Άννα Βίγκα
Ότι η άσκηση είναι ευεργετική για τον εγκέφαλό μας, δεν αποτελεί είδηση. Η βασική αρχή είναι πως ό,τι κάνει καλό για την καρδιά μας, κάνει καλό και στο νευρικό μας σύστημα. Υπάρχει όμως κάποια σωματική δραστηριότητα που έχει περισσότερα πλεονεκτήματα από κάποια άλλη;
Αυτό το καλοκαίρι υπάρχουν πολλοί λόγοι για να πεταχτούμε
στην κοντινότερη παραλία, την πισίνα, μια λίμνη ή ένα ποτάμι: για να κάνουμε τη
ζέστη πιο υποφερτή, για να περάσουμε καλά, να γυμναστούμε και ούτω καθ’ εξής.
Αλλά το σίγουρο είναι ότι το κολύμπι είναι μια από τις πιο ολοκληρωμένες
ασκήσεις για τη βελτίωση της σωματικής … και ψυχικής μας υγείας.
Και για να σας πείσουμε να συνεχίσετε να διαβάζετε αυτό
το άρθρο, θα σας αποκαλύψουμε ένα μυστικό. Η έκφραση “πηγή της αιώνιας
νεότητας” θα μπορούσε να είναι κυριολεκτική. Γιατί το κλειδί βρίσκεται μέσα στο
νερό.
Σύμφωνα με τον José A. Morales García, καθηγητή και
ερευνητή στις Νευροεπιστήμες στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης, το
κολύμπι προωθεί την απελευθέρωση ουσιών στον εγκέφαλο οι οποίες βελτιώνουν τη
νόηση και τη μνήμη. Αυτό εν μέρει
οφείλεται και στο γεγονός ότι βοηθά στη δημιουργία νέων εγκεφαλικών συνδέσεων.
Βοηθά το σώμα μας να καταπολεμήσει το οξειδωτικό στρες και τις ελεύθερες ρίζες,
μειώνει τα επίπεδα του στρες και βελτιώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Συνολικά, βελτιώνει τη διάθεση.
Ξεκινήστε το κολύμπι
Τα οφέλη της κολύμβησης είναι αδιαμφισβήτητα. Πρόκειται
για μια πολύ ολοκληρωμένη άσκηση που ενεργοποιεί τις κύριες μυϊκές ομάδες του
σώματος. Πέρα από την τόνωση του καρδιαγγειακού συστήματος, η άσκηση που
γίνεται είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι σε άλλες δραστηριότητες, χάρη στην
αντίσταση του νερού. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι το σώμα, όντας βυθισμένο,
δέχεται μικρότερη σωματική επιβάρυνση και κινείται ευκολότερα. Ωστόσο, εξίσου
σημαντική με τη φυσική κατάσταση είναι η ψυχική υγεία.
Κατακλυσμός ενδορφινών
Ως μια καλή αερόβια άσκηση – που απαιτεί προσπάθεια της
καρδιάς και των πνευμόνων για την παροχή οξυγόνου στους μυς – η κολύμβηση
προκαλεί την απελευθέρωση ενδορφινών.
Αυτές οι ουσίες είναι το φυσικό φάρμακο του εγκεφάλου,
καθώς μειώνουν την αντίληψη του πόνου, μας δίνουν ευχαρίστηση και μια τεράστια
αίσθηση ευεξίας και ευτυχίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το κολύμπι
είναι τόσο εθιστικό, επειδή οι ενδορφίνες που εκκρίνονται δεσμεύονται στους
οπιοειδείς υποδοχείς του εγκεφάλου, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για λειτουργίες
όπως η καταστολή, η μείωση του πόνου και η ευφορία.
Μην πανικοβάλεστε. Οι ενδορφίνες δεν είναι καθόλου
αρνητικές, το αντίθετο μάλιστα. Μεταξύ άλλων, έχει αποδειχθεί ότι είναι
αποτελεσματικές στη θεραπεία της κατάθλιψης. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει
μάλιστα ότι είναι πολύ πιο αποτελεσματικές από κάποια αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Υπό αυτή την έννοια, η κολύμβηση ως θεραπεία βελτιώνει τη διάθεση και μειώνει
τα συμπτώματα όσων πάσχουν από αυτή τη διαταραχή. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα μπορούσε να μειώσει ή ακόμη και να
εξαλείψει τη φαρμακευτική αγωγή σε κάποιους ασθενείς.
Μέρος της αντικαταθλιπτικής επίδρασης μπορεί να οφείλεται
στο σχηματισμό νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο, ο οποίος συμβαίνει μετά την
κολύμβηση. Ο ιππόκαμπος είναι επίσης η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη
για τη μνήμη και τη μάθηση.
