Η ανάπτυξη δεν είναι αόριστη έννοια, αλλά διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού
Γράφει ο Νίκος Σκαρλάτος
Η
ανάπτυξη δεν είναι μια έννοια αόριστη. Είναι μια διαδικασία Στρατηγικού
Σχεδιασμού, που βασίζεται σε παράγοντες, οι οποίοι την επηρεάζουν, για ν’
αναπτυχθεί ένας τόπος.. Δεν επιτυγχάνεται με ευχές και μεγάλα λόγια, για
πολιτική κατανάλωση. Επιβάλλει την λειτουργία αλληλοσχετιζόμενων και
αλληλοεπιδρουσών δυνάμεων, οι οποίες αναδεικνύουν την εσωτερική δομή
οικονομικής ανάπτυξης μιας γεωγραφικής περιοχής. Έχει επίσης σημασία για την
ανάπτυξη, η συνέχεια της διαδικασίας και να μην περιορίζεται χρονικά στον κύκλο
αιχμής των κεφαλαίων ή στην περίοδο μια πανήγυρης ή άλλης εκδήλωσης.
Οι
παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη, όπως αναφέρουν τα βιβλία είναι:
-Τα
ιστορικά δεδομένα και η Γεωοικονομική θέση μιας περιοχής, όπως κάθε
καταστήματος.
-Οι
φυσικοί πόροι και οι ανθρώπινοι.
-Τα
κεφάλαια
-Η
Τεχνολογική πρόοδος
-Η
Επιχειρηματικότητα
-Το
μέγεθος της αγοράς (Ο πληθυσμός και αυτοί που διέρχονται μπροστά από το
κατάστημα, αν θεωρήσουμε έτσι ένα Νομό)
-Το
θεσμικό πλαίσιο.
Ο
Νομός Σερρών είναι μια πλούσια περιοχή σε φυσικούς πόρους και ιστορία. Αυτό
οφείλεται κυρίως στον πλούτο των υδάτων του και στην Γεωστρατηγική του θέση.
Ιστορικά, όπως δείχνουν και τα ευρήματα στον Καστά, ο Νομός κατείχε κεντρική
θέση με διεθνή ακτινοβολία. Οι Σέρρες αναφέρονται την Βυζαντινή περίοδο, όσο
και την Τουρκοκρατία, ως το «Μέγα και θαυμαστόν άστυ» ή ως «Αθήναι του Βορρά».
Το ερώτημα και η πρόκληση συνεπώς είναι: Μπορεί να ξαναβρεί την ιστορική του
αίγλη, αφού έπαψε πλέον να είναι ακριτικός;
Η
απάντηση κατά την άποψη μου είναι θετική, εάν συντρέξει η προϋπόθεση του
συντονισμού των προσπαθειών, που θα ξεπεράσει τις αγκυλώσεις του θεσμικού
πλαισίου, των ατελειών της αγοράς, του φαύλου κύκλου της πενίας και του
διεθνούς μιμητικού αποτελέσματος, που στέκονται εμπόδια στην οικονομική
ανάπτυξη μιας περιοχής. Για να υπάρξει όμως ανάπτυξη επιβάλλεται να προηγηθούν
οι υποδομές, οι οποίες θα την φέρουν. Υποδομές που χαρακτηρίζονται
αναπτυξιακές. Τέτοιες υποδομές είναι οι οδικοί και σιδηροδρομικοί άξονες, τα
αεροδρόμια, τα λιμάνια, τα δίκτυα επικοινωνιών και οι εγκαταστάσεις, που θα
φέρουν το συγκριτικό πλεονέκτημα και θα δώσουν την απάντηση στο γιατί. Γιατί να
έλθει ο επενδυτής στο Νομό Σερρών ή ο επισκέπτης ν’ αφήσει τα ωραία του
χρήματα;
Σήμερα,
πολλά εκατομμύρια ανθρώπων, κυρίως από χώρες με μεγάλη οικονομική και
πολιτιστική ανάπτυξη επισκέπτονται
περιοχές με σκοπό την αναψυχή, αλλά κυρίως την μόρφωση τους επί θεμάτων γενικού
ενδιαφέροντος. Οι στατιστικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ)
καταγράφουν έναν αριθμό πάνω από 500 εκατομμύρια τουριστών κατά την τελευταία
δεκαετία. Αριθμός που αντιπροσωπεύει ποσοστό άνω του 5% του διεθνούς εμπορίου,
προσφέροντας στον τουρισμό την 3η θέση από άποψη σπουδαιότητας ως εξαγωγικός
κλάδος και εισροής συναλλάγματος μετά την βιομηχανία του πετρελαίου και των
αυτοκινήτων.
