Γιάννης Μυλόπουλος
Πως γίνεται και η Ελλάδα, μια χώρα τόσο πλούσια σε πρωτογενή παραγωγή, με προϊόντα περιζήτητα στις διεθνείς αγορές, όπως το κρασί, το λάδι, τα λαχανικά, τα φρούτα και τα κτηνοτροφικά προϊόντα, να είναι μια από τις δυο φτωχότερες χώρες στην Ευρώπη;
Πως συμβαίνει, δηλαδή, μια χώρα που παράγει τόσα
ανταγωνιστικά προϊόντα, να έχει τόσο φτωχούς ανθρώπους;
Κι ακόμη, πως γίνεται και μια χώρα με τόσο σημαντικό
δυναμικό αγροτικής παραγωγής, να έχει τόσο φτωχούς αγρότες;
Η απάντηση έρχεται εκ του αποτελέσματος.
Η πρωτογενής παραγωγή δεν είναι προτεραιότητα και δεν
συμβιβάζεται με τον τρέχοντα παρασιτικό αναπτυξιακό προσανατολισμό της χώρας.
Έναν προσανατολισμό που ευνοεί, σε πρώτη προτεραιότητα,
τη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού.
Ενός υπερτουρισμού μη βιώσιμου, αφού αναπτύσσεται ερήμην
της φέρουσας ικανότητας του περιβάλλοντος και των φυσικών αγαθών, όπως οι ακτές
και το νερό.
Ενός φτηνού εντέλει τουρισμού, αφού αναπτύσσεται χωρίς
σχεδιασμό, χωρίς οργάνωση και χωρίς τις κατάλληλες υποδομές.
Ενός τουρισμού, που αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους που
δραστηριοποιούνται σε αυτόν παραγωγικά, θα μας απαντήσουν ότι δουλεύουν για να
κερδίζουν οι μεσάζοντες και οι διεθνείς τουριστικοί πράκτορες.
Αυτή η παρασιτική, μη παραγωγική διάσταση του τουρισμού
του all inclusive, είναι όμως και η παθογένεια της ελληνικής οικονομίας σε
όλους τους τομείς.
Αφού σε όλες τις αναπτυξιακές δραστηριότητες, της
αγροτικής μη εξαιρουμένης, τα ολιγοπώλια είναι αυτά που εκμεταλλεύονται τους
ανθρώπους της παραγωγής.
Ξεκινώντας από την ενέργεια, στην οποία είμαστε μια από
τις τρεις ακριβότερες χώρες της Ευρώπης.
Αφού η βεβιασμένη και άκαιρη απανθρακοποίηση κατήργησε σε
μια νύχτα τον εγχώριο και γι’ αυτό φτηνό λιγνίτη, αντικαθιστώντας τον με το
ελεγχόμενο από τα διεθνή καρτέλ φυσικό αέριο.
Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι οι διεθνείς υποχρεώσεις μας
μας έδιναν τη δυνατότητα της πλήρους απανθρακοποίησης μέχρι το 2040.
Και παρά το γεγονός ότι και το πανάκριβο φυσικό αέριο,
άνθρακας είναι και αυτό, έστω και σε καθαρότερη μορφή.
Αλλά και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, που είναι η
προϋπόθεση για την πράσινη μετάβαση και την κλιματική ουδετερότητα, ακόμη και
αυτές παραδόθηκαν και ελέγχονται από ένα ενεργειακό ολιγοπώλιο 4-5 μεγάλων
ενεργειακών επιχειρήσεων. Στις οποίες εκχωρήθηκαν οι άδειες εγκατάστασης
μεγάλων αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων.
Ένα «πράσινο» καρτέλ που ελέγχει κερδοσκοπικά την
παραγωγή και επομένως και τις τιμές της πράσινης ενέργειας.
Γι’ αυτό και ενώ οι εγχώριες «πράσινες» επενδύσεις
αυξάνουν κατακόρυφα, η ενέργεια δεν γίνεται φτηνότερη.
Ακριβώς τα ίδια συμβαίνουν και στον αγροτικό τομέα.
