Με τα φοιτητικά ενοίκια στα ύψη, τί (μπορεί να) κάνει η κυβέρνηση;

Με τα ενοίκια των μικρών διαμερισμάτων στις φοιτητουπόλεις να συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία παρά την πανδημία, τίθεται το ζήτημα του αν μπορεί και κατά πόσο πρέπει η Πολιτεία να αναλάβει πρωτοβουλίες για την αύξηση των δωρεάν ή έστω οικονομικά προσιτών χώρων στέγασης για τους φοιτητές.

 

 

 

Η πολεοδόμος και γεωγράφος ερευνήτρια Δήμητρα Σιατίτσα μιλώντας στο tvxs.gr υποστηρίζει την ανάγκη να γίνει η στέγαση των φοιτητών πολιτικό θέμα που θα αφορά όλη την κοινωνία όλο τον χρόνο και το Δημόσιο, πέρα από την αύξηση και βελτίωση των εστιών, να συνεργαστεί με μικροϊδιοκτήτες προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των προς ενοικίαση κατοικιών.

 

 

 

Από την πλευρά της κυβέρνησης ο Κωνσταντίνος Δέρβος, πρόεδρος του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης, του οργανισμού δηλαδή που είναι κυρίως αρμόδιο για τις φοιτητικές εστίες, δίνει μέσω του tvxs.gr απογοητευτικά στοιχεία απορρόφησης διαθέσιμων κονδυλίων μέχρι το 2019 και δεσμεύεται με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για τη βελτίωση και επέκταση των υφιστάμενων εστιών.

 

 

 

Πώς θα μπορούσε το Δημόσιο να βελτιώσει την κατάσταση

 

 

 

Παρέμβαση φορέων του Δημοσίου σε συνεργασία με μικροϊδιοκτήτες προκειμένου να μπουν περισσότερα ακίνητα στην αγορά ή ενθάρρυνση για δημιουργία συνεταιριστικών κοινωνικών επιχειρήσεων που θα διαχειρίζονται φοιτητικές εστίες σε τιμές συμβατές με τα εισοδήματα των ελληνικών οικογενειών, είναι ιδέες που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση με τη στέγαση των φοιτητών σύμφωνα με την πολεοδόμο και γεωγράφο κι ερευνήτρια πάνω στην κατοικία των νέων, Δήμητρα Σιατίτσα.

 

 

 

«Είναι ένα θέμα που κάθε χρόνο τέτοια εποχή επανέρχεται στην επικαιρότητα αλλά πρέπει να απασχολεί τη δημόσια σφαίρα όλο τον χρόνο και οι άνθρωποι να πιέζουν συνεχώς για λύσεις», σημειώνει η κα. Σιατίτσα.

 

 

 

Μας εξηγεί ότι στην Ελλάδα το ποσοστό ιδιοκατοίκησης είναι περίπου στο 75% και μόνο 20% των κατοικιών διατίθεται προς ενοικίαση. «Και μάλιστα στην Ελλάδα οι κατοικίες αυτές είναι γεωγραφικά συγκεντρωμένες, κυρίως στα κέντρα των μεγάλων πόλεων, στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, το Ηράκλειο. Στις μικρότερες πόλεις τα διαθέσιμα ακίνητα προς ενοικίαση είναι ακόμα λιγότερα, ακόμα μεγαλύτερος ο ανταγωνισμός», παρατηρεί η ερευνήτρια.

 

 

 

«Αν σκεφτούμε λοιπόν ότι ένα μέρος αυτού του αποθέματος πηγαίνει για τουριστική αξιοποίηση ή έχει γίνει αντικείμενο επενδύσεων και άρα διατίθεται με τρόπο διαφορετικό απ΄ότι τα προηγούμενα χρόνια, αυτό δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη πίεση στα ενοίκια. Έτσι από το 2017 οι βραχυχρόνιες μισθώσεις και επενδύσεις στον τομέα της κατοικίας έχουν φέρει πολύ υψηλότερες τιμές, δυσανάλογες με τα εισοδήματα των οικογενειών που αναζητούν ένα σπίτι για να σπουδάσει το παιδί τους», υπογραμμίζει η κα. Σιατίτσα.

 

 

 

Τί μπορεί να γίνει ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση; Η ερευνήτρια εξηγεί πως η έλλειψη προσιτών κατοικιών για φοιτητές ενδεχομένως ανοίγει επιχειρηματικές ευκαιρίες οι οποίες όμως μόνο υπό προϋποθέσεις μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα. «Στη βόρεια Ελλάδα προς το παρόν, έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται ιδιωτικές φοιτητικές εστίες. Διαφαίνεται εκεί μια ευκαιρία για επιχειρηματική δραστηριότητα, ωστόσο η απόσβεση τέτοιων επενδύσεων παίρνει αρκετό χρόνο εάν οι τιμές κρατηθούν χαμηλά. Αν οι επιχειρηματίες που επενδύσουν σε αυτό το χώρο στοχεύσουν σε γρήγορα κέρδη, είναι σίγουρο ότι οι εστίες αυτές δε θα είναι προσιτές σε μεγάλο αριθμό φοιτητών», σημειώνει.