Ο
Τουρισμός αποτελεί για πολλές χώρες έναν από τους κύριους τομείς της
παραγωγικής τους δραστηριότητας. Ακόμη και οι βιομηχανικά αναπτυγμένες,
καταβάλλουν προσπάθεια για ν’ αναπτύξουν μορφές τουρισμού, ανάλογες των
δυνατοτήτων και της ιστορίας τους, με σκοπό ν’ αυξήσουν την συμμετοχή και τα
οφέλη τους από την παγκόσμια οικονομία της βαριάς αυτής βιομηχανίας.
Έχει
εκτιμηθεί ότι 10 εκατομμύρια και πλέον θέσεις εργασίας έχουν δημιουργηθεί για
την εξυπηρέτηση των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών επιτρέποντας κυρίως τον
πλουτισμό περιοχών που διέθεταν μέχρι σήμερα ήλιο και θάλασσα. Στην χώρα μας,
δεν έχω πρόσφατα στοιχεία, απασχολούνταν πριν από λίγα χρόνια 390.000 με
400.000 άτομα ποσοστό που αντιπροσώπευε το 10,6% του ενεργού πληθυσμού.
Νέοι
και πιο πρωτότυποι προορισμοί σήμερα δημιουργούν καινούργιες προϋποθέσεις
ανάπτυξης υποδομών στον τουρισμό, που μας καλούν κι εμάς να ξυπνήσουμε από τον
λήθαργο. Το οικονομικό αδιέξοδο, το οποίο δημιούργησε η αφθονία των αγαθών και
η αδυναμία κατανάλωσης τους, που οδήγησε στον έντονο οικονομικό ανταγωνισμό και
σε μια παγκόσμια οικονομική κρίση χρέους, έχει οδηγήσει πολλές χώρες να
στραφούν στον τομέα των υπηρεσιών, όπου ανήκει και ο τουρισμός.
Αύξηση
10,1% παρουσίασε η επιβατική κίνηση των ελληνικών αεροδρομίων το ενδεκάμηνο
Ιανουαρίου-Νοεμβρίου του 2018, πριν την πανδημία. Από τα στατιστικά στοιχεία
της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) για την κίνηση των αεροδρομίων
προκύπτει «ιστορική άνοδος στην αεροπορική κίνηση της χώρας», όπως χαρακτηριστικά
αναφέρεται σε ανακοίνωσή της.
Ο
συνολικός αριθμός των διακινηθέντων επιβατών το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου
του 2018 έφθασε τα 61.281.521, παρουσιάζοντας αύξηση 10,1% σε σχέση με το
αντίστοιχο διάστημα του 2017, οπότε είχαν διακινηθεί 55.677.135 επιβάτες.
Συγκεκριμένα, οι διακινούμενοι επιβάτες αυτό το διάστημα είναι περισσότεροι
κατά 5.604.386.
Εκτιμήσεις
της ΥΠΑ αναφέρουν ότι η επιβατική κίνηση στα αεροδρόμια της χώρας μας θα
ξεπεράσει τα 60 εκατ. επιβάτες.
Οι
αερολιμένες που είχαν το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης διακίνησης επιβατών ήταν
κυρίως μικρά αεροδρόμια σε όλη την επικράτεια της χώρας, όπως της Σητείας, της
Μήλου, Νάξου κλπ
Εμείς
εδώ τι κάνουμε; Μιλούσαμε και μιλάμε για αεροδρόμιο και λιμάνι στην Αμφίπολη,
χωρίς να παίρνουμε πρωτοβουλίες. Αναφέρεται ότι στην Καβάλα σχεδιάζουν την
ίδρυση υδατοδρομίων πέραν των δύο αερολιμένων σε Χρυσούπολη και Αμυγδαλεώνα. Ο
Τουρισμός επίσης περίπλου και κρουαζιέρας αναπτύσσεται με ρυθμούς 10% ετησίως,
όπως και οι εναέριες μεταφορές.
Το
2011 με απόφαση του Υπουργού Υποδομών- Μεταφορών και Δικτύων, Γιάννη Ραγκούση,
που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθ. 1624 /18-7-2011/Φύλλο Εφημερίδος της
Κυβερνήσεως, χορηγήθηκε μετά από σχετικό έγγραφο του πρώην Δήμου Σιδηροκάστρου
και τις μελέτες που συντάχθηκαν, άδεια ίδρυσης και λειτουργίας, Κατηγορίας Β,
στο πεδίο προσγείωσης ελαφρών αεροσκαφών, που βρίσκεται στη θέση Χορτερό, του
Δήμου Σιντικής του Νομού Σερρών.
