Αθανάσιος Παπαϊωάννου
Ο Σολτς συμφώνησε για νέες πωλήσεις όπλων της Γερμανίας στην Τουρκία. Τεράστιες πωλήσεις όπλων στην Τουρκία έκανε πρόσφατα και η Γαλλία. Μεγάλες πωλήσεις όπλων στην Τουρκία έκαναν και οι Ισπανοί, Ιταλοί, Ολλανδοί κλπ., όλοι Ευρωπαίοι «σύμμαχοί μας».
Τι λένε γι’ αυτό στην Ευρώπη; H ελληνική κυβέρνηση που
αγοράζει όπλα απ’ τους ίδιους συμμάχους, δεν βγάζει μιλιά για τις πωλήσεις
εξοπλισμών στην Τουρκία. Φαντάζεστε τις αντιδράσεις του Ισραήλ, αν Ευρωπαϊκή
χώρα πωλούσε όπλα σε Παλαιστίνιους, Λίβανο ή Ιράν; Θεωρείται αδιανόητο.
Όμως θεωρείται business as usual οι Ευρωπαίοι «σύμμαχοι»
να πωλούν όπλα στην Τουρκία, γνωρίζοντας ότι έτσι οι Έλληνες θα εξαναγκαστούν
να αγοράσουν τα ίδια όπλα απ’ αυτούς, και μάλιστα με δανεικά από τις τράπεζές
τους. Δανεικά τα οποία, όπως μάθαμε με πολύ πόνο, για να επιστραφούν χρειάζεται
αύξηση της λιτότητας, της υπερφορολόγησης και της τεράστιας υποχρηματοδότητησης
της υγείας, της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας, που οδηγούν την
ελληνική οικονομία και την κοινωνία σε τέλμα, αυξάνοντας το brain drain (που
κυρίως κατευθύνεται στις βιομηχανίες των «συμμάχων») και προετοιμάζοντας την
επόμενη χρεοκοπία.
Σε ποιο λεξικό ορίζεται ως «συμμαχία» η σχέση της Ελλάδος
με τους Ευρωπαίους εταίρους, όταν οι τελευταίοι μας δανείζουν απαιτώντας σκληρή
λιτότητα, αλλά ταυτόχρονα πωλούν και προηγμένα όπλα στην Τουρκία ;
Τα μεγάλα Ελληνικά ΜΜΕ ούτε καν αναρωτιούνται αν η
κυβέρνησή μας θα έπρεπε να απαιτεί απ’ τους Ευρωπαίους να μην πωλούν όπλα στην
Τουρκία. Όμως Ευρωπαϊκά ΜΜΕ, όπως το βραβευμένο Investigate Europe, βλέπουν
μεγάλη διαφθορά πίσω απ’ αυτή την ιστορία.
Οι πλέον ειδικοί στο εμπόριο όπλων και στη διαφθορά,
κάνουν ειδική μνεία στην Ελλάδα. Ο Andrew Feinstein είναι ένας απ’ αυτούς, τα
άρθρα του οποίου συχνά φιλοξενούνται σε διεθνή ΜΜΕ όπως BBC, CNN, Al Jazeera,
The Guardian, The New York Times,Der Spiegel, the Huffington Post, και πολλά
άλλα.
«Δεν έχω κοιτάξει κάθε πώληση όπλων που έχει κάνει η
Ελλάδα, αλλά έχω εξετάσει πολλές από αυτές και δεν έχω ακόμη συναντήσει κάποια
που δεν περιλαμβάνει διαφθορά», έλεγε το 2022, ο ειδικός στο εμπόριο όπλων
Andrew Feinstein. «Αν κοιτάξετε τι πληρώνει η Ελλάδα, ιδιαίτερα στη Γερμανία,
για τον εξοπλισμό της, υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα πριμοδότησης. Οι συμφωνίες
όπλων της Ελλάδας είναι μέρος αυτού που κρατά το ελληνικό πολιτικό σύστημα
νεκρό».