 

 

 

Αντίθετα εάν οι πρωτοβουλίες γίνουν από φορείς του Δημοσίου ή συνεταιριστικές κοινωνικές επιχειρήσεις, σημαντικός αριθμός φοιτητών θα μπορούσε να έχει πρόσβαση είτε σε δωρεάν είτε σε πραγματικά οικονομική κατοικία. «Η δημόσια παρέμβαση είναι πολύ σημαντική στο κομμάτι των εστιών αλλά στις μεγάλες πόλεις, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θα μπορούσε να παρέμβει η Πολιτεια και σε ένα μέρος των ενοικιαζόμενων κατοικιών ή κενών κτιρίων γραφείων σε συνεργασία με μικροϊδιοκτήτες προκειμένου να αυξήσει τον αριθμό των διαθέσιμων προς ενοικίαση ακινήτων. Για να παραμείνουν προσιτές, οι κατοικίες αυτές καλό θα ήταν να είναι δημόσιες ή ακόμα καλύτερα, να διαχειρίζονται από συνεταιρισμούς», υποστηρίζει η κα. Σιατίτσα.

 

 

 

«Ξέρουμε καλά ότι η ελληνική οικογένεια διέθετε κάθε διαθέσιμο πόρο προκειμένου να σπουδάσουν τα παιδιά. Το φοιτητικό ενοίκιο αποτελούσε σημαντική πηγή εισοδήματος για πολλές τοπικές οικονομίες, γύρω από πανεπιστήμια. Έτσι έχει δημιουργηθεί μια συναίνεση στην κοινωνία, οι οικογένειες των φοιτητών ήξεραν ότι τα χρήματά τους πήγαιναν σε άλλες οικογένειες», εξηγεί η ερευνήτρια.

 

 

 

«Μέχρι πρόσφατα αυτό το μοντέλο ήταν λειτουργικό αλλά τώρα αλλάζει όχι μόνο εξαιτίας της πίεσης από τη βραχυχρόνια μίσθωση αλλά επειδή και η οικονομική δυνατότητα των οικογενειών μειώνεται. Και ναι, ως αποτέλεσμα όλων αυτών προφανώς υπάρχουν παιδιά που δε θα επιλέξουν σχολή σε άλλη πόλη ή δε θα σπουδάσουν αυτό που θα ήθελαν επειδή η οικογένειά τους δεν μπορεί να πληρώσει το ενοίκιο στην πόλη όπου βρίσκεται η σχολή της προτίμησής τους».

 

 

 

Τί κάνει η κυβέρνηση με τις εστίες

 

 

 

Η έννοια της φοιτητικής εστίας στην Ελλάδα είναι μάλλον υποτιμημένη. Με πολλές φοιτητικές εστίες για πολλά χρόνια να είναι σε άσχημη κατάσταση αλλά και έντονη την επιθυμία των οικογενειών να διαθέσουν κάθε διαθέσιμο πόρο «για να μην ταλαιπωρηθεί το παιδί», η φοιτητική εστία στο μυαλό πολλών Ελλήνων, σε αντίθεση με ό, τι ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποτελεί μια έσχατη λύση για τα πολύ χαμηλά εισοδήματα.

 

 

 

Με τα ενοίκια των δυνάμει φοιτητικών σπιτιών να παραμένουν απλησίαστα κι άρα τη ζήτηση για δωμάτια σε φοιτητικές εστίες να αυξάνεται, επικοινωνήσαμε με τον πρόεδρο του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ), Κωνσταντίνο Δέρβο, του οργανισμού δηλαδή που για λογαριασμό της εκάστοτε κυβέρνησης είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση και βελτίωση των φοιτητικών εστιών αρκετών, όχι όλων*, των πανεπιστημίων της χώρας.

 

 

 

Στην ερώτηση αν υπάρχουν έργα σε εξέλιξη προκειμένου να αυξηθούν τα προς διάθεση δωμάτια σε εστίες, ο κ. Δέρβος απάντησε ως εξής:

 

 

 

«Βραχυπρόθεσμα οι ανάγκες των εστιών καλύπτονται από υπηρεσίες συντήρησης των εγκαταστάσεων και από τις σχετικές προμήθειες των απαιτούμενων υλικών. Μεσοπρόθεσμα, σε συνεργασία με τα ΑΕΙ έχουν προγραμματιστεί και βρίσκονται σε εξέλιξη οι δημοπρατήσεις εργασιών οι οποίες αφορούν τόσο τη συνήθη συντήρηση αλλά και τη βελτίωση των κτιριακών συγκροτημάτων που διαχειρίζεται το ΙΝΕΔΙΒΙΜ. Τα παραπάνω έργα και προμήθειες είναι συνολικού προϋπολογισμού περίπου 6 εκατ. ευρώ τα οποία θα καλυφθούν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Τα έργα αυτά αναμένονται να έχουν τελειώσει μέχρι τις αρχές του 2022 πλην εκείνων που απαιτείται να εκκενωθούν οι εστίες ή να γίνονται σταδιακά και τα οποία αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβρη.

