Γιάννης Μυλόπουλος
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αφού πέρασε περισσότερο από μια ολόκληρη εβδομάδα από την καταστροφική φωτιά στην Αττική, επισκέφτηκε, επιτέλους, τα καμένα. Και κάτω από τις πρωτοφανείς αποδοκιμασίες των κατοίκων της περιοχής, που φώναζαν συνεχώς στον πρωθυπουργό «Παραιτήσου», παρουσίασε ένα σχέδιο για την επόμενη μέρα της μεγάλης οικολογικής καταστροφής.
Ένα σχέδιο 10 σημείων για τα καμένα της Αττικής που, με
τον γενικό τίτλο «Κατόπιν εορτής» και με τον υπότιτλο «Πολύ αργά, πολύ λίγα,
πολύ επικοινωνιακά», δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό της κυβέρνησης ως κυβέρνησης
θλιβερών Επιμηθέων.
Που μάλλον πιστεύουν ότι δεν απευθύνονται σε πολίτες,
αλλά σε… σανοφάγους.
Έξι σκέψεις για τα δέκα, άνευ ουσιαστικής σημασίας,
σημεία:
Ανακοίνωσαν ότι
ΘΑ κηρύξουν αναδασωτέα μόνο τα 58.000 καμένα στρέμματα δασικής γης. Τα υπόλοιπα
46.000 που δεν θα αναδασωθούν, (κάηκαν 104.090, σύμφωνα με τα επίσημα διεθνή
στοιχεία), προφανώς θα γίνουν βορά στις ορέξεις των εργολάβων της… μαύρης
ανάπτυξης. Άρα, πρώτο συμπέρασμα, τζίφος ο στόχος της αποκατάστασης της μεγάλης
οικολογικής καταστροφής.
Ακόμη όμως και
γι’ αυτά τα 58.000 στρέμματα που ΘΑ κηρυχτούν αναδασωτέα, όπως ανακοίνωσαν,
ισχύουν οι εξαιρέσεις των νόμων που πέρασαν τα τελευταία χρόνια και που
παραβιάζουν, ουσιαστικά, το Σύνταγμα. Το οποίο προδήλως θέλει τα δάση δημόσια
αγαθά. Μια επιταγή που ξεπεράστηκε μετά από τη γνωμοδότηση του 2012, της τότε
προέδρου του ΣτΕ κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Η οποία στη συνέχεια τιμήθηκε
με τον ορισμό της από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ως Πρόεδρου της Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με εκείνη τη γνωμοδότηση, η αναδάσωση εξακολουθεί να είναι
επιβεβλημένη. Άνοιξε, όμως, ο χορός των εξαιρέσεων. Καθώς δεν ισχύει το γενικό
μέτρο της αναδάσωσης σε περιοχές στις οποίες σχεδιάζονται έργα που εξυπηρετούν
εθνικά, οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα. Με λίγα λόγια, ακόμη και στην
έκταση που, σύμφωνα με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, υποτίθεται ότι θα
αναδασωθεί, θα δούμε μπουλντόζες και εργολάβους να εγκαθίστανται. Αφού τον
χαρακτηρισμό των έργων ως εθνικής σημασίας, τον δίνουν αυτοί που σήμερα
κυβερνούν. Άρα, ολοκληρωτικά τζίφος ο στόχος της αποκατάστασης της μεγάλης
οικολογικής καταστροφής.
