Κωνσταντίνος Λάππας
Την ώρα που η πορτογαλική προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καθώς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προωθούν την ιδέα μιας ευρωπαϊκής οδηγίας για το ύψος του κατώτατου μισθού στα κράτη-μέλη, ήρθε το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ να τονίσει την ανάγκη για αύξηση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα, αφού όπως σημειώνει «είναι υπερβολικά χαμηλός για να εξασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης». Το γεγονός πως η κυβέρνηση δεν προχώρησε τον περασμένο Μάρτιο σε νέα αναβολή της σχετικής συζήτησης αφήνει ένα παράθυρο αισιοδοξίας για μια μικρή αύξηση, που όμως, όπως λέει στο tvxs.gr πηγή με άμεση πληροφόρηση, αποκλείεται να αποτελέσει σημαντική ανακούφιση για τους εργαζόμενους.
Τα στοιχεία που επικαλέστηκε το Ινστιτούτο Εργασίας της
ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ) για να στηρίξει την πρότασή του για αύξηση του κατώτατου μισθού
στην Ελλάδα το 2021 δε σηκώνουν αμφισβήτηση. Προέρχονται από το γερμανικό
ινστιτούτο WSI και τα επικαλείται ο ΟΟΣΑ. Η Ελλάδα είναι η μοναδική ανάμεσα στα
21 κράτη-μέλη της ΕΕ με κατώτατο μισθό του οποίου η αντίστοιχη αγοραστική
δύναμη καταγράφεται μειωμένη σε σχέση με το 2010. Μάλιστα στον σχετικό πίνακα η
Ελλάδα κατατάσσεται 17η. Μπορεί η Ρουμανία για παράδειγμα να έχει κατώτατο
μισθό 472 ευρώ, σαφώς χαμηλότερο από την Ελλάδα, όμως η αγοραστική δύναμη που
αντιστοιχεί το μισθό αυτό είναι μεγαλύτερη από αυτήν του ελληνικού κατώτατου.
Υπενθυμίζεται ότι ο τρέχων κατώτατος μισθός στην Ελλάδα
είναι 758 ευρώ μεικτά, όπως διαμορφώθηκε μετά την αύξηση που νομοθέτησε η
κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, από 1η Φεβρουαρίου του 2019. Είχε προηγηθεί η δραματική
μείωση 22% για τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών και κατά 32% για τους
εργαζόμενους από 18 εώς 25 ετών από την συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ, τον Μάρτιο
του 2012, στο πλαίσιο του δεύτερου μνημονίου.
Η συζήτηση στην Ευρώπη
Οι μεγάλες ανισότητες ανάμεσα στις χώρες της
βορειοδυτικής και της ανατολικής Ευρώπης απασχολούν εδώ και περίπου ένα χρόνο
τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Τον Οκτώβριο του 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε
την πρότασή της για μια ευρωπαϊκή οδηγία που θα εγγυάται επαρκείς κατώτατους
μισθούς στα κράτη-μέλη, χωρίς να επιβάλει ωστόσο συγκεκριμένα νούμερα ή να επεμβαίνει
στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
«Οι κατώτατοι μισθοί λειτουργούν και είναι καιρός η
εργασία να πληρώνεται. Μετά την οικονομική κρίση, όσοι κερδίζουν τα λιγότερα
έχουν υποφέρει περισσότερο επειδή δεν αποκομίζουν τα οφέλη της οικονομικής
ανάπτυξης» είχε δηλώσει τότε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις.
Η λογική της οδηγίας θα στηρίζεται στην αρχή ότι μισθοί
που πέφτουν κάτω από συγκεκριμένα όρια ανά χώρα - όρια που προκύπτουν ως
συνισταμένες διαφόρων παραγόντων, μεταξύ των οποίων η αγοραστική δύναμη -
βάζουν σε κίνδυνο το δικαίωμα των Ευρωπαίων πολιτών για αξιοπρεπή διαβίωση, και
ως εκ τούτου δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτοί.