Σύμφωνα
με την Υπουργική απόφαση, φορέας λειτουργίας και εκμετάλλευσης του πεδίου
ορίζεται ο Δήμος Σιντικής, με απαραίτητη προϋπόθεση την τήρηση των όρων, που
καθορίζονται απ’ αυτήν. Η χρησιμοποίηση του πεδίου προσγείωσης θα
πραγματοποιείται από αεροσκάφη Γενικής Αεροπορίας, μετά από άδεια του Φορέα
Λειτουργίας και Εκμετάλλευσης. Θα είναι δε διαθέσιμο σε όλους τους χρήστες με
τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις.
Οι
πτήσεις από και προς το πεδίο προσγείωσης θα εκτελούνται σύμφωνα με τους
ισχύοντες Νόμους και Διατάξεις, Διατάγματα, Κανονιστικές Αποφάσεις και
κανονισμούς σε συνάρτηση με την ευθύνη του χειριστή του αεροσκάφους, των
επιδόσεων και περιορισμών του, ως προς το βάρος προσγείωσης-απογείωσης,
λαμβανομένων υπ’ όψη των επικρατούντων καιρικών συνθηκών στην περιοχή.
Το
πεδίο προσγείωσης, το οποίο βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον σιδηροδρομικό
κόμβο του Στρυμόνα, τον κάθετο οδικό άξονα της Εγνατίας και σε κεντρική θέση
μεταξύ των δύο μεγάλων αεροδρομίων Θεσσαλονίκης- Σόφιας και σημαντικών αστικών
κέντρων Ελλάδος και Βουλγαρίας, έχει τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί μελλοντικά
σε ένα μικρό ή εναλλακτικό αεροδρόμιο με την περαιτέρω βελτίωση της υπάρχουσας
υποδομής του, για την εξυπηρέτηση μεγαλύτερων αεροσκαφών Γενικής
αεροπορίας και την τόνωση της
τουριστικής κίνησης στην περιοχή. Αυτό εξαρτάται πλέον από τους φορείς του Νομού
να δημιουργήσουν τις υποδομές ενός μικρού Δημοτικού αεροδρομίου, όπως
λειτουργούν πολλά στη χώρα. Το μελλοντικό μοντέλο ανάπτυξης των αερομεταφορών,
το οποίο προβλέπει τη μετακίνηση του επιβατών από μικρά αεροδρόμια εγγύς του
χώρου διαμονής τους, προς μεγάλα κομβικά αεροδρόμια, που θα εξυπηρετούν μόνο
τις διεθνείς μεταφορές, αλλά και του τουρισμού υψηλού εισοδήματος, επιβάλλει
την πρόβλεψη ίδρυσης μικρών αεροδρομίων, τα οποία, όπως καθορίζει και η
Υπουργική Απόφαση, θα λειτουργούν συμπληρωματικά, για την ελάφρυνση του
αναμενόμενης μεγάλης εναέριας κίνησης στα μεγάλα διεθνή αεροδρόμια της χώρας.
Η
ηλεκτροκίνηση της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης –Προμαχώνα, η οποία
αναμένονταν σύμφωνα με την ΤΡΕΝΟΣΕ να ολοκληρωθεί το 2013 έχει κολλήσει
κυριολεκτικά. Έτσι έγινε η Λάρισα προάστιο της Θεσσαλονίκης με την λειτουργία
προαστιακού, ενώ περιοχές του Νομού Σερρών, που ανήκουν διοικητικά στην
περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας παραμένουν αποκομμένες συγκοινωνιακά από το
κέντρο της Περιφέρειας, αλλά και του Νομού. Η ηλεκτροκίνηση όμως της γραμμής και
ο προαστιακός θα προσφέρουν την δυνατότητα, να καταστεί η περιοχή ένα προάστιο
της Μακεδονικής πρωτεύουσας και να αποτελέσει ένα νέο πόλο ανάπτυξης και
αποκέντρωσης πολλών δραστηριοτήτων προς την περιφέρεια. Το αεροδρόμιο του
Χορτερού, δίπλα στον οδικό και σιδηροδρομικό κόμβο, όπως συμβαίνει σε όλο τον
κόσμο, που σχεδιάζουν την εναλλαγή του μέσου στις μετακινήσεις επιβατών και
εμπορευμάτων θα προσφέρει και την δυνατότητα της τουριστικής ανάπτυξης
παράλληλα με την δυνατότητα ανάπτυξης μεταφορών αεροταξί με ναυλωμένες πτήσεις
(τσάρτερ) προς τα νησιά ή τουριστικές πάνω από τη λίμνη Κερκίνη, το Άγιο όρος
και άλλα αξιοθέατα της περιοχής. Η υποδομή αυτή θ’ αποτελέσει ένα πόλο
δραστηριοτήτων και από τις γειτονικές χώρες της Ανατολικής και υπόλοιπης
Ευρώπης. (Αντίστοιχες δράσεις έχουν αναπτυχθεί προ πολλού, ακόμη και σε
τριτοκοσμικές χώρες της Αφρικής, για σαφάρι, πτήσεις πάνω από τη λίμνη Βικτώρια
ή το Κιλιμάντζαρο, από εταιρεία την Air Excel, που ίδρυσαν μάλιστα Έλληνες ομογενείς στην Τανζανία.