Καμία πρόβλεψη
δεν λαμβάνεται για γενική απαγόρευση κάθε είδους δόμησης και δραστηριότητας στα
καμένα. Με δεδομένη, δηλαδή, την έκταση της μεγάλης οικολογικής καταστροφής και
με δεδομένες τις μεγάλες καταστροφές των προηγούμενων χρόνων που μας κάνουν
πρωταγωνιστές στη γειτονιά μας, στη Μεσόγειο, στις καμένες εκτάσεις τα
τελευταία χρόνια, αν και με λιγότερεα περιστατικά πυρκαγιών, θα περίμενε κανείς
ότι η κυβέρνηση θα προχωρούσε σε διορθωτικές κινήσεις, όσον αφορά στις
εξαιρέσεις από τον γενικό κανόνα της αναδάσωσης. Με την λογική ότι, όταν ένας
νόμος που έγινε κάτω από άλλες συνθήκες, εκτός έξαρσης της κλιματικής κρίσης,
δηλαδή, παύει να εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, αυτός ο νόμος βελτιώνεται ή
αλλάζει. Αυτή είναι η ευθύνη της κυβέρνησης. Αλλά εδώ, όπως αποδεικνύεται, οι
σημερινοί κυβερνώντες δεν έχουν και σε πολύ υψηλή προτεραιότητα το δημόσιο
συμφέρον. Μάλλον ιδιωτικά συμφέροντα φαίνεται να τους ελκύουν περισσότερο,
γιατί αυτά εξυπηρετούν.
Ανακοινώνουν
έργα πρόληψης στα καμένα… κατόπιν εορτής. Αυτά που έπρεπε, δηλαδή, να είχαν
κάνει τα προηγούμενα χρόνια για να προλάβουν την οικολογική καταστροφή, να
έχουν καθαρίσει, δηλαδή, τα δάση εγκαίρως από την εύφλεκτη ύλη, να ανοίξουν δασικούς
δρόμους για εύκολη πρόσβαση των πυροσβεστών και αντιπυρικές ζώνες για να
περιοριστεί η επέκταση της φωτιάς, τα κάνουν τώρα, εκ των υστέρων. Και τα
κάνουν στα ήδη καμένα. Αληθινοί Επιμηθείς…
Αποδίδουν και
πάλι στην ατομική ευθύνη των κατοίκων τις αιτίες της καταστροφής. Εξακολουθούν
δηλαδή, ως διαχειριστές της δημόσιας περιουσίας και άρα ως κατ’ εξοχήν
υπεύθυνοι για ό,τι έχει συμβεί, να λένε δικαιολογίες και να ρίχνουν τη μπάλα
στην κερκίδα. Όπου κερκίδα εδώ είναι η ατομική ευθύνη των κατοίκων. Που φταίνε,
λένε, επειδή δεν καθάρισαν καλά τις ιδιοκτησίες τους. Και το δημόσιο; Θα
απολογηθεί ποτέ γιατί ούτε καθάρισε την εύφλεκτη ύλη στα δάση, ούτε άνοιξε
δρόμους, ούτε έφτιαξε αντιπυρικές ζώνες στην περιοχή ευθύνης του, που είναι και
πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τις ιδιωτικές περιουσίες, ως όφειλε; Εδώ
αντιλαμβάνεται κανείς ότι ακόμη και πάνω
από τις στάχτες, εξακολουθούν να ρίχνουν στάχτη στα μάτια του πολίτη,
επιρρίπτοντάς του την ευθύνη για τις δικές τους αμέλειες ή και σκοπιμότητες.
Μετά από τόσα
χρόνια και τόσες οικολογικές καταστροφές, αποδεικνύεται ότι δεν έχουν πάρει το
μάθημα για το τι φταίει. Δεν δείχνουν δηλαδή να έχουν αντιληφθεί ότι από τότε
που η δασική υπηρεσία εξαιρέθηκε από την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, οι
καταστροφές εκτοξεύτηκαν. Και πάλι επιμένουν την έμφαση να τη δίνουν στην
κατάσβεση και συνεχίζουν να πειραματίζονται με… συνεταιρισμούς και διάφορα άλλα
που οδηγούν στην ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Αντί να κάνουν αυτό
που έκαναν οι υπόλοιποι ευρωπαίοι και έσωσαν τα δάση τους. Να εμπιστευτούν,
δηλαδή, τους μόνους γνώστες του δάσους, τις δασικές υπηρεσίες.
Τα δέκα μέτρα που εξαγγέλθηκαν ήταν, όπως αναμένονταν,
επικοινωνιακού χαρακτήρα με σκοπό τη δημιουργία εντυπώσεων. Να δείξουν, δηλαδή,
ότι δήθεν νοιάζονται, εξαγγέλλοντας μέτρα και μελέτες που όφειλαν ήδη να έχουν
ήδη κάνει.
