Αυτές οι πηγές εσόδων έκαναν τους Ταλιμπάν δισεκατομμυριούχους

Βαγγέλης Γεωργίου

Ανάμεσα στους εξαθλιωμένους επιβάτες που μετέφεραν εσπευσμένα αεροπλάνα από την κόλαση του αεροδρομίου της Καμπούλ τις προηγούμενες μέρες, ήταν και ο Αμερικανός οικονομικός αναλυτής Hanif Sufizada. Ο Hanif, έχοντας δουλέψει στο παρελθόν στην αφγανική κυβέρνηση, εργάζεται στο Κέντρο Αφγανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα στην Ομάχα. Ο οικονομικός εμπειρογνώμονας, λίγους μήνες πριν βρεθεί η ζωή του σε κίνδυνο στο Αφγανιστάν -όπου μετέβη για λίγο- μετά τη νίκη των Ταλιμπάν, είχε δημοσιεύσει ένα κατατοπιστικό άρθρο εξηγώντας τους λόγους που κατέστησαν τους Ταλιμπάν ζάμπλουτους και πανίσχυρους.

 

Αν και οι αμερικανικές πηγές, όπως έκθεση της CIA του 2008, επικεντρώνονται σε Ρωσία, Ιράν, Πακιστάν και Σαουδική Αραβία (500 εκ. δολ ετησίως σύμφωνα με εκτιμήσεις) τους οποίους παρουσιάζουν ως βασικούς χρηματοδότες των Ταλιμπάν, ωστόσο οι ΗΠΑ ήταν αυτοί που έβαλαν πρώτοι το χέρι στην τσέπη για να ενισχύσουν τους Ταλιμπάν ήδη από τα γεννοφάσκια τους, τη δεκαετία του 1980.

 

Ενδεικτικά, επί σοβιετικής κατοχής στο Αφγανιστάν, στο λυκόφως του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ ξόδεψαν εκατομμύρια δολάρια για να προμηθεύσουν Αφγανούς μαθητές με σχολικά βιβλία γεμάτα βίαιες εικόνες και μαχητικές ισλαμικές διδασκαλίες ως μέρος των προσπαθειών τους να προωηθηθεί η αντίσταση στη σοβιετική κατοχή. Από εκεί όμως, ξεπήδησαν οι βίαιοι Ταλιμπάν, ως ένα κίνημα μαθητών (Αφγανών, Τατζίκων, Ουζμπέκων) από τις περιοχές των Παστούν (νοτιοανατολικό Αφγανιστάν) που εκπαιδεύτηκαν σε υπερσυντηρητικά ισλαμικά σχολεία στο Πακιστάν (μαντρασάδες).

 

Οι Ταλιμπάν εξελίχθηκαν σε μια βίαιη οργάνωση που επικράτησε επί των υπόλοιπων αφγανικών ομάδων, μετά την ήττα των σοβιετικών, καθώς εφάρμοσαν άτεγκτα τον ισλαμικό νόμο. Ωστόσο, περνώντας τα χρόνια φάνηκε οι βλέψεις τους να αποκλίνουν από τους Αμερικανούς ώστε μετά το τρομοκρατικό χτύπημα του 2001 στους Διδύμους Πύργους, ξέσπασε η ανοιχτή σύγκρουση των χθεσινών συμμάχων, ΗΠΑ-Ταλιμπάν.

 

Παραδόξως όμως, μετά την αμερικανική εισβολή και τον εκτοπισμό των Ταλιμπάν από την εξουσία, οι Ταλιμπάν αντί να αποδυναμωθούν, αύξησαν εντυπωσιακά την οικονομική τους δύναμη. «Οι Ταλιμπάν μαχητές του Αφγανιστάν έγιναν πλουσιότεροι και ισχυρότεροι μετά την ανατροπή του φονταμενταλιστικού ισλαμικού καθεστώτος τους από τις αμερικανικές δυνάμεις το 2001» λέει ο Sufizada.

 

Ωστόσο, οι βασικές πηγές εισοδήματος των Ταλιμπάν, σύμφωνα με τον Hanif Sufizada, που έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τα οικονομικά της ισλαμικής οργάνωσης, είναι εξής, όπως καταγράφονται στο άρθρο του στο «The conversation»:

 

► 416 εκατ. δολ. από ναρκωτικά

 

Καταλαμβάνοντας το Αφγανιστάν 84% της παγκόσμιας πίτας στην παραγωγή οπίου (Παγκόσμια Έκθεση Ναρκωτικών του ΟΗΕ 2020) το διάστημα 2015-2020, οι Ταλιμπάν εισπράτουν πολλά από τα έσοδα αυτά, καθώς επιβάλουν 10% φορολογία στους συντελεστές παραγωγής και διανομής του οπίου στις περιοχές που ελέγχουν (πχ αγρότες, εμπόρους, εργαστήρια).

 

► Έως 464 εκατ. δολ από εξορύξεις

 

Η εξόρυξη σιδηρομεταλλεύματος, μαρμάρου, χαλκού, χρυσού, ψευδαργύρου και άλλων μετάλλων και ορυκτών σπάνιων γαιών στο ορεινό Αφγανιστάν είναι μια ολοένα και πιο προσοδοφόρα επιχείρηση για τους Ταλιμπάν. Τόσο οι μικρής κλίμακας εξορυκτικές επιχειρήσεις όσο και οι μεγάλες αφγανικές εταιρείες πληρώνουν Ταλιμπάν μαχητές για να τους επιτρέψουν να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους σε λειτουργία. Όσοι δεν πληρώνουν έχουν αντιμετωπίσει απειλές θανάτου. Σύμφωνα με την Επιτροπή Ορυκτών των Ταλιμπάν, το καθεστώς εισπράττει 400 εκατ. δολ/ ετησίως από τις εξορύξεις ενώ το ΝΑΤΟ εκτιμά ότι ο αριθμός αυτός είναι υψηλότερος, στα 464 εκατομμύρια δολάρια.

