Όταν η επιστημονική φαντασία γίνεται πραγματικότητα

Γιώργος Παναγάκης

 

Η λογοτεχνία της επιστημονικής φαντασίας, μαζί με τα κινηματογραφικά έργα του είδους, έχουν ταξιδέψει τον ανθρώπινο νου σε μαγικά και αλλόκοτα μέρη άπειρες φορές. Η χρήση της τεχνολογία προηγμένης και πολλές φόρες αλλόκοτης έως εξωπραγματικής, χαρακτηρίζει την πλειοψηφία τους.

 

Και αν η τωρινή πραγματικότητα και το επίπεδο τεχνολογίας μοιάζει πολύ χαμηλό, τα άλματα της επιστήμης μας κάνουν να ελπίζουμε ότι πολλές από τις εξωφρενικές ιδέες και εφευρέσεις μπορεί να γίνουν κάποια στιγμή πραγματικότητα.

 

Ήδη ζούμε σε μια εποχή με πανίσχυρους υπολογιστές που βρίσκονται στο χέρι μας και μας δίνουν πρόσβαση σε μία ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών το διαδίκτυο. Διαστημόπλοια επισκέπτονται άλλους πλανήτες μεταφέροντας μας εικόνες μαγικές και απόκοσμες. Η ίδια μας η ζωή εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις ηλεκτρονικές συσκευές, ιδιαίτερα εν μέσω της πανδημίας που ζούμε.

 

Παρακάτω θα δώσουμε έξι παραδείγματα που επιστημονικές εφευρέσεις στηρίχτηκαν σε ιδέες από τον κόσμο του φανταστικού.

 

1. Τα αόρατα κύτταρα και ο Αόρατος Άνθρωπος

 

Στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του H G Wells “Ο Αόρατος Άνθρωπος” ένας επιστήμονας καταφέρνει να γίνει αόρατος στο γυμνό μάτι, αλλάζοντας τον δείκτη διάθλασης (το νούμερο που δείχνει πόσο γρήγορα περνάει το φως μέσα από ένα υλικό) των κυττάρων του. Πιο συγκεκριμένα τον κάνει ίσο με αυτό του αέρα.

 

Εμπνεόμενοι από το έργο αυτό επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια πρωτεΐνη που βρίσκεται σε ένα καλαμάρι, ώστε να μετατρέψουν κάποια κύτταρα των νεφρών σε σχεδόν διάφανα αν και όχι αόρατα.

 

Τα κεφαλόποδα όπως τα καλαμάρια έχουν κάποια ειδικά κύτταρα, που σε περίπτωση που αντιληφθούν κίνδυνο αλλάζουν τον δείκτη διάθλασης τους ώστε το φώς που πέφτει πάνω τους να διαθλαστεί σαν μία μορφή καμουφλάζ.

 

Μια τέτοια τεχνική θα επιτρέψει την καλύτερη απεικόνιση των οργάνων αν το δέρμα γίνει διάφανο, ή ακόμα και αναίμακτες πλαστικές επεμβάσεις με την διάθλαση να καλύπτει τυχόν ατέλειες και ενοχλητικά σημάδια.

 

2. Τα χειρουργικά ρομπότ και το Φανταστικό Ταξιδι

 

Στην ταινία “Fantastic Voyage” (Φανταστικό Ταξίδι) του 1966 ένα υποβρύχιο επανδρωμένο με μια ομάδα επιστημόνων, συρρικνώνεται και εισάγεται στο σώμα ενός ασθενή ώστε να αντιμετωπίσει έναν θρόμβο αίματος που απειλεί την ζωη του.

 

Τα τωρινά χειρουργικά ρομπότ μπορούν να μπουν στο ανθρώπινο σώμα μέσα από μια μικροσκοπική τομή και να κάνουν λεπτες και περίπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις, μεγιστοποιώντας την πιθανότητα επιτυχίας τους και ελαχιστοποιώντας τις μεταχειρουργικές επιπλοκές.

 

Ταυτόχρονα η χρήση τους μέσω τηλεχειρισμού επιτρέπει τον έλεγχο τους εξ αποστάσεως απο πιο εξειδικευμένους χειρουργούς, ακόμα και σε απομακρυσμένες περιοχές.

 

3. Διαστημικοί Ηλιακοί Σταθμοί

 

 

 

Στην σύντομη ιστορία του Reason που δημοσιεύτηκε το 1941 ο Γνωστός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Ισακ Ασιμοβ περιγράφει πως η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί, τεράστιους συλλέκτες ηλιακής ενέργειας σε τροχαία για την κάλυψη των αναγκών της σε ενέργεια. Δεκαδες άλλα έργα επιστημονικής φαντασίας έχουν παρουσιάσει παρόμοιες διατάξεις.