Κάνουν, δηλαδή, ο,τιδήποτε θα έκανε μια κυβέρνηση που
εκτελεί σχέδιο ιδιωτικοποίησης της δημόσιας γης.
Αν δεν ήταν έτσι, δεδομένης της μεγάλης οικολογικής
καταστροφής, θα είχαν εξαγγείλει ως έκτακτο μέτρο την γενική απαγόρευση κάθε
δόμησης και κάθε έργου στα καμένα, προκειμένου να προχωρήσει η αποκατάσταση των
καμένων.
Τώρα, με τα επικοινωνιακά, δηλαδή εικονικά, προς
εντυπωσιασμό και εκ των υστέρων μέτρα
που εξαγγέλλουν, η μη αποκατάσταση των καμένων θα φέρει επιδείνωση της
κλιματικής κρίσης επί το ξηρότερο και το θερμότερο.
Γιατί χωρίς πράσινο, χωρίς την απαραίτητη για την
πρόκληση βροχόπτωσης, δηλαδή, λειτουργία της εξατμισοδιαπνοής και χωρίς τον
δροσισμό που το δάσος προσφέρει, το
κλίμα στην Αττική θα γίνει ακόμη ξηρότερο και περισσότερο θερμό.
Την ώρα, δηλαδή, που η κυβέρνηση θα επαίρεται ότι αυξάνει
τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα με σκοπό την παραγωγή πράσινης ενέργειας, η
Αττική θα βυθίζεται στη… μαύρη ανάπτυξη. Την ανάπτυξη του τσιμέντου και των
μεταλλικών επιφανειών.
«Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα…»
Η λειψυδρία θα ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια και οι
πλημμύρες το φθινόπωρο και τον χειμώνα θα είναι καταστροφικές στην καμένη
περιοχή.
Με αποτέλεσμα οι καμένες περιοχές να ερημοποιηθούν, λόγω
απουσίας αυθεντικού πράσινου, λόγω απώλειας της βιοποικιλλότητας και λόγω
επιδείνωσης της κλιματικής αλλαγής.
Η περιβαλλοντική ερημοποίηση θα φέρει με τη σειρά της
οικονομική ερημοποίηση. Αφού μια σειρά από ανταγωνιστικές στις αγορές
δραστηριότητες της υπαίθρου, συνδεδεμένες με τα δάση, με τη βλάστηση και με την
πανίδα της περιοχής, θα καταργηθούν.
Και στο τέλος η ύπαιθρος, χωρίς δάση, χωρίς φύση και
χωρίς αναπτυξιακές δραστηριότητες για τους κατοίκους, θα εγκαταλειφθεί. Θα
επέλθει, δηλαδή και η κοινωνική ερημοποίηση της περιοχής.
Αυτά συμβαίνουν όταν οι υπεύθυνοι, αντί να είναι
Προμηθείς, προλαβαίνοντας την καταστροφή, γίνονται θλιβεροί Επιμηθείς. Έρχονται
δηλαδή κατόπιν εορτής και λένε ότι πάνω στα καμένα θα κάνουν όλα όσα έπρεπε να
είχαν κάνει για να μην καούν.
Διότι οι ευθύνες της κυβέρνησης, πλέον, δεν είναι μόνο
ότι δεν πρόλαβε και δεν απέτρεψε την καταστροφή, επειδή δεν επένδυσε ποτέ στην
προσαρμογή στις νέες και δυσμενείς συνθήκες της κλιματικής κρίσης. Την οποία
χρησιμοποίησε σαν άλλοθι και όχι σαν κινητήριο μοχλό για έγκαιρη δράση.
Οι ευθύνες της κυβέρνησης σήμερα, μετά την εξαγγελία των
μέτρων, είναι και ότι δεν έκανε τίποτε για να αποκαταστήσει τη μεγάλη
οικολογική καταστροφή. Μια καταστροφή με τεράστια εθνική σημασία, όπως θα
αποδειχθεί, δυστυχώς, τα επόμενα χρόνια.
Καθηγητής,
πρώην Πρύτανης ΑΠΘ