υπερήλικες», «ο
νεκροθάλαμος έχει μετατραπεί σε χώρο άπλυτων και δεν υφίσταται». Επίσης ότι
«στη γενική αποθήκη υπάρχουν ρούχα άπλυτα και σε κακή υγιεινή» και «τα ρούχα
των ασθενών είναι απλωμένα στο ημιτελές, παράνομο κτίριο».
Πολιτικές αντιδράσεις
Στο μεταξύ ερώτηση σχετικά με τις καταγγελίες που βλέπουν
το φως της δημοσιότητας και την επακόλουθη εμπλοκή της Δικαιοσύνης για την
«τραγική και μακάβρια στατιστική που αφορά στους τρόφιμους ιδιωτικής μονάδας
φροντίδας ηλικιωμένων στα Χανιά και που έχει συγκλονίσει την κοινή γνώμη»,
κατατέθηκε με πρωτοβουλία του Βουλευτή Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ, Παύλου Πολάκη, και
της αναπληρώτριας Τομεάρχη Κοινωνικής Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης του
κόμματος, Θεανώς Φωτίου, προς τους αρμόδιους Υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικών
Υποθέσεων, Ανάπτυξης και Εσωτερικών.
Συγκεκριμένα, οι βουλευτές ρωτούν τους συναρμόδιους
υπουργούς, μεταξύ άλλων: Πώς σκοπεύουν να συμβάλουν, ο καθένας ανάλογα με την
αρμοδιότητά του, στην πλήρη διερεύνηση των περιστατικών στο ιδιωτικό γηροκομείο
των Χανίων, αν θα διακόψουν άμεσα τη λειτουργία της εν λόγω δομής μέχρι να
ολοκληρωθεί η εισαγγελική έρευνα και οι πιθανές δικαστικές διαδικασίες που θα
ακολουθήσουν, φροντίζοντας παράλληλα για τη μεταφορά των φιλοξενουμένων της σε
άλλες δομές, δημόσιες ή ιδιωτικές, αν σκοπεύουν να δημιουργήσουν ένα μηχανισμό
συντονισμού, ελέγχου και παρακολούθησης όλων των δομών που παρέχουν υπηρεσίες
κοινωνικής φροντίδας σε συμπολίτες μας, ώστε να παύσουν ανάλογα φαινόμενα.