Φωτεινή Λαμπρίδη
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι άψογες, όταν πρέπει να παραδώσει η Ελλάδα διωκόμενους καλλιτέχνες στα χέρια του δυνάστη τους.
Αυτό συνέβη στα Χανιά, όπου δύο μέλη του συγκροτήματος «Grup Yorum» που έφτασαν το απόγευμα της Πέμπτης στη χώρα για την προγραμματισμένη συναυλία τους στο πλαίσιο του 18ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Χανίων, συνελήφθησαν και απελάθησαν για λόγους «εθνικής ασφάλειας».
Δεν πρόκειται για οποιοδήποτε συγκρότημα. Δημιουργήθηκε το 1985 από φοιτητές εμπνευσμένους από τον σύλλογο οικογενειών πολιτικών κρατουμένων και εκείνους που αντιστάθηκαν στο στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980. Έχει υποστεί πάμπολλες πολιτικές διώξεις από το καθεστώς Ερντογάν στην Τουρκία καθώς για χρόνια βρισκόταν στις λίστες των «τρομοκρατών», ενώ το 2020 δύο μέλη του, ο İbrahim Gökçek και η Ηelin Βölek πέθαναν μετά από πολυήμερη απεργία πείνας.
Στο μυθιστόρημα της «Το αλφάβητο της σιωπής» (Εκδόσεις Μίνωας) η Delphine Minoui (δημοσιογράφος της Figaro), περιγράφει ανάγλυφα τις διώξεις που έχουν υποστεί καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί από το καθεστώς Ερντογάν που αναθεωρεί την οθωμανική εποχή με δικούς του όρους. Είναι τόσο τρομακτική η ένταση των διώξεων που κορυφώνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά το αμφιλεγόμενο πραξικόπημα της 16ης Ιουλίου του 2016, που ακόμα και οι δημοσιογράφοι οι οποίοι έχουμε παρακολουθήσει το τι συμβαίνει στη γειτονική χώρα, ανακαλύπτουμε ακόμα μεγαλύτερο βάθος στο έρεβος.
Ο Γκιοκτάι, ο ήρωας της Minoui, είναι ένας ακαδημαϊκός, καθηγητής ιστορίας, ο οποίος συλλαμβάνεται γιατί έχει υπογράψει ένα ψήφισμα υπέρ των Κούρδων. Δεν πρόκειται για κάποιον υπερεπαναστάτη.
Πρόκειται για μια πράξη εξιλέωσης αφού ο στρατηγός πατέρας του ήταν από τα πρώτα θύματα του Κουρδικού αντάρτικου, ενός μικροσκοπικού σπόρου που θα γινόταν αργότερα το PKK.
Η γυναίκα του Γκιοκτάι, η Αϊλά που εργάζεται επίσης στο πανεπιστήμιο και έχει αποφύγει κάθε στράτευση για χάρη μιας άνετης οικογενειακής ζωής, βρίσκεται μόνη με την ανήλικη κόρη της και περνάει μπροστά από τα μάτια της όλη η βία του καθεστώτος.
Ο Ερντογάν χτίζει τζαμιά και παλάτια και στις φυλακές ακόμα κι οι διάδρομοι μετατρέπονται σε κελιά.
Οι συλλήψεις φοιτητών, καθηγητών, καλλιτεχνών, δημοσιογράφων δεν έχουν τέλος.
Οι αλληλέγγυοι δικηγόροι εξαφανίζονται και οι μαντίλες κάνουν απειλητικά επανεμφάνιση ενώ η ανεργία είναι αυτονόητη για τους -τις συντρόφους των κρατουμένων. Μόνο οι γάτες και οι νοσταλγοί της βαθιάς ισλαμιστικής Τουρκίας κυκλοφορούν άφοβα. Ούτε τα βιβλία του Ρουσώ δεν καταφέρνουν να φτάσουν στο κελί του άνδρα της ο οποίος καταλήγει σε απεργία πείνας.
Στην αληθινή ζωή, από μια τέτοια απεργία πείνας πέθαναν δύο μέλη του συγκροτήματος “Grup Yorum”, εξάλλου το μυθιστόρημα της Minoui είναι απόλυτα ρεαλιστικό και πιστό στην ιστοριογραμμή των γεγονότων.
Ο Γκιοκτσέκ μάλιστα, κατέληξε έπειτα από 323 μέρες απεργίας πείνας, την οποία σταμάτησε στις 5 Μαΐου, αφού το τουρκικό κράτος δέχθηκε να δώσει άδεια στο εμβληματικό συγκρότημα της τουρκικής Αριστεράς για να παίξει στην Κωνσταντινούπολη. Η ιστορία του συγκροτήματος έχει αρκετές δόσεις από το μυθιστόρημα. Συλλήψεις ακόμη και των δικηγόρων τους, απεργίες πείνας με αίτημα δίκαιη δίκη, αιχμαλωσίες, βασανισμούς, θανάτους.
Στην Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι ανεπιθύμητοι οι άνθρωποι που αντιστέκονται στο καθεστώς Ερντογάν. Θα του προτείναμε να ρίξει μια ματιά στο βιβλίο της Menoui, αν δεν ξέραμε πως έχει βαθιά γνώση της κατάστασης στη γειτονική χώρα και τι σημαίνει να θεωρείσαι στην Τουρκία «εθνικά επικίνδυνος».
Εκτός αν όπως σημειώνει και το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ, οι περίφημη σύσφιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων, περιλαμβάνει συμφωνίες που προσβλέπουν στη φίμωση οποιασδήποτε φωνής αντίστασης. Εκατέρωθεν θα προσθέταμε εμείς.