Ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει ρωγμές στους δεσμούς ΗΠΑ και συμμάχων στη Μέση Ανατολή

Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία να κυριαρχεί στη διεθνή ατζέντα, η κυβέρνηση Μπάιντεν προωθεί την παγκόσμια ενότητα ενάντια σε αυτό που αποκαλεί «πόλεμο επιλογής» του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, παρά αυτήν την επιδίωξη, η σύγκρουση έχει δημιουργήσει ρωγμές σε ορισμένες από τις πιο εξέχουσες συμμαχίες των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή, ιδίως με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και τη Σαουδική Αραβία.

 

Η τελευταία εκδήλωση αυτού του ρήγματος ήρθε την περασμένη εβδομάδα όταν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα φιλοξένησαν τον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις από την Ουάσιγκτον κατά της εξομάλυνσης των σχέσεων με την κυβέρνηση στη Δαμασκό.

 

Ήταν η πρώτη επίσκεψη του αλ Άσαντ σε αραβική χώρα από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία το 2011, και ήρθε εβδομάδες αφότου ο Σύρος πρόεδρος εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή του για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

 

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία επιδιώκουν τα δικά τους συμφέροντα, λένε οι αναλυτές, καθώς οι ΗΠΑ προτρέπουν ένα ενιαίο μέτωπο κατά του Ρώσου Πούτιν.

 

«Ο Αλ Άσαντ πήγε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, λίγο αφότου η αραβική χώρα του Κόλπου ψήφισε υπέρ της αποχής από το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καταδικάζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αυτό μας λέει ότι τα Εμιράτα διεκδικούν την αυτονομία τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο Giorgio Cafiero, Διευθύνων Σύμβουλος της Gulf State Analytics, μιας εταιρείας συμβούλων γεωπολιτικών κινδύνων με έδρα την Ουάσινγκτον.

 

Η αποχή του Άμπου Ντάμπι τον περασμένο μήνα από την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ πρόταση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την Ουκρανία ακολουθήθηκε από ανώνυμες πηγές μέσων ενημέρωσης που ισχυρίζονταν ότι οι ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων απέρριψαν τις εκκλήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Και την περασμένη εβδομάδα, η Wall Street Journal ανέφερε ότι η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε συνομιλίες με την Κίνα για τη διεξαγωγή συναλλαγών πετρελαίου με το Πεκίνο και να χάσει το δολάριο ΗΠΑ υπέρ του γιουάν.

 

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία φαίνεται να στέλνουν ένα μήνυμα στις ΗΠΑ, δήλωσε στο Al Jazeera ο Kristian Coates Ulrichsen, γνώστης και φίλος της Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Rice Baker Institute for Public Policy. «Θα ενεργήσουμε σύμφωνα με τα συμφέροντά μας και όχι αυτό νομίζουν ότι είναι τα συμφέροντά μας».

 

Αύξηση εντάσεων

 

Η Wall Street Journal ανέφερε ότι ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν –καθώς και ο πρίγκιπας διάδοχος του Άμπου Ντάμπι Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν– είχαν απορρίψει κλήσεις από τον Μπάιντεν. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος απέρριψε αυτή την αναφορά ως «ανακριβή», ενώ οι ΗΠΑ τονίζουν τη σημασία των σχέσεών τους με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

 

«Η ηγεσία στο Άμπου Ντάμπι είναι πολύ βέβαιη ότι μπορεί να λάβει μέτρα που αναστατώνουν την Ουάσιγκτον, όπως το να καλωσορίσει τον Μπασάρ αλ Άσαντ στο Ντουμπάι και στο Άμπου Ντάμπι, χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει μεγάλο τίμημα όσον αφορά τη σχέση της με τις ΗΠΑ», λέει ο Giorgio Cafiero στο Al Jazeera.

 

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Νεντ Πράις, δήλωσε στο Reuters σχετικά με την επίσκεψη του αλ Άσαντ στο Άμπου Ντάμπι ότι οι ΗΠΑ είναι «βαθιά απογοητευμένες», χαρακτηρίζοντας το ταξίδι του Σύρου προέδρου «προφανή προσπάθεια νομιμοποίησης» της κυβέρνησής του.

 

Η ώθηση του Άμπου Ντάμπι για εξομάλυνση των σχέσεων με τον αλ Άσαντ συνεχίζεται εδώ και χρόνια παρά τις διαμαρτυρίες της Ουάσιγκτον, αλλά τα κύρια παράπονα των ΗΑΕ με τις ΗΠΑ φαίνεται να αφορούν την Υεμένη, όχι τη Συρία.

