Μαρίνα Αλεξανδρή
Tα άσχημα νέα για την Ελλάδα από την σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών που ξεκινά σήμερα είναι πως οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν πρόκειται να αποφασίσουν κοινή, ευρωπαϊκή παρέμβαση στην χονδρική αγορά ενέργειας – ήτοι, δεν πρόκειται να περάσει η πρόταση του Νότου, την οποία προώθησε ιδιαίτερα και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, για πανευρωπαϊκό πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.
Η πρόταση εξακολουθεί να συναντά την σθεναρή αντίσταση της Γερμανίας και της Ολλανδίας και δεν αναφέρεται καν στα προσχέδια ανακοινωθέντων της συνόδου που μεταδίδουν το Reuters και το Bloomberg.
Το καλό νέο ίσως είναι πως η σύνοδος θα δεσμευτεί, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, για την από κοινού προμήθεια από την ΕΕ φυσικού αερίου, υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και υδρογόνου για τον επόμενο χειμώνα.
Η απόφαση αυτή αφενός ανοίγει τον δρόμο για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και, αφετέρου, μπορεί να οδηγήσει σε σχετικά χαμηλότερες τιμές καθώς η Ευρωπαϊκή Ενωση θα διαπραγματεύεται πλέον ως ο μεγαλύτερος αγοραστής φυσικού αερίου και θα μπορεί να αξιοποιήσει την υψηλή της μόχλευση στην διεθνή αγορά. Το πρόβλημα είναι πως οι ευρωπαίοι καταναλωτές δεν πρόκειται να νιώσουν στην τσέπη τους το όφελος αυτής της κίνησης πριν περάσει ένας χρόνος.
Επίσης θετικό νέο για την Ελλάδα θα μπορούσε να είναι μια ακόμη απόφαση που θα ληφθεί, όπως όλα δείχνουν, την Παρασκευή στις Βρυξέλλες: Η έγκριση από τους ηγέτες της Ε.Ε. της πρότασης της Κομισιόν για φορολόγηση των υπερκερδών των ενεργειακών επιχειρήσεων και την χρηματοδότηση, μέσω αυτού του φόρου, μέτρων στήριξης των καταναλωτών απέναντι στο κύμα της ακρίβειας.
Καθώς όμως η απόφαση αυτή δεν θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, αποτελεί ανοιχτό ερώτημα εάν θα την αξιοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση και εάν θα φορολογήσει τα υπερκέρδη που αποκομίζουν οι ιδιώτες πάροχοι και στην χώρα μας λόγω της εκτίναξης των ενεργειακών τιμών.
Το δεδομένο είναι πως, σύμφωνα με το Bloomberg, το «όπλο» της φορολόγησης των υπερκερδών θα περάσει στις αποφάσεις της συνόδου και θα ενταχθεί στην νέα εργαλειοθήκη της Κομισιόν για την αντιμετώπιση της πρωτόγνωρης ενεργειακής κρίσης.
«Όπως προτείνεται από την Κομισιόν, η προσωρινή φορολόγηση στα πλεονάζοντα κέρδη μπορεί να αποτελέσει μια χρήσιμη πηγή χρηματοδότησης μέτρων στήριξης», αναφέρεται στο προσχέδιο του ανακοινωθέντος της συνόδου που δημοσίευσε το Bloomberg.
Η πρόταση της Κομισιόν εστιάζει στην φορολόγηση των υπερκερδών εκείνων των επιχειρήσεων που η ενεργειακή παραγωγή τους δεν εξαρτάται από το φυσικό αέριο – άρα δεν αντιμετωπίζουν αυξημένο παραγωγικό κόστος αλλά, αντιθέτως, ευνοούνται από την εκτίναξη των τιμών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τις τελευταίες εκτιμήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ) τα υπερκέρδη των ενεργειακών επιχειρήσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο υπολογίζονται για φέτος στο ιλιγγιώδες ποσό των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η ελληνική κυβέρνηση αποκλείει κατηγορηματικά την μείωση του Ειδικού Φόρου στα καύσιμα και του ΦΠΑ στην οποία έχουν καταφύγει πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ μέχρι στιγμής αποφεύγει και κάθε συζήτηση και για την φορολογηση των υπερκερδών των παρόχων – κίνηση, στην οποία επίσης ήδη έχουν προχωρήσει χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας όταν ερωτάται για το θέμα παραπέμπει στο αρμόδιο υπουργείο Ενέργειας – καίτοι ο ίδιος λέει πως «όποιος βγάζει υπερκέρδη σ’αυτή την κρίση πρέπει να πληρώνει» -, ο Κώστας Σκρέκας ωστόσο δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής κανένα στίγμα προθέσεων.
Αντιθέτως, κυβερνητικές πηγές λένε πως οι ιδιωτικοί πάροχοι αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της αδυναμίας πολλών πολιτών να αποπληρώσουν άμεσα τους λογαριασμούς ενέργειας. Εχει ενδιαφέρον εάν αυτή η θέση θα πάρει και επίσημη μορφή, ή θα αλλάξει, μετά την σύσταση της συνόδου κορυφής για φορολόγηση των υπερκερδών.