Στέλιος Κούλογλου
Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε χθες τους 27 νέους Επιτρόπους (ένα είδος υπουργών) της Κομισιόν.
Όπως και στην προηγούμενη θητεία της (2019-24) η πρόεδρος της Κομισιόν δεν βρήκε χώρο για Επίτροπο Πολιτισμού, ένα πόστο που ίσχυε επί δεκαετίες, αλλά εγκαινίασε θέση για Επίτροπο Άμυνας.
Στον «φίλο» Κυριάκο έδωσε τη θέση του Επιτρόπου για τις συγκοινωνίες και τον τουρισμό, αλλά για τον κ. Τζιτζικώστα οι επόμενες εβδομάδες θα είναι δύσκολες.
Αρχικά, για την έλλειψη Επιτρόπου για τον Πολιτισμό, αρκεί να αναφερθεί ότι στη νέα Κομισιόν περισσεύουν οι ..«ασφαλίτες»: υπάρχει Επίτροπος για την οικονομική ασφάλεια και άλλη Επίτροπος για την Εξωτερική Ασφάλεια.
Προβλέπεται επίσης θέση Επιτρόπου για θέματα νεολαίας και αθλητισμού, που θα μπορούσε να έχει και τον Πολιτισμό στο χαρτοφυλάκιο του.
Επομένως η παράλειψη αποτελεί συνειδητή επιλογή.
Προξενεί εντύπωση για μία πολιτικό από τη χώρα του Γκαίτε, αν και διαχρονικά η Γερμανία έχει επιφυλάξει στην ανθρωπότητα πολύ χειρότερες εκπλήξεις. Αλλά η υποβάθμιση του πολιτισμού, δεν είναι το μοναδικό μελανό σημείο στις επιλογές της Ούρσουλα για τις θέσεις των κομισάριων, που θα πρέπει τώρα να εγκριθούν από το Ευρωκοινοβούλιο. Χωρίς, ως συνήθως, να αναμένονται σοβαρές εκπλήξεις ή ανατροπές.
Η Ούρσουλα πάει στο μέτωπο
Το πιο εντυπωσιακό στις επιλογές της Ούρσουλα είναι ότι έγιναν με βασικό κριτήριο τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μικρές σε πληθυσμό και χωρίς ειδικό βάρος στο σύστημα των Βρυξελλών , οι χώρες της Βαλτικής παίρνουν σημαντικά χαρτοφυλάκια. Η Εσθονή και πολύ αντιρωσίδα Κάγια Κάλλας αναλαμβάνει Επίτροπος για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και συγχρόνως αντιπρόεδρος της Κομισιόν.
Από τη Λιθουανία θα είναι ο Επίτροπος για την άμυνα, από τη Λετονία για την οικονομία και από τη Φινλανδία για την «τεχνολογική κυριαρχία, ασφάλεια και δημοκρατία». Ο Φινλανδός Επίτροπος παίρνει και την δεύτερη από τις 6 συνολικά θέσεις αντιπροέδρων.
Υποταγή στην αρχηγό, που ανοίγεται ακροδεξιά
Αν το ένα κριτήριο επιλογής είναι η στάση απέναντι στον Πούτιν, το άλλο είναι η πειθαρχία στην αρχηγό. Παρότι σε διαφορετική (σοσιαλιστική) οικογένεια από αυτήν της Φον ντερ Λάιεν, η κυβέρνηση Σάντσεθ πήρε την πολύ σημαντική θέση της Επιτρόπου για την πράσινη μετάβαση (υπεύθυνη και για ζητήματα ανταγωνιστικότητας) καθώς και μία θέση αντιπροέδρου. Ο Σοσιαλιστής Ισπανός πρωθυπουργός είχε υποστηρίξει σθεναρά την επανεκλογή της Ούρσουλα.
Παρομοίως, την ανταμοιβή της πήρε και η Τζώρτζια Μελόνι. Διαψεύδοντας τις προβλέψεις, όταν εκλέχθηκε, ότι θα ανοίξει μέτωπο με τις Βρυξέλλες, η Ιταλίδα ακροδεξιά πρωθυπουργός συνεργάστηκε άψογα με τη Φον ντερ Λάιεν και ακολούθησε πιστά τη στρατηγική της στην Ουκρανία.
Ετσι, παρά τις διαφωνίες Σοσιαλιστών, Κεντρώων και λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων, ο Ραφαέλ Φίττο, εκλεκτός της Μελόνι, διορίζεται όχι μόνο Επίτροπος αλλά και αντιπρόεδρος. Είναι η πρώτη φορά που η Ακροδεξιά βγαίνει από την καραντίνα και μάλιστα με καρέκλα αντιπροέδρου.