Η αγροτική παραγωγή ελέγχεται, με τα αγροτικά προϊόντα να
τυποποιούνται και να εξάγονται στις διεθνείς αγορές, από μεταπρατικά
ολιγοπώλια. Τα οποία καθορίζουν τις τιμές των αγροτικών προϊόντων κατά τρόπο
που να φτωχαίνουν οι παραγωγοί και να θησαυρίζουν τα καρτέλ.
Παράδειγμα η ισχυρά ανταγωνιστική παραγωγή ροδάκινου στην
Κεντρική Μακεδονία και συγκεκριμένα στην Πέλλα και στην Ημαθία.
Οι 15 τον αριθμό κονσερβοποιίες της χώρας συνεννοούνται
μεταξύ τους και αγοράζουν τα ροδάκινα, προκειμένου να τα τυποποιήσουν και να τα
εξάγουν στις διεθνείς αγορές, σε τιμές κάτω του κόστους.
Με αποτέλεσμα τα ελληνικά ροδάκινα να ταξιδεύουν και να
πουλιούνται σε καλές τιμές σε όλον τον κόσμο, αλλά οι Έλληνες ροδακινοπαραγωγοί
να έχουν φτωχοποιηθεί και να έχουν καταντήσει επαίτες στα χωράφια τους και στην
πατρίδα τους.
Αφού η κυβέρνηση, στο όνομα του ελεύθερου ανταγωνισμού
μιας υποτιθέμενα ελεύθερης οικονομίας, καταργεί τον ίδιο τον ανταγωνισμό.
Καθώς, με όχημα το ιδεολόγημα της αυτορρύθμισης των
αγορών, καταργεί κάθε έννοια κρατικού ελέγχου και ρύθμισης των τιμών. Αφήνοντας
τις «ελεύθερες» αγορές να ρυθμίζονται από τα κερδοσκοπικά καρτέλ.
Ούτε καθορισμός ελάχιστης τιμής προϊόντων, ούτε
καθορισμός πλαφόν, ούτε έλεγχοι για την κερδοσκοπία και την αισχροκέρδεια
γίνονται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, σε αντίθεση με αυτά που συμβαίνουν
στις ευρωπαϊκές αγορές.
Η ελεύθερη οικονομία έγινε συνώνυμη με την πλήρη
ελευθερία των κερδοσκοπικών καρτέλ, να καθορίζουν εκείνα τις τιμές, σύμφωνα με
τα συμφέροντά τους.
Αφού είναι γνωστό από τα εγχειρίδια των πρωτοετών, ακόμη,
φοιτητών της Οικονομικής επιστήμης, ότι όταν οι αγορές δεν ρυθμίζονται από το
κράτος, ρυθμίζονται κατά το δοκούν από τους ισχυρούς παίκτες. Δηλαδή από τα
οργανωμένα ολιγοπώλια.
Με αποτέλεσμα, στην Ελλάδα της ισχυρά ανταγωνιστικής
πρωτογενούς παραγωγής, οι παραγωγοί, δηλαδή οι αγρότες, να πέφτουν θύματα
εκμετάλλευσης των οργανωμένων ολιγοπωλίων.
Τα οποία ολιγοπώλια που εκμεταλλεύονται τους αγρότες,
ούτε τους βιολογικούς καθαρισμούς των εργοστασίων τους δεν λειτουργούν, για να
κάνουν οικονομία στην ενέργεια.
Αυτά, τουλάχιστον, συμβαίνουν στην Κεντρική Μακεδονία.
Όπου οι βιομηχανίες προτιμούν να πληρώνουν πρόστιμα, όποτε τους ελέγχουν, παρά
να πληρώνουν την ενέργεια για τη λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών των
μονάδων τους.
Με αποτέλεσμα τα βιομηχανικά απόβλητα της επεξεργασίας
των φρούτων να διατίθενται ανεπεξέργαστα στην Τάφρο 66, το κανάλι που άνοιξε
στα μέσα του 20ου αιώνα για να στραγγίσει τα νερά από τη λίμνη των Γιαννιτσών,
που τότε είχε αποξηραθεί. Και που σήμερα έγινε, εξ αιτίας της ανεξέλεγκτης
λειτουργίας των βιομηχανιών, αγωγός μεταφοράς μόλυνσης και ρύπανσης.