Εκπαίδευση του εγκεφάλου για όλες τις ηλικίες
Γνωρίζουμε ότι η σωματική δραστηριότητα βοηθά να
διατηρείται το μυαλό σε εγρήγορση καθώς γερνάμε. Αυτό βέβαια δεν ισχύει μόνο
για τους ηλικιωμένους. Ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η κολύμβηση
βοηθά στην ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, μια πρόσφατη έρευνα
έδειξε ότι τα παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών είναι σε θέση να θυμούνται καλύτερα
το λεξιλόγιο μετά από το κολύμπι. Η δραστηριότητα αυτή, λοιπόν, φαίνεται να
ενισχύει τη μνήμη σε άτομα όλων των ηλικιών.
Ένα άλλο μεγάλο πλεονέκτημα της κολύμβησης είναι ότι
διεγείρει την εγκεφαλική λειτουργία. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε
ενήλικες κολυμβητές, είκοσι λεπτά κολύμβησης αρκούν για τη βελτίωση της
εγκεφαλικής λειτουργίας.
Ο BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor), ένας
παράγοντας ανάπτυξης του εγκεφάλου που βελτιώνει τη μνήμη και τη νόηση,
ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για αυτά τα οφέλη. Διότι αυτό που διαφοροποιεί την
κολύμβηση από άλλες καρδιαγγειακές δραστηριότητες είναι ακριβώς ότι διεγείρει
την απελευθέρωση του BDNF.
Χαλάρωση και αποσύνδεση
Ο λόγος μπορεί να είναι απλούστερος απ’ ό,τι νομίζουμε:
και είναι το νερό. Από τη μία πλευρά, το υγρό μέσο προκαλεί χαλάρωση, αλλά από
την άλλη, η ρυθμική κίνηση της κολύμβησης μας βάζει σε μια κατάσταση
διαλογισμού. Επιπλέον, μέσα στο νερό μπορούμε να αποσυνδεθούμε από τους ήχους
γύρω μας και να ακούμε μόνο τη δική μας αναπνοή.
Τα οφέλη δεν τελειώνουν εδώ. Η κολύμβηση μειώνει τη
συναισθηματική ένταση, καθώς μειώνει τα επίπεδα της ορμόνης του στρες, της
κορτιζόλης. Αυξάνει επίσης την παραγωγή σεροτονίνης, μιας από τις ορμόνες της
ευτυχίας που μας βοηθά να καταπολεμήσουμε το άγχος, την κατάθλιψη και το στρες.
Επιπλέον, οι νευρικές ίνες του corpus callosum – η
καλωδίωση του εγκεφάλου που επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ των δύο
ημισφαιρίων – αναπτύσσονται περισσότερο στους κολυμβητές χάρη στην ακρίβεια των
κινήσεων και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι αμφίπλευρες εγκάρσιες
κινήσεις για την κολύμβηση.
Αυτό συμβαίνει επειδή η κολύμβηση χρησιμοποιεί και τα δύο
ημισφαίρια, τα οποία χρειάζονται περισσότερο οξυγόνο. Αυτή η αυξημένη
επικοινωνία μεταξύ των δύο πλευρών του εγκεφάλου σημαίνει αυξημένη νοημοσύνη
και καλύτερες μαθησιακές ικανότητες.
Αλλά μην φεύγετε… υπάρχουν κι άλλα!
Ανάσχεση της γνωστικής παρακμής
Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η κολύμβηση καταστέλλει τη
γνωστική παρακμή σε παχύσαρκα ποντίκια. Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να
αναπαραχθεί στα ζώα αυτό που συμβαίνει στους ανθρώπους όταν παίρνουν βάρος ως
αποτέλεσμα κακής διατροφής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ικανότητα
μάθησης και μνήμης, η οποία συνδέεται στενά με τη φλεγμονή του νευρικού ιστού
και τη μείωση των νευροτροφικών ή αυξητικών παραγόντων στον εγκέφαλο.
Η κολύμβηση αντιστρέφει αυτές τις «κακές» αλλαγές. Στην
εν λόγω μελέτη διέσωσε τα παχύσαρκα
ποντίκια από την εξασθενημένη μάθηση και μνήμη μειώνοντας την παχυσαρκία,
μειώνοντας τη φλεγμονή του ιππόκαμπου και αυξάνοντας την παραγωγή νευροτροφικών
παραγόντων όπως ο BDNF.
Αν κολυμπάτε τακτικά, πιθανώς δεν έχετε σκεφτεί όλα τα
οφέλη αυτής της δραστηριότητας. Έτσι, από εδώ και στο εξής σκεφτείτε τι
συμβαίνει στον εγκέφαλό σας μετά το κολύμπι και για ποιο λόγο αισθάνεστε αυτή
την ευεξία;
Για τους μη κολυμβητές, αν χρειάζεστε μια δικαιολογία για
να μπείτε στη θάλασσα ή την πισίνα αυτό το καλοκαίρι, θεωρήστε αυτό το άρθρο ως
σημάδι.
Ποιος ξέρει; Ίσως το μυστικό της αιώνιας νεότητας
βρίσκεται στο νερό.
Πηγη: The Conversation