Η αναίδεια τιμωρείται
Αντίθετα στην Ουγγαρία του Ορμπαν, που κοντράρει συστηματικά τις Βρυξέλλες, δόθηκε υποτιμητικά η θέση Επιτρόπου για την ευημερία των ζώων και την υγεία. Δείχνοντας πόσο λίγη σημασία η ευρωπαϊκή ελίτ στην υγεία των Ευρωπαίων πολιτών -και μάλιστα μετά την εμπειρία του covid- ώστε το σχετικό χαρτοφυλάκιο να χρησιμοποιείται σχεδόν ως τιμωρία.
Ο μεγαλύτερος χαμένος από το γερμανικό ταπεραμέντο (εκδικητικότητα) της Ούρσουλα είναι ο Γάλλος απερχόμενος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά Τιερί Μπρετόν. Από τους ικανούς Επιτρόπους, που συνήθως δεν επιλέγονται από τις κυβερνήσεις τους με αξιοκρατικά κριτήρια, ο κ. Μπρετόν είχε έρθει σε σύγκρουση με την Ούρσουλα την προηγούμενη πενταετία και για θέματα διαφθοράς, ενώ είχε εμμέσως αυτοπροταθεί να την αντικαταστήσει ως πρόεδρος στη νέα Επιτροπή.
Στην Ούρσουλα δεν άρεσε καθόλου αυτή η αναιδής συμπεριφορά. Τηλεφώνησε στον Εμανουέλ Μακρόν, υποσχόμενη ότι, αν το Παρίσι δεν προτείνει ξανά τον Μπρετόν, θα έχει το κάτι τις του. Πράγματι ο Στεφάν Σεζουρνέ, η επιλογή του Γάλλου προέδρου, ανταμείφθηκε με τη σημαντική θέση του αντιπροέδρου για θέματα ευημερίας και βιομηχανικής στρατηγικής.
Το «σιγοψήσιμο» Τζιτζικώστα
Τέλος ο Έλληνας Επίτροπος Απόστολος Τζιτζικώστας δεν παίρνει τη μία από τις έξη θέσεις αντιπροέδρου, που στην απερχόμενη Κομισιόν είχε ο κ. Σχοινάς. Φυσικά δεν είναι κάθε πέντε χρόνια του ..Αγίου αντιπροέδρου για την Ελλάδα, αλλά με την υποδειγματική υποταγή του στα στρατιωτικά κελεύσματα της Προέδρου, ο κ. Μητσοτάκης δικαιούτο -θεωρητικά- μεγαλύτερη ανταμοιβή.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε ρίξει το βάρος του στην ανάληψη της θέσης του Επιτρόπου για τις συγκοινωνίες από τον κ. Τζιτζικώστα και η φίλη Ούρσουλα του έκανε τη χάρη. Η επιμονή Μητσοτάκη είναι όμως παρακινδυνευμένη. Το χαρτοφυλάκιο περιλαμβάνει τον τουρισμό και τη ναυτιλία. Και για μία ΝΔ που βγάζει μίζες από παντού είναι πολλά τα λεφτά. Αλλά θα βάλει σε δύσκολη θέση τον απερχόμενο περιφερειάρχη Μακεδονίας.
Ήδη πριν την ανακοίνωση της Φον ντερ Λάιεν με τις επιλογές της, η κυρία Καρυστινού, μητέρα μιας κοπέλας που έχασε τη ζωή της στην τραγωδία και επικεφαλής της μεγάλης εκστρατείας για την αλήθεια, είχε γράψει: «Μετά το φονικότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ευρώπη, μετά το μεγαλύτερο σκάνδαλο συγκάλυψης αναλαμβάνουν οι ΙΔΙΟΙ οι ΕΝΟΧΟΙ το σχετικό χαρτοφυλάκιο μεταφορών».
O ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Αρβανίτης συνέχισε χθες στην ίδια κατεύθυνση: «Με τη βοήθεια της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και της Ρομπέρτα Μέτσολα, η κυβέρνηση επιχειρεί να υψώσει ένα τείχος γύρω από το δυστύχημα των Τεμπών. Ο Απόστολος Τζιτζικώστας ως επίτροπος Μεταφορών και η Ελίζα Βόζενμπεργκ ως επικεφαλής της Επιτροπής Μεταφορών στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να διασφαλίσουν ότι η Ευρώπη δεν θα πιέσει για διαφάνεια και απονομή δικαιοσύνης».
Το βέβαιο είναι ότι στις ακροάσεις για τον επίτροπο Συγκοινωνιών θα ανοίξει η συζήτηση για τα Τέμπη, μαζί και οι κατηγορίες για τη συγκάλυψη των ευθυνών για το δυστύχημα από την κυβέρνηση.
Με δεδομένο επίσης ότι είχε δηλώσει δημοσίως ανυπακοή στη συμφωνία των Πρεσπών, που θεωρείται από όλες τις πτέρυγες του δημοκρατικού τόξου της Ευρωβουλής πρότυπο για την ειρηνική επίλυση διακρατικών διαφορών, ο κ. Τζιτζικώστας θα πρέπει να ετοιμάζεται για αυτό που στην αργκό των Βρυξελλών ονομάζεται «σιγοψήσιμο» των Επιτρόπων.