Το θέμα άρχισε να «τρέχει» γρηγορότερα στο πρώτο εξάμηνο
του 2021, κατά το οποίο την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει η
Πορτογαλία της κεντροαριστερής κυβέρνησης Κόστα. Λίγες ημέρες πριν την Σύνοδο
Κορυφής του Πόρτο, ο Λουξεμβούργιος Επίτροπος για την Απασχόληση Νίκολας Σμιτ
είχε δηλώσει στον ιστότοπο lusa.pt: «Ελπίζουμε τα κράτη-μέλη να καταλήξουν σε μια
κοινή θέση σχετικά με τον ορισμό του ευρωπαϊκού κατώτατου μισθού πριν το τέλος
της προεδρίας της Πορτογαλίας, τον ερχόμενο Ιούνιο», είχε πει. Μετά το τέλος
των εργασιών της Συνόδου, με την πρόοδο να μην είναι εντυπωσιακή, ο κ. Σμιτ δεν
εμφανίστηκε απογοητευμένος: «Ακόμα και αν δεν καταστή δυνατή μια συμφωνία κατά
τη διάρκεια της πορτογαλικής προεδρίας, αυτό δε θα σημαίνει το τέλος», σημείωσε
ο Επίτροπος, κάνοντας λόγο για την ύπαρξη ενός plan B.
Και ο Μακρόν υπέρ του ευρωπαϊκού κατώτατου μισθού
Υπέρ της ιδέας για μια ευρωπαϊκή οδηγία που θα εγγυάται
την επάρκεια των κατώτατων μισθών στην Ευρώπη έχει τοποθετηθεί και ο Γάλλος
πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν. Μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής του Πόρτο, όπου
διαπιστώθηκαν εμπόδια στην άμεση υιοθέτηση της οδηγίας, ο κ. Μακρόν δήλωσε ότι
η Γαλλία είναι έτοιμη να πάρει τη σκυτάλη από 1η Ιανουαρίου του 2022, οπότε και
αναλαμβάνει εκείνη την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διαδεχόμενη την
Σλοβενία.
«Σκέφτομαι την οδηγία για τον κατώτατο μισθό, την
προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων στις πλατφόρμες του διαδικτύου και
την βιώσιμη διοίκηση των εταιριών, πάνω στα οποία η Σύνοδος του Πόρτο έκανε ένα
βήμα μπροστά το οποίο πρέπει να γίνει δυνατότερο στο πλαίσιο της προετοιμασίας
μας για τη γαλλική προεδρία», δήλωσε.
Η Γαλλία με 1539 ευρώ κατατάσσεται έκτη στην ΕΕ όσον
αφορά το ύψος του κατώτατου μισθού της αλλά δεύτερη ανάμεσα στους 21 όσον αφορά
στην αγοραστική δύναμη που του αντιστοιχεί. Κατά την προεκλογική περίοδο πριν
τις Ευρωεκλογές του 2019, Γάλλοι υποψήφιοι είχαν βάλει στην ατζέντα τους το
θέμα του ευρωπαϊκού κατώτατου μισθού, με την Ναταλί Λουαζώ από το κόμμα του
Εμανουέλ Μακρόν La République en marche να προτείνει το 50% του διάμεσου μισθού
και τη Μανόν Ωμπρί από την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λυκ Μελανσόν να μιλά για
το 75% του διάμεσου μισθού.