 

Οι επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη των ανταρτών Χούτι της Υεμένης στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία εντάθηκαν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο – και η Wall Street Journal, στο άρθρο της για τις φερόμενες απορριφθείσες εκκλήσεις, ανέφερε ότι τα κράτη του Κόλπου είχαν ανησυχίες για τη «συγκρατημένη απάντηση των ΗΠΑ».

 

Οι ΗΠΑ έστειλαν μαχητικά αεροσκάφη και ένα αντιτορπιλικό κατευθυνόμενων πυραύλων για να βοηθήσουν στην ενίσχυση της άμυνας των Εμιράτων μετά τις επιθέσεις, ενώ οι αμερικανικές δυνάμεις στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δήλωσαν επίσης ότι βοήθησαν στην αναχαίτιση πυραύλων Χούτι που στόχευαν σε αεροπορική βάση όπου βρίσκονται στη χώρα.

 

Όμως η ηγεσία των Εμιράτων ώθησε την κυβέρνηση Μπάιντεν να χαρακτηρίσει τους Χούτι ως «τρομοκρατική» ομάδα, μια κίνηση που οι οργανώσεις για τα δικαιώματα έχουν προειδοποιήσει ότι θα επιδεινώσει την ανθρωπιστική κρίση της χώρας. Ένας συνασπισμός υπό τη Σαουδική Αραβία, υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ, που περιλάμβανε τα ΗΑΕ, παρενέβη στην Υεμένη το 2015 για να απωθήσει τους αντάρτες, οι οποίοι είχαν καταλάβει μεγάλες εκτάσεις εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας, Σαναά.

 

Η Annelle Sheline, ερευνήτρια στο Quincy Institute for Responsible Statecraft, ένα think tank των ΗΠΑ, είπε ότι παρά την υποτιθέμενη απογοήτευση από τις χώρες του Κόλπου, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει υποστηρίξει το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι εναντίον των Χούτι, τόσο στη ρητορική όσο και στην πράξη.

 

«Από τη δική μου οπτική γωνία, αυτή η ιδέα ότι οι ΗΠΑ δεν κάνουν αρκετά για να υποστηρίξουν αυτό που κάνουν οι Σαουδάραβες και τα Εμιράτα στην Υεμένη φαίνεται απλώς κάπως παράλογη», είπε στο Al Jazeera. «Αλλά ξέρω ότι συγκεκριμένα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θέλουν οι ΗΠΑ να επαναπροσδιορίσουν τους Χούτι ως τρομοκρατική οργάνωση».

 

Παγκόσμιες προμήθειες πετρελαίου

 

 

 

Παρά αυτά τα επίμαχα ζητήματα, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να διατηρήσει και να βελτιώσει τους δεσμούς με τους εταίρους της στον Κόλπο. Η Γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου Jen Psaki σημείωσε στις 10 Μαρτίου ότι ο Μπάιντεν μίλησε με τον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας τον Φεβρουάριο και δήλωσε ότι «η εστίαση του προέδρου είναι πραγματικά στην εξέλιξη της σχέσης μας».

 

Τώρα η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου επικεντρωμένη στην κρίση στην Ουκρανία, καθώς οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν εξαπολύσει μια πλημμύρα κυρώσεων κατά της ρωσικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού τομέα της χώρας. Στις 8 Μαρτίου, ο Μπάιντεν ανακοίνωσε απαγόρευση εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν δεσμευτεί να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό. Η αναταραχή έχει εκτοξεύσει τις τιμές της βενζίνης στα ύψη στις ΗΠΑ και στον κόσμο.

 

Οι ΗΠΑ ζητούν αύξηση της παραγωγής πετρελαίου σε χαμηλότερες τιμές από πέρυσι – μια ώθηση που έγινε πιο επείγουσα μετά την ολοσχερή εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου. Όμως το καρτέλ πετρελαίου του ΟΠΕΚ+, το οποίο περιλαμβάνει τη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία και Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δήλωσαν στις αρχές Μαρτίου ότι θα εμείνουν στα τρέχοντα σχέδια παραγωγής τους, προβάλλοντας μια «καλά ισορροπημένη αγορά» που αντιμετωπίζει «αστάθεια» λόγω «τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις».

 

Στις 9 Μαρτίου, η πρεσβεία του Άμπου Ντάμπι στην Ουάσιγκτον εξέφρασε την υποστήριξή της για την αύξηση παραγωγής πετρελαίου, αλλά ώρες αργότερα ο υπουργός Ενέργειας των ΗΑΕ έγραψε στο Twitter ότι η χώρα θα τηρήσει την υπάρχουσα συμφωνία του ΟΠΕΚ+.