 

 

 

Μακροπρόθεσμα το ΙΝΕΔΙΒΙΜ για τα κτίρια ιδιοκτησίας του που λειτουργούν ως Φοιτητικές Εστίες έχει δημοπρατήσει και είναι σε εξέλιξη δημόσιοι διεθνείς διαγωνισμοί των μελετών για την πλήρη ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό των Φοιτητικών Εστιών Αθηνών, Α', Γ' και Δ' Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων. Οι μελέτες, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 3 εκατ. ευρώ, θα καλυφθούν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι μελέτες και τα τεύχη δημοπράτησης των έργων αναμένονται να έχουν ολοκληρωθεί στις αρχές του 2022. Μετέπειτα θα ακολουθήσει η δημοπράτηση των έργων μέχρι το τέλος του 2022 και η εκτέλεση τους εντός του 2023.

 

 

 

Για την κάλυψη των αναγκών των υπολοίπων Φοιτητικών Εστιών της χώρας, το ΥΠΑΙΘ έχει προβλέψει και έχει νομοθετήσει έπειτα από πρόσφατη τροπολογία (Αύγουστος 2021) τη δυνατότητα ανάληψης από το ΙΝΕΔΙΒΙΜ της οικονομικής διαχείρισης των φοιτητικών εστιών αρμοδιότητας Α.Ε.Ι. καθώς και την εκπόνηση μελετών, και εκτέλεσης έργων για παλαιές ή/και για νέες Φοιτητικές Εστίες, με τη σύμφωνη γνώμη του οικείου ΑΕΙ και έπειτα από Υπουργική Απόφαση».

 

 

 

Επισημάναμε στον κο. Δέρβο πως μετά από δύο χρόνια στη διεύθυνση του ΙΝΕΔΙΒΙΜ και με το πρόβλημα των πολύ υψηλών ενοικίων να έχει επισημανθεί εδώ και περίπου τέσσερα χρόνια, θα ανέμενε κανείς περισσότερα έργα να έχουν προχωρήσει, αν όχι ολοκληρωθεί.

 

 

 

Ο πρόεδρος του ΙΝΕΔΙΒΙΜ, πρώην πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ και υποψήφιος ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία το 2019, απάντησε πως με την ανάληψη των καθηκόντων του το νέο Δ.Σ. διαπίστωσε ότι μετά το 2013 δεν είχε δημοπρατηθεί έργο άνω των 60.000 ευρώ, δηλαδή με ανοιχτό δημόσιο ηλεκτρονικό διαγωνισμό. «Και οι διαγωνισμοί που είχαν γίνει μέχρι 60.000 ευρώ ήταν πολύ λίγοι σε σχέση με τις πραγματικές απαιτήσεις, όπως και εσείς διαπιστώσατε από την τρέχουσα κατάσταση των εστιών», σημείωσε ο κ. Δέρβος.

 

 

 

Ο κ. Δέρβος είπε επίσης ότι μέχρι να αναλάβει η δική του διοίκηση δεν είχε γίνει ηλεκτρονικός διαγωνισμός μελετών και έργων και πως οι προηγούμενες διοικήσεις δεν είχαν προβεί στην ανάθεση του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων σε ορκωτούς ελεγκτές για τα έτη 2014, 2015, 2016, 2017 και 2018.

 

 

 

Σχετικά με την απορρόφηση κονδυλίων για τις φοιτητικές εστίες μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, μας έδωσε τα εξής στοιχεία:

 

 

 

    περίπου 83.000 ευρώ το 2016, απορρόφηση 17%,

    περίπου 29.000 ευρώ το 2017, απορρόφηση 6%

    περίπου 97.000 ευρώ το 2018, απορρόφηση 9 %

    περίπου 130.000 ευρώ το 2019, απορρόφηση 10,0 %

    περίπου 197.000 ευρώ το 2020, απορρόφηση 59,0 %

 

Με το πρόβλημα των υψηλών ενοικίων για τη φοιτητική κατοικία να καλπάζει και έχοντας τις σαφείς δεσμεύσεις της παρούσας διοίκησης του ΙΝΕΔΙΒΙΜ για τις εστίες, είναι σίγουρο ότι του χρόνου τέτοια εποχή θα είναι απαραίτητο να δούμε εκ νέου πού βρίσκονται τα ενοίκια και κατά πόσο θα έχουν υλοποιηθεί τα έργα για τα οποία μας μίλησε ο κ. Δέρβος.

 

*Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ διαχειρίζεται τις Φοιτητικές Εστίες Πανεπιστημίου Αθηνών, ΑΣΠΑΙΤΕ, τα κτιριακά συγκροτήματα Α’, Β΄, Γ’, Δ’ ΦΕΘ και Καλαμαριάς, τη Φοιτητική Εστία Αθηνών, τη Φοιτητική Εστία Ζωγράφου, τη Φοιτητική Εστία Ρεθύμνου, τη Φοιτητική Εστία Πατρών και τη Φοιτητική Εστία Γρεβενών.