 

► 240 εκατ. δολ. από «φιλανθρωπικές» δωρεές

 

Οι Ταλιμπάν λαμβάνουν κρυφές οικονομικές συνεισφορές από ιδιώτες δωρητές και διεθνή ιδρύματα σε όλο τον κόσμο. Πολλές δωρεές των Ταλιμπάν προέρχονται από φιλανθρωπικά ιδρύματα και ιδιωτικά καταπιστεύματα που βρίσκονται στις χώρες του Περσικού Κόλπου. Αυτές οι δωρεές προσθέτουν περίπου 150 εκατομμύρια έως 200 εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, σύμφωνα με το Αφγανικό Κέντρο Έρευνας και Μελετών Πολιτικής του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα.

 

Ωστόσο, αυτές οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, χρηματοδοτούν ευρύτερα την τρομοκρατία. Ιδιώτες από τη Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν, το Ιράν και ορισμένες χώρες του Περσικού Κόλπου βοηθούν επίσης στη χρηματοδότηση των Ταλιμπάν, συνεισφέροντας άλλα 60 εκατομμύρια δολάρια ετησίως στο Δίκτυο Haqqani που συνδέεται με τους Ταλιμπάν, σύμφωνα με αμερικανικές υπηρεσίες.

 

► 160 εκατ. δολ από εκβιαστική φορολογία

 

Παρά το πολεμικό πανδαιμόνιο, οι Ταλιμπάν έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν κανονική φορολογική πολιτική σε ανθρώπους και βιομηχανίες των περιοχών που ελέγχουν, κόβοντας μάλιστα και κανονικές αποδείξεις στην πληρωμή φόρων, ωσάν να ήταν κράτος. Οι φορολογημένες επιχειρήσεις περιλαμβάνουν μεταλλευτικές δραστηριότητες, μέσα ενημέρωσης, τηλεπικοινωνίες και αναπτυξιακά έργα που χρηματοδοτούνται μάλιστα από διεθνή βοήθεια. Οι οδηγοί χρεώνονται επίσης για χρήση αυτοκινητοδρόμων σε περιοχές που ελέγχονται από τους Ταλιμπάν και οι καταστηματάρχες πληρώνουν τους Ταλιμπάν για το δικαίωμα να κάνουν επιχειρήσεις.

 

Στους αγρότες επιβάλλεται ο φόρος της δεκάτης επί της συγκομιδής και φόρος περιουσίας ύψους 2,5%. Σύμφωνα με τον Μοχάμαντ Γιακούμπ, -γιό του ιδρυτή ων Ταλιμπάν- τα φορολογικά έσοδα που προέρχονται από αυτήν την πρακτική αποφέρουν περίπου 160 εκατ. δολ. ετησίως στα ταμεία τους. Όπως αναφέρει ο Hanif Sufizada, δεδομένου ότι ορισμένοι από αυτούς που φορολογούνται είναι καλλιεργητές παπαρούνας, θα μπορούσε να υπάρξει κάποια οικονομική επικάλυψη μεταξύ φορολογικών εσόδων και εσόδων από ναρκωτικά.

 

► 240 εκατ. δολ. από εμπόριο

 

Για να νομιμοποιήσουν τα παράνομα κέρδη τους οι Ταλιμπάν κάνουν εμπόριο διαφόρων ειδών καθημερινής κατανάλωσης, σύμφωνα με το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Για παράδειγμα η πολυεθνική Noorzai Brothers Limited, εισάγει ανταλλακτικά αυτοκινήτων και πωλεί επανασυναρμολογημένα οχήματα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Το καθαρό εισόδημα των Ταλιμπάν από τις εξαγωγές ανέρχεται γύρω στα 240 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Και πάλι στις εκτιμήσεις αυτές πρέπει αν ληφθεί η υπόψη ότι υπάρχουν επικαλύψεις από έσοδα από εξορύξεις και ναρκωτικά.

 

► 80 εκ. δολ. από ενοίκια

 

Σύμφωνα με τον Μοχάμαντ Γιακούμπ και το πακιστανικό τηλεοπτικό κανάλι SAMAA, οι Ταλιμπάν κατέχουν ακίνητα στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και ενδεχομένως σε άλλες χώρες ενώ όπως είπε ο ίδιος τα έσοδα από αυτά ανέρχονται σε 80 εκατομμύρια δολάρια.

 

Συνεπώς, αν πάρουμε το οικονομικό έτος του 2020 και κάνουμε τη σύγκριση, ενώ η επίσημη Αφγανική κυβέρνηση -πριν καταρρεύσει- παρουσίασε έδοσα 5,5 δισ. δολ., οι Ταλιμπάν που είναι παράνομη οργάνωση δίχως καμία διεθνή αναγνώριση, είχαν έσοδα  1,6 δισ. δολ. Δεδομένου του 20χρονου χάους που δημιούργησαν οι Δυτικοί στο Αφγανιστάν, αποκτάει μεγάλο ενδιαφέρον η αποκαλυπτική έρευνα του Αμερικανού Douglas Wissing, σύμφωνα με την οποία χάρη σε σκανδαλώδη αμφιλεγόμενα προγράμματα ανάπτυξης και στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ -με καταστροφικές στρατιωτικές και κοινωνικές συνέπειες- στην πραγματικότητα οι ίδιοι οι Αμερικανοί φορολογούμενοι χρηματοδοτούν τους Ταλιμπάν.