Όσον αφορά στην πιο πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και
Γαλλίας, το 2022 ο Feinstein σημείωνε
«Η μεγαλύτερη κόκκινη σημαία, που μοιάζει με κόκκινο
αλεξίπτωτο, παρά με σημαία, είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα αγοράζει το Rafale,
παρόλο που δεν είναι αεροσκάφος πρώτης κατηγορίας. Οι μόνοι άλλοι που αγοράζουν
το Rafale είναι η Ινδία και η Αίγυπτος. Και πρέπει να αναρωτηθείτε, γιατί δεν
επιλέγετε τζετ που είναι τεχνικά πολύ καλύτερα;»
Όπως έγραφε το investigate Europe: «Την περίοδο
2004-2008, η Ελλάδα ήταν μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων αγοραστών όπλων στον
κόσμο σε απόλυτες τιμές, μαζί με την Κίνα, την Ινδία, τα Ηνωμένα Αραβικά
Εμιράτα και τη Βόρεια Κορέα. Αγοράζοντας εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων
μαχητικών αεροσκαφών από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, υποβρύχια και άρματα μάχης
Leopard (τα οποία η Γερμανία πούλησε ταυτόχρονα στην Τουρκία), η μικροσκοπική
οικονομία της Ελλάδας συγκέντρωσε το 4% του συνόλου των παγκόσμιων εισαγωγών
όπλων σε απόλυτες τιμές — το 31% των οποίων προήλθε από τη Γερμανία, 24% από τη
Γαλλία και 24% από τις ΗΠΑ. Οι μεγάλες αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας οδήγησαν
σε τεράστια ελλείμματα που συνέβαλαν στην σχεδόν χρεοκοπία και τη διάσωσή της
το 2012».
Οι πολιτικές διαμάχες μεταξύ Ελληνικής κυβέρνησης και
ακροδεξιάς για να σταματήσουν οι συζητήσεις με Τουρκία, ρίχνουν σκόνη στην
υπόθεση του πανάκριβου εμπορίου όπλων και της σχετικής διαφθοράς.
Τα πολλά μικρά κόμματα της αριστεράς, αντί να κάνουν
κυρίαρχο θέμα τις μειώσεις των εξοπλισμών και της διαφθοράς, απλά δεν συμμετέχουν
στον διάλογο. Κι ας είναι η Ελλάδα, ως προς τη διαφθορά, στη θέση 60
παγκοσμίως, μαζί με τη Ναμίμπια και πιο κάτω από τη Ρουάντα, κι ας προξενεί η
αγορά εξοπλισμών διαφθορά και η τελευταία μείωση της ανάπτυξης, με βάση την
επιστημονική βιβλιογραφία.1,2,3,4
Ακόμη κι αν γίνουν κάποιες αποσπασματικές δηλώσεις
πολιτικών μας κατά των πωλήσεων εξοπλισμών των Ευρωπαίων προς Τουρκία, αν και
θα είναι καλύτερες από την σημερινή σιγή, στο υπάρχον Ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο
σίγουρα δεν αρκούν. Χρειάζεται εθνική στρατηγική για να επιτευχθεί μείωση των
πωλήσεων όπλων από «συμμάχους» σε Τουρκία και Ελλάδα, με ταυτόχρονη εξασφάλιση
της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Όμως το θέλουν πραγματικά αυτό, όλοι σ’ αυτή
τη χώρα;
Μια τελευταία παρατήρηση, αφορά ξανά στο Ισραήλ, το οποίο
παρά τις τεράστιες επενδύσεις του σε όπλα, το 2022 επένδυσε 5.4% του ΑΕΠ σε
έρευνα και ανάπτυξη, πρώτο στον κόσμο στην επένδυση στην καινοτομία, ενώ
επένδυσε και 6.5% του ΑΕΠ στην εκπαίδευση.
Μία από τις γνωστές συνέπειες είναι να παρακολουθεί όλη τη
Μέση Ανατολή, αν όχι όλο τον κόσμο, και να πουλά λογισμικά υποκλοπών που
παρακολουθούν και Έλληνες υπουργούς, δικαστικούς, στρατιωτικούς, δημοσιογράφους
κλπ. Στον αντίποδα, το 2022 η Ελλάδα επένδυσε 1.49% του ΑΕΠ σε έρευνα και
ανάπτυξη, από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη μαζί με Βουλγαρία και Ρουμανία,
και 3.8% του ΑΕΠ σε εκπαίδευση.
Όλα αυτά στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης. Με
τέτοια πολιτική τι στο καλό να πουλήσουμε, όταν οποιοδήποτε ανταγωνιστικό
προϊόν που παράγεται σήμερα, απαιτεί το υψηλότερο ποσοστό καινοτομίας και
κατάρτισης; Σε πόσα χρόνια στοιχηματίζετε την επόμενη χρεοκοπία της χώρας;
Αναφορές
d’Agostino, G., Dunne, J. P., &
Pieroni, L. (2012). Corruption, military spending and growth. Defence and Peace
Economics, 23(6), 591-604.
d’Agostino, G., Dunne, J. P., &
Pieroni, L. (2016). Government spending, corruption and economic growth. World
development, 84, 190-205.
Gründler, K., & Potrafke, N. (2019).
Corruption and economic growth: New empirical evidence. European Journal of
Political Economy, 60, 101810.
Ali, H. E., & Solarin, S. A. (2020).
Military spending, corruption, and the welfare consequences. Defence
and peace economics, 31(6), 677-691.
*Αθανάσιος Παπαϊωάννου, καθηγητής αθλητικής ψυχολογίας
και Κοσμήτορας της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας