Σοβαρά ερωτηματικά για τον ρόλο της Δικαιοσύνης εγείρονται μετά την αποκάλυψη των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF), σχετικά με την υπόθεση παρακολούθησης του δημοσιογράφου Σταύρου Μαλιχούδη.
Όπως καταγγέλλουν, πρόσφατη δικαστική απόφαση έχει αφήσει
την υπόθεση ανοιχτή και ουσιαστικά προστατεύει τους δράστες από την παραπομπή
τους στη δικαιοσύνη.
Ειδικότερα, η οργάνωση καλεί τον αντεισαγγελέα του Αρείου
Πάγου της Ελλάδας να δώσει εξηγήσεις για την άρνησή του να επιτρέψει στον
Σταύρο Μαλιχούδη πρόσβαση στον φάκελο έρευνας της υπόθεσής του και να εγγυηθεί
μια γρήγορη και αποτελεσματική έρευνα.
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, στις 24 Οκτωβρίου, ο
Αχιλλέας Ζήσης, Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, απέρριψε οριστικά το αίτημα
του δημοσιογράφου Σταύρου Μαλιχούδη για πρόσβαση στον φάκελο έρευνας σχετικά με
την παρακολούθηση του από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ).
Η απόρριψη κοινοποιήθηκε μέσω χειρόγραφης σημείωσης στο
έγγραφο του αιτήματος πρόσβασης, το οποίο βρίσκεται στην κατοχή της RSF.Το
σημείωμα δεν παρέχει καμία ουσιαστική αιτιολόγηση για την απόφαση -που εκδόθηκε
σχεδόν τρία χρόνια αφότου η αυθαίρετη παρακολούθηση ήρθε στο φως της
δημοσιότητας- και απλώς αναφέρει ότι ο δημοσιογράφος «δεν ήταν άμεσα
ζημιωθείς».
Ο Σταύρος Μαλιχούδης, βραβευμένος με το δημοσιογραφικό
βραβείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2023, δεν έχει πλέον κανένα μέσο να
αμφισβητήσει την απόρριψη και ελάχιστες ελπίδες ότι θα αποδοθεί δικαιοσύνη.
Ο Pavol Szalai, επικεφαλής του γραφείου της RSF στην ΕΕ
και τα Βαλκάνια, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Έτσι ακριβώς θα προχωρούσε κάποιος που ήθελε να θάψει
την έρευνα για την αυθαίρετη παρακολούθηση του Σταύρου Μαλιχούδη. Καλούμε τον
αντεισαγγελέα του ελληνικού Αρείου Πάγου να εξηγήσει την απόφασή του να αρνηθεί
στον Σταύρο Μαλιχούδη την πρόσβαση στη δικογραφία και να εγγυηθεί μια γρήγορη
και αποτελεσματική έρευνα. Αυτή η επίθεση στην προστασία των πηγών των
δημοσιογράφων – ακρογωνιαίος λίθος της ελευθερίας του Τύπου – δεν πρέπει να μείνει
ατιμώρητη. Η Ευρώπη παρακολουθεί, κύριε Αχιλλέα Ζήση.
Η παρακολούθηση του Σταύρου Μαλιχούδη
Η παρακολούθηση από την ΕΥΠ του Σταύρου Μαλιχούδη, ο
οποίος καλύπτει κυρίως θέματα μετανάστευσης, αποκαλύφθηκε στις 13 Νοεμβρίου
2021, όταν η «Εφημερίδα των Συντακτών» δημοσίευσε έγγραφο της ΕΥΠ που διέρρευσε
και αποκάλυπτε ότι οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες κατασκόπευαν τον
δημοσιογράφο σε μια προσπάθεια να εντοπίσουν τις πηγές του.
Την υπόθεση ακολούθησε σύντομα μια ακόμη αποκάλυψη που
αφορούσε τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη. Γνωστό πλέον ως «Predatorgate», το
σκάνδαλο αφορούσε περίπου δέκα δημοσιογράφους και υψηλόβαθμους επαγγελματίες
των μέσων ενημέρωσης, οι οποίοι είτε στοχοποιήθηκαν με το κατασκοπευτικό
λογισμικό Predator είτε τέθηκαν υπό παρακολούθηση από την ΕΥΠ, αναφέρουν οι
Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα.