Ας
ρίξουμε επί τέλους και μια ματιά τι γίνεται στην Αλεξανδρούπολη και στην
Καβάλα, όπου αναβαθμίζουν αεροδρόμια και λιμενικές εγκαταστάσεις, λόγω του
ενδιαφέροντος που δείχνουν και οι υπερατλαντικοί μας σύμμαχοι.
Ο
περιφερειακός δρόμος των Σερρών από την διασταύρωση του Λευκώνα μέχρι το
Νοσοκομείο, μόνο ειρωνικά σχόλια μπορεί να προκαλέσει. Η είσοδος σ’ αυτόν από
τον κόμβο του Λευκώνα περισσότερο με σοκάκι ή παρακαμπτήριο μοιάζει, παρά με
περιφερειακή οδό. Από τότε που δόθηκε στην κυκλοφορία ο ένας κλάδος έμειναν οι
υπόλοιπες υποδομές γέφυρες κλπ, για τις οποίες δαπανήθηκαν χρήματα, στο έλεος
του Θεού, όπως δείχνουν και οι φωτογραφίες. Επί είκοσι και πλέον χρόνια δεν
έγινε καμία απολύτως εργασία για την ολοκλήρωση του. Πόσα χρόνια πρέπει άραγε
να περάσουν ακόμη. Ήμουνα νιος και γέρασα, όπως γέρασαν και οι πολιτικοί που
τον αποφάσισαν και τον χάραξαν.
Για
το λιμάνι της Αμφίπολης, μόνο την σύσταση φορέων ακούμε και δεν βλέπουμε καμιά
αναπτυξιακή πρωτοβουλία ώστε να συνδεθεί ο Νομός με τον τουρισμό κρουαζιέρας, ο
οποίος αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς. Θα μπορούσα να απαριθμώ επί ώρες
φυσικούς πόρους (κεφάλαια τα λένε στην οικονομία), όπως η Λίμνη της Κερκίνης
και τα νερά του Στρυμόνα, τις θερμές μας πηγές και νερά, τα καταπράσινα βουνά
μας και ακτές που ανήκουν στον Νομό μας, τα ιστορικά μας μνημεία, που μιλούν
για την γεωστρατηγική ιστορική θέση του Νομού μας σε άλλους καιρούς και χρόνια.
Τα Μοναστήρια μας που θα μπορούσαν ν’ αποτελέσουν πόλους έλξης ενός μεγάλου
ρεύματος θρησκευτικού τουρισμού. Άφησα στο τέλος την Αμφίπολη, διότι όλοι
καταλαβαίνουν την παγκόσμια ακτινοβολία της, σε συνδυασμό με το Παγγαίο ή Πανγαίο (το όνομα είναι η
ταυτότητα μας, έλεγε ο Ελύτης), απ’ όπου ξεκίνησε η αρχαία Ελληνική θρησκεία
και η μαντική λατρεία της Γαίας, του Διονύσου και του Απόλλωνα.
Η
ανάπτυξη συνεπώς δεν είναι έννοια αόριστη και δεν έρχεται εξ ουρανού, εάν δεν
υπάρξει κινητοποίηση των φορέων του Νομού και συντονισμός προσπαθειών. Ζούμε σε
μια εποχή όπου η ποιότητα και η ταχύτητα στις προσφερόμενες υπηρεσίες δίνουν το
συγκριτικό πλεονέκτημα σε ένα τόπο και μια επιχείρηση. Το αεροδρόμιο και οι άλλες υποδομές εισόδου
στον Νομό προσφέρουν την πρώτη και τελευταία εικόνα. Δυνατότητες ανάπτυξης
υπάρχουν μεγάλες διότι ο Θεός προσέφερε πλουσιοπάροχα τους φυσικούς πόρους.
Μένει σ’ εμάς να τους αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο για το καλύτερο
αποτέλεσμα. Καυχόμαστε ότι είμαστε η γέφυρα που ενώνει την Ανατολική Ευρώπη με
την Μεσόγειο, αλλά δεν καθίσαμε ποτέ να σκεφτούμε τι χρειάζεται για να γίνουμε
και στην πράξη.
Ο
Νικόλαος Σκαρλάτος είναι συνταγματάρχης ε.α