 

Σύμφωνα με τον Kristian Coates Ulrichsen, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία φαίνεται να ενεργούν σαν να έχουν μόχλευση έναντι του Μπάιντεν, δεδομένων των εγχώριων πολιτικών επιπτώσεων της αύξησης των τιμών της βενζίνης στις ΗΠΑ. Μάλιστα όπως υποστηρίζει η προβληματική θητεία του προέδρου των ΗΠΑ μέχρι στιγμής – που αμαυρώθηκε από τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής, τη χαοτική έξοδο από το Αφγανιστάν και την αδυναμία ψήφισης σημαντικής νομοθεσίας – θα μπορούσε να σκληρύνει τη στάση του Άμπου Ντάμπι και του Ριάντ.

 

«Μπορεί να αισθάνονται αδυναμία του Μπάιντεν», λέει ο Ulrichsen. «Και μπορεί να πιστεύουν ότι το να παίξουν σκληροί θα μπορούσε να τους φέρει περισσότερες παραχωρήσεις. Αυτό θα μπορούσε να είναι μέρος του υπολογισμού».

 

Σύμφωνα με τον Giorgio Cafiero, ο Μπάιντεν προσπαθεί να αποφύγει μια εχθρική αντιπαράθεση με τους εταίρους του Κόλπου, καθώς δίνει προτεραιότητα στην ένωση των συμμάχων των ΗΠΑ ενάντια στη Ρωσία.

 

«Οι ΗΠΑ προσπαθούν να φέρουν περισσότερα αραβικά κράτη εναντίον του Πούτιν και προσπαθούν να συνεργαστούν με χώρες παραγωγής πετρελαίου όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, καθώς οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στην αγορά ενέργειας» είπε. «Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θέλει μια μάχη ούτε με το Άμπου Ντάμπι ούτε με το Ριάντ αυτή τη στιγμή».

 

Ανθρώπινα δικαιώματα

 

Πέρα από την παραγωγή πετρελαίου και την κρίση στην Ουκρανία, η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία δεσμεύτηκε να θέσει τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ όταν ανέλαβε την εξουσία τον Ιανουάριο του 2021, έχει αντιμετωπίσει εκκλήσεις να πιέσει τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να βελτιώσουν το ιστορικό των δικαιωμάτων τους και να τελειώσει ο πόλεμος στην Υεμένη.

 

Οι Δημοκρατικοί στην Ουάσιγκτον ήταν ολοένα και πιο επικριτικοί για τους δεσμούς με το Ριάντ, ειδικά μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018.

 

Όμως, πριν λίγες μέρες, ο Price, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρνήθηκε να καταδικάσει τη μαζική εκτέλεση 81 ανθρώπων στη Σαουδική Αραβία μέσα σε μια μέρα.

 

Εν τω μεταξύ, ο Σεΐχης των ΗΑΕ Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα. Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ο ηγέτης των Εμιράτων «επιβεβαίωσε ότι η Ρωσία έχει το δικαίωμα να διασφαλίζει την εθνική της ασφάλεια». Σε ξεχωριστή δήλωση , τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανέφεραν ότι ο Σεΐχης Μοχάμεντ είπε στον Πούτιν ότι η χώρα του θα συνεχίσει να συντονίζεται με τα «ενδιαφερόμενα μέρη» για να «βοηθήσει να βρεθεί μια βιώσιμη πολιτική λύση στη συνεχιζόμενη κρίση» στην Ουκρανία.

 

Τελικά, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει τονίσει το γεγονός ότι οι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον στο Κόλπο επιδιώκουν τα δικά τους συμφέροντα σε έναν κόσμο όπου οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η μοναδική υπερδύναμη, επισημαίνει η Sheline του Ινστιτούτου Quincy.

 

«Είναι λογικό για άλλες χώρες να μην βασίζονται τόσο πολύ στις ΗΠΑ» λέει στο Al Jazeera. «Αλλά τότε είναι παράλογο για τις ΗΠΑ να υποστηρίζουν άνευ όρων αυτές τις χώρες, ειδικά όταν σε κρίσιμες ψηφοφορίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, καταψηφίζουν αυτό που προσπαθούν να κάνουν οι ΗΠΑ».

 

Οι ΗΠΑ σαφώς δεν θέλουν να δουν τους εταίρους τους στον Κόλπο να στρέφονται στη Ρωσία και την Κίνα για υποστήριξη. Σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο πολυπολικός, αυτές οι αραβικές χώρες του Κόλπου έχουν πολλές δυνατότητες να στραφούν σε άλλες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία για να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτονομία από τις Ηνωμένες Πολιτείες, πιστεύουν οι αναλυτές.