Η εικόνα σήμερα στην ελληνική ύπαιθρο, μια ύπαιθρο
πλούσια και ισχυρά παραγωγική, είναι μια εικόνα γενικευμένης οικονομικής,
κοινωνικής και περιβαλλοντικής παρακμής.
Οι αγρότες φτωχοποιημένοι και εξαθλιωμένοι από τις
εξαιρετικά χαμηλές τιμές που αγοράζονται τα προϊόντα τους, αποτέλεσμα της
κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης των ολιγοπωλίων, δεν μπορούν να βγάλουν ούτε τα
έξοδα του χειμώνα.
Καθώς οι τιμές των προϊόντων τους παραμένουν ιδιαίτερα
χαμηλές, ανεξάρτητα από την ποιότητα που εξασφαλίζουν και τη ζήτηση που έχουν
στις αγορές.
Τα έσοδά τους καταρρέουν, τη στιγμή που η ενέργεια, οι
πρώτες ύλες, αλλά και τα τρόφιμα και τα είδη πρώτης ανάγκης για τις οικογένειές
τους αυξάνονται συνεχώς.
Αλλά και τα κάποτε καθαρά ποτάμια, με την τοξική ρύπανση,
τη δυσοσμία, τα ψόφια ψάρια, τα κουνούπια και τις αρρώστιες που σήμερα
μεταφέρουν, εξ αιτίας των ανεπεξέργαστων αποβλήτων των βιομηχανιών, είναι μια
επικίνδυνη υγειονομική βόμβα για τους κατοίκους, για τους αγρότες δηλαδή και
για τις οικογένειές τους.
Αλλά και πέραν αυτών και για όσους υδρεύονται και
ποτίζουν από τα υπόγεια νερά, που κι αυτά με τη σειρά τους ρυπαίνονται από τα
μολυσμένα επιφανειακά νερά.
Η Τάφρος 66, με όλη τη ρύπανση που μεταφέρει, συμβάλλει
στον ποταμό Αλιάκμονα, ρυπαίνοντας και τα δικά του νερά.
Για να καταλήξει τελικά, μέσω του Αλιάκμονα στον
Θερμαϊκό, μεταφέροντας την υγειονομική βόμβα της βιομηχανικής ρύπανσης στην
πόλη της Θεσσαλονίκης και στο ευρύτερο οικοσύστημα.
Όσο για τους αρμόδιους φορείς του κράτους και της
περιφέρειας, αυτοί δεν επεμβαίνουν. Οχυρώνονται πίσω από την ελεύθερη οικονομία
και το επιχείρημα της αυτορρύθμισης των αγορών.
Οι οποίες, στο τέλος, πράγματι θα αυτορρυθμιστούν.
Η φτώχεια αφενός και η βρώμα αφετέρου θα διώξουν τους
αγρότες από τα χωράφια τους και από τα χωριά τους.
Οι ροδακινιές και οι πλούσιοι οπωρώνες της Μακεδονίας, θα
δώσουν σιγά σιγά τη θέση τους σε ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά συστήματα.
Η ύπαιθρος θα ερημοποιηθεί πρώτα οικονομικά και
περιβαλλοντικά και στη συνέχεια και κοινωνικά.
Οι αγρότες, θα προσπαθήσουν και αυτοί με τα χρόνια να
απορροφηθούν από την «ελεύθερη» αγορά της παρασιτικής και… αεριτζίδικης
οικονομίας του τουρισμού και των Airbnb.
Μέχρι που η Ελλάδα να ερημοποιηθεί τελείως, από τις φυσικές
καταστροφές από τη μια και από την εκμετάλλευση των καρτέλ και την εγκατάλειψη
της υπαίθρου που την ακολουθεί, από την άλλη.
Χάνοντας, στο τέλος, ακόμη και τον φτωχό τουρισμό του all
inclusive που της έχει απομείνει…
Θέλετε να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα;
* κάνοντας εγγραφή στο newsletter συμφωνείτε με τους
όρους χρήσης της υπηρεσίας Moosend
Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα της παρασιτικής
οικονομίας και των καρτέλ είναι μια πορεία ύφεσης και από-ανάπτυξης, που οδηγεί
με βεβαιότητα στην ολοκληρωτική καταστροφή.
*Του Γιάννη Α. Μυλόπουλου, Καθηγητή, πρώην Πρύτανη ΑΠΘ