 

Η πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 70 και η αναζήτηση τρόπου απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, οδήγησε τις ΗΠΑ και άλλες χώρες να μελετήσουν το πόσο τεχνικά εφικτό θα ήταν να τοποθετηθούν στο διάστημα, ειδικοί διαστημικοί σταθμοι που θα έφεραν εκατοντάδες χιλιάδες φωτοβολταϊκά στοιχεία, τα οποία θα μετέτρεπαν την άφθονη ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρισμό, ο οποίος θα μεταδιδόταν μέσω ραδιοκυμάτων πίσω στην Γη.

 

Οι τεχνικές δυσκολίες και το δυσθεώρητο οικονομικό κόστος αποθάρρυναν τους τότε ειδικούς αλλά η ιδέα παραμένει. Στα πλαίσια των δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και με δεδομένη την εξελιξη της τεχνολογίας, πολλές χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία αλλά και η Κίνα έχουν εκπονήσει ξανά τέτοια σχέδια.

 

4. Επικοινωνητής και κινητό τηλέφωνο

 

Στην κλασική σειρά επιστημονικής φαντασίας Σταρ Τρεκ, το πλήρωμα του Εντερπριζ χρησιμοποιεί για την επικοινωνία μεταξύ τους μια φορητή συσκευή το communicator (επικοινωνητη), που χωράει σε μια παλάμη και μοιάζει εντυπωσιακά με κινητό τηλέφωνο παλαιότερης τεχνολογίας σαν αυτα που κυκλοφορούσαν στα 90s-2000s με κουμπια.

 

Αν και ο αστικός μύθος λέει ότι ο εφευρέτης των κινητών τηλεφώνων Martin Cooper, που τα εφηύρε ενώ εργαζόταν για την Αμερικανική εταιρεία Μοτορόλα, είχε επηρεαστεί απο το Σταρ Τρεκ, ο ίδιος το αρνείται δηλώνοντας ότι είχε την ιδέα πολύ πριν δει την τηλεοπτική σειρά.

 

Το πιθανότερο είναι επιστήμη και φαντασία να ακολούθησαν παράλληλους δρόμους απλά.

 

5. Earbudds και Fahrenheit 451

 

Tο δυστοπικό βιβλιο Fahrenheit 451 του Ray Bradbury, περιγράφει μεταξύ άλλων μια ασύρματη συσκευή, το λεγόμενο Κοχύλι το οποίο μπαίνει στο αυτί και επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων ή την παρακολούθηση τηλεόρασης και μουσικής.

 

Η περιγραφή της μοιάζει τρομακτικά με μια σύγχρονη σχετικά εφεύρεση τα ασύρματα ενδοκαναλικά ακουστικα ή Earbuds που συνδέονται ασύρματα στα έξυπνα κινητα επιτρέποντας την ακρόαση μουσικής και ταινιών.

 

6. Μετρόπολη, Μπλέηντ Ράνερ και σύγχρονες μεγαλούπολεις

 

Στο κλασικό φίλμ Μετρόπολις του Φρίτζ Λάγκ η ομώνυμη πόλη παρουσιάζεται τερατώδη και γιγαντιαία με τις κατοικίες και τα κτήρια να φτάνουν στον ουρανό. Σε μια εποχή που οι ουρανοξύστες ήταν λιγοστοί μια τέτοια πρόβλεψη έμοιαζε πολύ ουτοπική.

 

Ταυτόχρονα στο “Μπλέηντ Ράνερ” του Ρίντλει Σκότ, η πόλη μοιάζει αχανής, σκοτεινη, πνιγμένη στην μόλυνση και την διαφθορά γεμάτη με τεράστια κτίρια και ιπτάμενα αυτοκίνητα.

 

Οι σύγχρονες πόλεις μοιάζουν όλο και πιο πολύ στο μοντέλο των δυστοπικών απεικονίσεων του Μετρόπολις, του Μπλέηντ Ράνερ και του Δικαστή Ντρέντ παρά με χώρους κατάλληλους για ζωή. Μεταλλικοί όγκοι και όγκοι από μπετό, με ελάχιστο πράσινο, φράζουν πολλές φορες το βλέμμα του ανθρώπου που διαβαίνει τα σοκάκια μιας τωρινής μεγαλόπολης.  Η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειες της μαζί με τις έντονες αντιθέσεις μεταξύ των κοινωνικών τάξεων δημιουργεί γκέτο τα οποία συνηπάρχουν με αριστουργήματα της αρχιτεκτονικής.

 

Μια διέξοδος για την πνιγηρή ατμόσφαιρα του αστικού τοπίου θα ήταν η επίκοιση της θάλασσας, με τους επιστήμονες να οραματίζονται πλεούμενες πόλεις, ικανές να αντέξουν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η τροφοδοσία θα γίνεται με υποθαλάσσιες φάρμες, ενώ για τις ενεργειακές ανάγκες θα φροντίζουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.