«Πλήρως συντονισμένη με την έκθεση Πισσαρίδη» η συζήτηση
στην Ελλάδα
Ποιός είναι ο αντίκτυπος αυτής της ευρωπαϊκής ατμόσφαιρας
στην Ελλάδα της πανδημίας με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας; Παρά το γεγονός ότι το
θέμα του ευρωπαϊκού κατώτατου μισθού συζητήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του Πόρτο,
ποτέ δε μάθαμε πώς τοποθετήθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Τελευταία σχετική τοποθέτηση της ελληνικής κυβέρνησης
ήταν στις 22 Μαρτίου η ανακοίνωση του υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη ότι
εκκινεί επιτέλους η συζήτηση για τον επανακαθορισμό του κατώτατου μισθού, σε
εφαρμογή του μνημονιακού νόμου του 2013 που δεν κατήργησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ
και προβλέπει τον καθορισμό «λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής
οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της
παραγωγικότητας, των τιμών, και της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του
ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών». Η ανακοίνωση αυτή προέκυψε
ως ευχάριστη έκπληξη, μιας και μέχρι τελευταία στιγμή κυβερνητικοί παράγοντες
διέρρεαν ότι θα πηγαίναμε σε τέταρτη αναβολή της συζήτησης, μετά τις τρεις που
είχε ήδη επιβάλει η κυβέρνηση επικαλούμενη την πανδημία. Μάλιστα τότε ο κ.
Χατζηδάκης είχε αναφερθεί και στην συζήτηση που διεξάγεται για την ευρωπαϊκή
οδηγία για τον κατώτατο μισθό: «Συνεπώς, λίγα πράγματα θα αλλάξουν στην πράξη
με την υιοθέτησή της, καθώς αυτά που λέει η Οδηγία εμείς τα κάνουμε ήδη», είχε
πει ο υπουργός.
Στο πλαίσιο λοιπόν της επανεκκίνησης της συζήτησης, οι
κοινωνικοί φορείς έχουν ξεκινήσει να καταθέτουν τις προτάσεις τους και για το
σκοπό αυτό έχουν πάρει παράταση έως και την 15η Μαΐου. Στη συνέχεια το Κέντρο
Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) θα επεξεργαστεί τις προτάσεις
και θα καταλήξει σε ένα πόρισμα που θα περιλαμβάνει και τη δική του εισήγηση
προς τον υπουργό Εργασίας. Υπολογίζεται ότι προς τα τέλη Ιουνίου ο Κωστής
Χατζηδάκης θα προχωρήσει στις σχετικές ανακοινώσεις.
Τί μπορεί να περιλαμβάνουν αυτές; Πηγή που έχει πολύ καλή
εικόνα της διαδικασίας λέει στο tvxs.gr: «Οι άνθρωποι του ΚΕΠΕ είναι πλήρως
συντονισμένοι με το πνεύμα της έκθεσης Πισσαρίδη. Πιστεύουν ότι καμία αύξηση
δεν πρέπει να γίνει στον κατώτατο μισθό αν δεν έχει τις ευλογίες των εργοδοτών.
Ως εκ τούτου πολύ δύσκολα θα εισηγηθούν την αύξηση του κατώτατου μισθού. Είναι
πιθανότερο να παραπέμψουν εκ νέου στο 2022».
Για τον συνομιλητή μας, αν προκύψει κάποια μικρή αύξηση
του κατώτατου μισθού αυτή είναι πιθανότερο να προκύψει ως πολιτική πρωτοβουλία
της κυβέρνησης στην κατεύθυνση της περαιτέρω μείωσης των εισφορών και άρα
αύξηση των καθαρών εισοδημάτων. «Αν σε συνεννόηση με τον υφυπουργό που είναι
αρμόδιος για την Κοινωνική Ασφάλιση, τον κο. Τσακλόγλου, δουν ότι είναι εφικτή
η μείωση των εισφορών, μάλλον θα προχωρήσουν έτσι», εκτιμά ο συνομιλητής μας,
χωρίς να αποκλείει μια μικρή αύξηση της τάξης του 2% στον ονομαστικό κατώτατο
μισθό.
Εξάλλου είναι σίγουρο ότι η κυβέρνηση και πιο
συγκεκριμένα ο Κωστής Χατζηδάκης θα χρειαστούν «τυράκια» στην προσπάθειά τους
να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις από το «αντεργατικό», όπως το χαρακτηρίζουν
συνδικάτα και κόμματα της Αριστεράς, νομοσχέδιο που παρουσιάζει αυτές τις
ημέρες και ανατρέπει εργατικές κατακτήσεις πολλών δεκαετιών.