Κωνσταντίνος Σαββόπουλος
Περίπου ένα μήνα πριν από την διεξαγωγή των ευρωεκλογών, προς το τέλος μίας σύσκεψης του πρωθυπουργού με στενούς του συνεργάτες, είχε τεθεί, ακροθιγώς, το θέμα της αλλαγής του εκλογικού νόμου.
Ήδη οι «εκλογολόγοι» του Μαξίμου παραλάμβαναν τις
κυλιόμενες, μυστικές και φανερές, δημοσκοπήσεις που προϊδέαζαν για τις χαμηλές
πτήσεις – σε σχέση με τον στόχο – της Νέας Δημοκρατίας.
Στη σχετική κουβέντα έγινε λόγος «για την αναγκαιότητα»
να βρεθεί μία φόρμουλα ώστε να διευκολυνθεί ο δρόμος που διασφαλίζει την
πολιτική σταθερότητα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με κάποιες πηγές
ενημέρωσης, δεν θέλησε να δοθεί συνέχεια στη συζήτηση καθώς προείχαν οι ανάγκες
του εκλογικού αγώνα και ο στόχος η Ν.Δ. να υπερβεί τον πήχη του 33%.
Το χαρτί της αλλαγής του εκλογικού νόμου, εντούτοις,
φέρεται να μην κάηκε. Τουναντίον, για πολλούς, έχει μείνει – αν όχι πάνω στο
τραπέζι του Μαξίμου – σίγουρα σε ένα από τα πρωθυπουργικά συρτάρια.
Από τον άξονα Μαξίμου – Υπουργείο Εσωτερικών, εκπέμπεται το
μήνυμα ότι τα σενάριο τροποποίησης του εκλογικού νόμου αποτελεί αποτελούν
αποκυήματα της δημοσιογραφικής φαντασίας «λόγω της θερινής ραστώνης». Κύκλοι
της κυβέρνησης εμμένουν δε, στο μοτίβο ότι οι εκλογές θα γίνουν το 2027, με το
υφιστάμενο εκλογικό σύστημα και πως το κεντρικό πρόταγμα της Ν.Δ. είναι η
επιτάχυνση των «μεταρρυθμίσεων».
Τα μηνύματα αυτά, ωστόσο, δεν ηχούν πειστικά στα αυτιά
των βουλευτών και δη εκείνων των μελών της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας που
συνομιλούν με το επιτελικό σύστημα. Υπό αυτό το πρίσμα, στις γαλάζιες μαζώξεις
συζητείται έντονα μία πιθανή πρωτοβουλία του Κυριάκου Μητσοτάκη για «λίφτινγκ»
του εκλογικού νόμου, στο όνομα της αποτροπής ασταθών κυβερνήσεων στη σύγχρονη
οικονομική και γεωπολιτική συγκυρία.
Μείωση ορίου αυτοδυναμίας και μπόνους για συνασπισμούς
κομμάτων
Οι σεναριογράφοι της Ν.Δ., που ορκίζονται για την
εγκυρότητα των πηγών τους, σημειώνουν ότι μετά το γαλάζιο 28% στις ευρωεκλογές,
η βασική έγνοια του κ. Μητσοτάκη είναι να κατεβάσει το όριο της αυτοδυναμίας
για το πρώτο κόμμα.
Ο εκλογικός νόμος Μητσοτάκη-Βελόπουλου δίνει οριακή
αυτοδυναμία, αναλόγως του ποσοστού των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής, με
36,5%, αλλά μπορεί να χρειάζεται και 38%, ποσοστό που φαίνεται αρκετά μακρινό
στην παρούσα φάση.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι θιασώτες της αλλαγής του εκλογικού
νόμου, θεωρούν ότι πρέπει να θεσμοθετηθεί και μπόνους εδρών για τους
συνασπισμούς κομμάτων, έχοντας πλήρη επίγνωση του σχετικού πολιτικού ρίσκου
λόγω των διεργασιών στο χώρο της Κεντροαριστεράς.
Εκτιμούν, εντούτοις, ότι αν ο κ. Μητσοτάκης επισπεύσει
τις ευρωεκλογές – πριν την ολοκλήρωση των συζητήσεων στο προοδευτικό τόξο –
τότε ένας πιθανός δεξιόστροφος συνασπισμός με βασικό κορμό τη Ν.Δ. θα κόψει
πρώτη το νήμα. Το υφιστάμενο εκλογικό σύστημα προβλέπει πως το κλιμακωτό
μπόνους των 40 εδρών το παίρνει μόνο αυτοτελές κόμμα και όχι συνασπισμός
κομμάτων (άρθρο 99 παρ. 2 Π.Δ. 26/2012).
