Μπορεί το αρσενικό να αποτελεί ένα φυσικό στοιχείο, που βρίσκεται στον φλοιό της Γης, ωστόσο η έκθεση σε αυτό, συχνά μέσω μολυσμένων τροφίμων και νερού, συνδέεται με διάφορες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου.
Όπως εξηγούν στο The Conversation η Christina Andrade –
Feraud και η Diana Azzam, από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλοριντα, η έκθεση
στο αρσενικό αποτελεί ένα παγκόσμια ζήτημα δημόσιας υγείας.
Σύμφωνα με μελέτη του 2020, περίπου 200 εκατομμύρια
άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εκτίθενται σε μολυσμένο με αρσενικό πόσιμο νερό, σε
επίπεδα πάνω από το νόμιμο όριο των «δέκα μερών» ανά δισεκατομμύριο που
ορίζεται από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ και τον
Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Συνολικά, πάνω από 70 χώρες επηρεάζονται,
συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ισπανίας, του Μεξικού, της
Ιαπωνίας, της Ινδίας, της Κίνας, του Καναδά, της Χιλής, του Μπαγκλαντές, της
Βολιβίας και της Αργεντινής.
Όπως σημειώνουν, δεδομένου ότι πολλές χώρες εξακολουθούν
να πλήττονται από υψηλά επίπεδα αρσενικού, πρόκειται για ένα παγκόσμιο ζήτημα
το οποίο χρειάζεται άμεση δράση. Πλέον, μελετούν πώς η έκθεση σε τοξικά μέταλλα
όπως το αρσενικό μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο, μέσω του σχηματισμού καρκινικών
βλαστικών κυττάρων.
Όπως αναφέρεται στο ίδιο άρθρο, το σώμα μπορεί να
απορροφήσει αρσενικό με διάφορους τρόπους, όπως η εισπνοή ή η επαφή με το
δέρμα. Ο πιο συχνός τρόπος όμως είναι μέσω μολυσμένου νερού ή τροφής.
Όπως είναι λογικό, οι άνθρωποι που ζουν σε περιοχές με
φυσικά υψηλά επίπεδα αρσενικού στο έδαφος και το νερό βρίσκονται σε ιδιαίτερο
κίνδυνο, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η εξόρυξη
και η γεωργία μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση.
Επιπλέον, υψηλά επίπεδα αρσενικού μπορούν να βρεθούν σε
τρόφιμα και ποτά, ιδιαίτερα ρύζι και γενικότερα προϊόντα με βάση το ρύζι, όπως
δημητριακά ρυζιού και κρακεράκια. Μια έρευνα του 2019 Consumer Reports
διαπίστωσε ακόμη ότι ορισμένες μάρκες εμφιαλωμένου νερού που πωλούνται στις ΗΠΑ
περιείχαν επίπεδα αρσενικού που υπερέβαιναν το νόμιμο όριο. Την ίδια ώρα,
ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι πολλές μελέτες έχουν επίσης διαπιστώσει ότι
αρκετές δημοφιλείς μάρκες παιδικών τροφών περιείχαν αρσενικό σε συγκεντρώσεις
πολύ υψηλότερες από το νόμιμο όριο.
Στο ίδιο δημοσίευμα επισημαίνεται πως η χρόνια έκθεση στο
αρσενικό μπορεί αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης πολλαπλών τύπων καρκίνου. Ωστόσο,
οι μηχανισμοί με τους οποίους το αρσενικό μπορεί να προκαλέσει κάτι τέτοιο
είναι πολύπλοκοι κι όχι τόσο κατανοητοί ακόμη. Η έρευνα δείχνει πως μπορεί να
βλάψει το DNA, να διαταράξει τις οδούς σηματοδότησης των κυττάρων και να βλάψει
το ανοσοποιητικό σύστημα. Όλα αυτά μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη
καρκίνου.
Όπως προαναφέρθηκε, οι επιστήμονες έχουν επίσης συνδέσει
τη χρόνια έκθεση σε αρσενικό με την ανάπτυξη καρκινικών βλαστικών κυττάρων.
Πρόκειται για κύτταρα εντός όγκων, τα οποία πιστεύεται πως είναι υπεύθυνα για
την ανάπτυξη και εξάπλωση του καρκίνου. Όπως τα φυσιολογικά βλαστικά κύτταρα
στο σώμα, έτσι και τα καρκινικά μπορούν να εξελιχθούν σε διάφορους τύπους.
Παραμένει όμως άγνωστο το ακριβές στάδιο κυτταρικής ανάπτυξης, όπου ένα
βλαστοκύτταρο αποκτά τη γενετική μετάλλαξη που το μετατρέπει σε καρκινικό.
Έτσι, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, η έρευνα στρέφεται τώρα
σε αυτό το κομμάτι. «Επί του παρόντος χρησιμοποιούμε καλλιέργειες κυττάρων που
λαμβάνονται από το ίδιο όργανο σε διαφορετικά στάδια κυτταρικής ανάπτυξης για
να εξετάσουμε πώς η προέλευση των κυττάρων επηρεάζει τον σχηματισμό καρκινικών
βλαστικών κυττάρων», γράφουν οι Christina Andrade – Feraud και η Diana Azzam.
Γενικότερα, δεδομένου ότι η πρόληψη της χρόνιας έκθεση σε
αρσενικό είναι ζωτικής σημασίας, απαιτείται περαιτέρω έρευνα έτσι ώστε να
κατανοηθεί ο τρόπος σχηματισμού καρκινικών βλαστοκυττάρων αλλά και να βρεθούν
τρόποι αντιμετώπισης.