Οι σιδηρόδρομοι της Βρετανίας πρόκειται να επανέλθουν στη δημόσια ιδιοκτησία μετά την ψήφιση της νομοθεσίας για την επανεθνικοποίησή τους από την Βουλή των Λόρδων.
Πηγές της κυβέρνησης εξέφρασαν την έκπληξή τους για την
ταχύτητα με την οποία οι βουλευτές ψήφισαν το νομοσχέδιο για τις επιβατικές
σιδηροδρομικές υπηρεσίες (δημόσια ιδιοκτησία), αλλά τώρα χρειάζεται μόνο η
βασιλική συναίνεση για να τεθεί σε ισχύ.
Σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα Independent, η
ψηφοφορία στους Λόρδους σημαίνει ότι η κυβέρνηση του Στάρμερ πέτυχε την πρώτη
μεγάλη μεταρρύθμιση των δημόσιων υπηρεσιών από την ανάληψη των καθηκόντων της
στις 5 Ιουλίου.
Ένας περήφανος Στάρμερ έγραψε στο X: «Σιδηρόδρομοι:
Είπαμε ότι θα δημιουργήσουμε τους Μεγάλους Βρετανικούς Σιδηροδρόμους. Το
κάναμε».
Πρόκειται επίσης για μια σημαντική νίκη για την,
«πολιορκημένη» από «γκρίνιες» για τον διορισμό της, υπουργό Μεταφορών Louise
Haigh.
Η Haigh ηγείται της προσπάθειας για μεταρρυθμίσεις στην
κυβέρνηση, όχι μόνο στον τομέα των σιδηροδρόμων, αλλά προσπαθεί να επαναφέρει
τις υπηρεσίες λεωφορείων υπό μεγάλο δημόσιο έλεγχο, παραδίδοντας αρμοδιότητες
σχετικά με τα δρομολόγια στις τοπικές αρχές.
Τα σιδηροδρομικά δίκτυα θα περιέλθουν πλέον σε δημόσια
ιδιοκτησία υπό τον νέο φορέα λειτουργίας Greater British Rail, ο οποίος θα
συσταθεί μέσω του νομοσχεδίου.
Καθώς οι συμβάσεις του ιδιωτικού τομέα λήγουν, η Greater
British Rail θα αναλάβει την ιδιοκτησία και τον έλεγχο των γραμμών.
Οι σιδηρόδρομοι αναμένεται να επανεθνικοποιηθούν μέχρι
τις επόμενες εκλογές.
Η Haigh έχει περιγράψει τον εαυτό της ως «αρχιεπιβάτη»,
καθιστώντας σαφές ότι θέλει η υπηρεσία να επικεντρωθεί περισσότερο στους
ανθρώπους που τη χρησιμοποιούν.
Μιλώντας στη Βουλή είπε ότι το σιδηροδρομικό δίκτυο όπως
λειτουργεί σήμερα «είναι κατεστραμμένο».
«Οι ακυρώσεις έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδα ρεκόρ, τα
εισιτήρια έχουν αυξηθεί σχεδόν δύο φορές ταχύτερα από τους μισθούς και οι
φορολογούμενοι πληρώνουν με νύχια και με δόντια για να στηρίξουν ένα
αποτυχημένο σύστημα».
Βάσει της νομοθετικής μεταρρύθμισης, οι ιδιώτες
διαχειριστές θα υπαχθούν στον έλεγχο του κράτους μετά την λήξη των συμβολαίων
τους, ή νωρίτερα σε περίπτωση κακοδιαχείρισης, και θα συγκεντρωθούν σε νέο
οργανισμό με την ονομασία Great British Railways.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, αυτό θα επιτρέψει την αποφυγή
καταβολής αποζημιώσεων στους ιδιώτες διαχειριστές τα συμβόλαια των οποίων θα
λήξουν από σήμερα και μέχρι το 2027.
Οι Εργατικοί , στην εξουσία μετά τις εκλογές της 4ης
Ιουλίου, έπειτα από 14ετή διακυβέρνηση των Τόρις, επικρίνουν χρόνιες κακές και
απαράδεκτες επιδόσεις του τομέα των σιδηροδρόμων.
Τα δύο τρίτα των Βρετανών υποστηρίζουν το σχέδιο
επανεθνικοποίησης των σιδηροδρόμων.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Yougov στις αρχές του
Σεπτεμβρίου, το 77% θεωρεί ότι τα εισιτήρια είναι υπερβολικά ακριβά και το 51%
παραπονιέται για καθυστερήσεις. Όμως το 50% εκτιμά την ποιότητα των
σιδηροδρομικών υπηρεσιών και το 64% είναι ικανοποιημένο από το εύρος των
προορισμών.
Η ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των σιδηροδρόμων
τοποθετείται στα μέσα της δεκαετίας του 1990 επί πρωθυπουργίας του Τζον
Μέιτζορ. Έκτοτε το σιδηροδρομικό δίκτυο επέστρεψε στον δημόσιο τομέα με
διαχειριστή την εταιρεία Network Rail.
Τέσσερις διαχειριστές στους δεκατέσσερις στην Αγγλία
έχουν επιστρέψει στον έλεγχο του κράτους τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των κακών
τους επιδόσεων.
Αλλά, η ιδέα για τους τέσσερις αυτούς ήταν να υπαχθούν
προσωρινά στον κρατικό έλεγχο και στην συνέχεια να επιστρέψουν στον ιδιωτικό
τομέα.
Οι βασικοί διαχειριστές στην Σκωτία και την Ουαλία έχουν
επίσης πρόσφατα επιστρέψει στον δημόσιο τομέα.
Το συνδικάτο των σιδηροδρομικών TSSA βλέπει στην ψήφιση
του νόμου «μία ιστορική στιγμή που ανοίγει τον δρόμο για την επιστροφή των
σιδηροδρόμων μας στον δημόσιο τομέα, εκεί όπου ανήκουν, ως βασική υπηρεσία».
Οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι γνώρισαν τα τελευταία χρόνια
κύμα απεργιών υπό το βάρος της κρίσης της αγοραστικής δύναμης που προκάλεσε ο
υψηλός πληθωρισμός.