Αναζητείται ως αφήγημα η συνταγματική αναθεώρηση
Ο μεγάλος πονοκέφαλος, σύμφωνα με όσους εισηγούνται ή
υποστηρίζουν την αλλαγή του εκλογικού νόμου, είναι η διαμόρφωση ενός πειστικού
αφηγήματος ώστε να κλειδώσει ο αριθμός «200» στη Βουλή και να τεθεί σε εφαρμογή
από τις επόμενες, κιόλας, εκλογές.
Κοινώς, πρέπει με κάθε τρόπο να αναβαθμιστεί το
διακύβευμα της πολιτικής σταθερότητας, ώστε να μην εκληφθεί το πακέτο «αλλαγή
εκλογικού νόμου – πρόωρες εκλογές» ως ένα όχημα, που θα κινηθεί στον ιδιοτελή
δρόμο της παράτασης της γαλάζιας εξουσίας. Στο μυαλό αρκετών στη Ν.Δ. είναι να
προταχθεί ως εθνική πρόκληση το περιεχόμενο της συνταγματικής αναθεώρησης, που
θα ξεκινήσει το 2025.
Αρκετές φορές, ο κ. Μητσοτάκης έχει κάνει λόγο για µια
«γενναία και τολµηρή μεταρρύθμιση του καταστατικού χάρτη της χώρας, που
προϋποθέτει ευρύτερες πολιτικές συναινέσεις.
Το τόξο της ευθύνης και οι δυνάμεις του…λαϊκισμού
Όσοι προκρίνουν το παραπάνω σενάριο θεωρούν ότι ο
πρωθυπουργός θα σκοπεύσει – όποτε χρονικά κρίνει σκόπιμο – να τραβήξει μία
διαχωριστική γραμμή στον πολιτικό – κοινοβουλευτικό χάρτη. Από τη μία μεριά θα
βρίσκεται «το τόξο της ευθύνης» που θα έχει τη γαλάζια ραχοκοκαλιά και απέναντι
η «πλευρά της συντήρησης και του λαϊκισμού».
Ποιους στοχεύει να πάρει αγκαζέ ο κ. Μητσοτάκης ώστε να
αλλάξει τον εκλογικό νόμο – αν επαληθευθούν τα σχετικά σενάρια ή να
συγκυβερνήσει; Αρκετοί βουλευτές υποστηρίζουν πώς η συζήτηση στην
Κεντροαριστερά δεν μπορεί να αφήσει ανέγγιχτους τους πρωθυπουργικούς
σχεδιασμούς, αν και εφόσον υπάρχουν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα προτιμούσε,
αναφέρουν οι ίδιοι, να προκύψει ένα «εθνικά υπεύθυνο» ΠΑΣΟΚ «που δεν θα ντυθεί
στα χρώματα του ΣΥΡΙΖΑ». Στις τάξεις της Ν.Δ. παρακολουθούν με προσοχή την
προεκλογική δραστηριότητα στους κόλπους του ΠΑΣΟΚ και θα επιθυμούσαν την
ανάδειξη μίας «συνεννοήσιμης» ηγεσίας.
Όλοι θυμούνται την…πλάτη του Βελόπουλου
Επιπλέον, ουδείς από το κυβερνητικό στρατόπεδο είναι τόσο
αγνώμων ώστε να λησμονήσει την πλάτη που έβαλε ο Κ. Βελόπουλος όποτε
χρειάστηκε. Ο ισχύων εκλογικός νόμος ψηφίστηκε από τη Ν.Δ. και την Ελληνική
Λύση το 2021. Συν τοις άλλοις, η σύνθεση της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου
των Επικοινωνιών και του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου άλλαξε μέσα από το
deal Μητσοτάκη – Βελόπουλου.
Οι δύο πολιτικοί αρχηγοί έχουν ανταλλάξει βαριά λόγια στη
δημόσια σφαίρα, ωστόσο μία «σοβαρή και προσαρμοστική Ελληνική Λύση, στα πρότυπα
της Μελόνι» – θα ευνοήσει αμφότερες τις πλευρές, ισχυρίζονται γαλάζια κομματικά
στελέχη. Ειδικά, μάλιστα, αν προκύψει η ανάγκη συγκυβέρνησης.
Αν επιχειρήσουν την αλλαγή του εκλογικού νόμου,
εντούτοις, οι ένοικοι του Μαξίμου ίσως πρέπει να αποταθούν και στην κατεξοχήν
Δεξιά του Κυρίου στο Κοινοβούλιο, ήτοι στα έδρανα της ΝΙΚΗΣ. Υπενθυμίζεται ότι
η Ν.Δ. αθροίζει 157 βουλευτές, το ΠΑΣΟΚ 31, η Ελληνική Λύση 11 (σύνολο 200) και
η ΝΙΚΗ 7 και υπάρχουν και 10 (ο Αυγενάκης θεωρείται ότι θα στηρίζει την
πλειοψηφία) ανεξάρτητοι. Τις υπόλοιπες κοινοβουλευτικές ομάδες, η Ν.Δ. τις έχει
κατατάξει στην «όχθη της ανευθυνότητας».