Πρόσφατες αναφορές στον Τύπο αποκάλυψαν επίσης την ύπαρξη
ενός κέντρου ελέγχου της ΕΥΠ που ήταν υπεύθυνο για αυτές τις προσπάθειες
παρακολούθησης. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκοπεία του Σταύρου
Μαλιχούδη ωστόσο δεν είναι ακόμη σαφείς.
Οι «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα» υπενθυμίζουν πως στις 30
Ιουλίου, ο Άρειος Πάγος επέλεξε να μην ασκήσει δίωξη κατά της ΕΥΠ ή των
υπευθύνων για την πολιτική εποπτεία της, παρά τις πολλαπλές δημοσιογραφικές
έρευνες που αποκάλυψαν την εμπλοκή των μυστικών υπηρεσιών στην παράνομη
παρακολούθηση δημοσιογράφων και πολιτικών.
«Οι υπηρεσίες πληροφοριών είναι απαραίτητες για τις
λειτουργίες του κράτους, αλλά οι ενέργειές τους πρέπει να εποπτεύονται
προσεκτικά», δήλωσε ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος, νομικός εκπρόσωπος του Σταύρου
Μαλιχούδη. «Η υπόθεση Μαλιχούδη στην Ελλάδα καταδεικνύει ένα σοβαρό πλήγμα στην
ελευθερία του Τύπου: ακόμη και δημοσιογράφοι που διεξάγουν νόμιμη έρευνα και
συναντούν πηγές μπορούν να παρακολουθούνται ως «απειλή για την εθνική ασφάλεια»
χωρίς να αντιμετωπίζουν κατηγορίες ή να γνωρίζουν τις λεπτομέρειες της
παρακολούθησης. Κανείς δεν λογοδοτεί και οι δημοσιογράφοι δεν έχουν πρόσβαση
στους δικούς τους φακέλους, θολώνοντας τα όρια μεταξύ εθνικής ασφάλειας και
παράνομης παρακολούθησης των πολιτών».
Σταύρος Μαλιχούδης: Τα δικαστικά εμπόδια που αντιμετώπισε
ο δημοσιογράφος
Παρά την κατάθεση αγωγής τον Φεβρουάριο του 2022 που
απαιτούσε απόδοση ευθυνών, ο Σταύρος Μαλιχούδης αντιμετώπισε πρωτοφανή
διαδικαστικά εμπόδια, αναφέρει το δημοσίευμα.
«Σε γενικές γραμμές, οι εισαγγελικές έρευνες
ολοκληρώνονται είτε με την απαγγελία κατηγοριών είτε με την επίσημη
αρχειοθέτηση της υπόθεσης και την παράθεση του λόγου για τον οποίο η υπόθεση
έπαυσε να υφίσταται. Ωστόσο, η υπόθεση του Σταύρου Μαλιχούδη παραμένει ανοιχτή
και δεν υπάρχει καμία επίφαση επίλυσης, ενώ το θύμα δεν έχει αποκτήσει πρόσβαση
σε όλα τα έγγραφα του φακέλου της υπόθεσής του. Αυτές οι διαδικαστικές
ανωμαλίες εγείρουν βαθιές ανησυχίες σχετικά με το αν η υπόθεση διερευνήθηκε
ποτέ πραγματικά», τονίζεται στη συνέχεια.
Παρόλο που η αγωγή κατατέθηκε απευθείας στον Άρειο Πάγο
λόγω του δημοσίου συμφέροντος που διακυβεύεται, μεταφέρθηκε γρήγορα στην
Εισαγγελία Πρωτοδικών, γεγονός που καθυστέρησε και περιέπλεξε την έρευνα. Η
υπόθεση γύρισε πίσω στον Άρειο Πάγο μετά από περισσότερο από ένα χρόνο και
συνδέθηκε με τις υπόλοιπες υποθέσεις Predatorgate. Τον Ιούλιο του 2024, ο
Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου εξέδωσε μια πρώτη απόρριψη του αιτήματος του
Σταύρου Μαλιχούδη, απόφαση που επιβεβαιώθηκε από τη δεύτερη, οριστική απόρριψη
τον Οκτώβριο του 2024.