Λιγότερο τσιμέντο και περισσότερη φύση. Αν όλες οι προτάσεις των ειδικών για την πρόληψη των πλημμυρών θα μπορούσαν να συνοψιστούν σε μια φράση, θα ήταν αυτή.
Στην Ελλάδα μπαζώσαμε ρέματα και κλείσαμε ποτάμια. Κάθε
λίγο και λιγάκι διάφορες περιοχές της χώρας παραδίδονται στο έλεος των
καταιγίδων, ανήμπορες να προστατευτούν. Τελευταία τραγικά παραδείγματα, η Ρόδος
και η Λήμνος .
Βιώσιμα συστήματα αποχέτευσης
Σύμφωνα με τον Walter Finch στο The European Correspondent,
σήμερα, οι ειδικοί αναζητούν λύσεις για τις περιοχές που κινδυνεύουν από
πλημμύρες, λόγω της απώλειας φυσικών αποστραγγιστικών συστημάτων εξαιτίας της
αστικοποίησης. Η Mariona Ferrandiz από το ερευνητικό κέντρο CREAF εξηγεί: «Όσο
περισσότερες πράσινες υποδομές έχουμε, τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος
πλημμυρών σε δρόμους και κτίρια».
Η ομάδα έχει προτείνει διάφορες λύσεις για να μειώσουμε
τις πλημμύρες στις πόλεις, όπως η φύτευση δέντρων με βαθιές ρίζες που αντέχουν
στις πλημμύρες κοντά σε ρέματα και ποτάμια, όπως το φαλακρό κυπαρίσσι. Μια άλλη
πρόταση είναι η αντικατάσταση των τσιμεντένιων πεζοδρομίων με ειδικές πλάκες
που επιτρέπουν στο νερό να περνάει από μέσα, όπως το φυσικό έδαφος, αλλά και τα
καλντερίμια να με φυτά ανάμεσα στις πέτρες, ώστε να απορροφούν το νερό.
Κήποι βροχής και ζωντανοί ποταμοί
Σε κατοικημένες περιοχές μπορούν να δημιουργηθούν κήποι
βροχής, δηλαδή μικροί πράσινοι χώροι με ελαφρύ βύθισμα, που απορροφούν το νερό
της βροχής και των πλημμυρών. Ένα τέτοιο έργο ήδη κατασκευάζεται κοντά στον
ποταμό Fuengirola στη Μάλαγα, όπου κατάφερε να αποτρέψει πλημμύρες κατά τις
πρόσφατες καταιγίδες.
Σύμφωνα με τη Ferrandiz, η ενίσχυση της βιοποικιλότητας
είναι επίσης σημαντική, αφού τα φυτά λειτουργούν σαν σφουγγάρια και οι ρίζες
τους συγκρατούν το χώμα και αποτρέπουν τη διάβρωση. Επιπλέον, οι ποταμοί πρέπει
να παραμένουν φυσικοί και να αποφεύγεται η μετατροπή τους σε τσιμεντένια
κανάλια. Οι φυσικές καμπύλες τους μειώνουν την ταχύτητα του νερού, επιτρέποντας
την σταδιακή απορρόφησή του και μειώνοντας τον κίνδυνο από ορμητικές πλημμύρες.
Τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη αντιμετωπίζει όλο και πιο
συχνά μεγάλες πλημμύρες. Κάθε περιοχή έχει τις δικές της ιδιαίτερες γεωγραφικές
και κλιματικές ανάγκες. Ο κίνδυνος που όλο και αυξάνεται, έχει οδηγήσει σε
πρωτοποριακές λύσεις για την προστασία των πόλεων.
Ρότερνταμ: Η «υδάτινη πλατεία»
Στο Ρότερνταμ, μια πόλη που βρίσκεται κάτω από το επίπεδο
της θάλασσας, δημιουργήθηκε η “υδάτινη πλατεία”. Σε περιόδους έντονης
βροχόπτωσης, η πλατεία μετατρέπεται σε δεξαμενή για τη συλλογή των ομβρίων
υδάτων, αποτρέποντας τις πλημμύρες στους δρόμους.
Όταν ο καιρός είναι καλός, λειτουργεί ως χώρος αναψυχής
με αθλητικές εγκαταστάσεις για τους κατοίκους.
Βιέννη: Η «πόλη σφουγγάρι»
Στη Βιέννη, στο νέο προάστιο Am Seebogen, εφαρμόζεται η
ιδέα της “πόλης σφουγγάρι”.
Χιλιάδες δέντρα έχουν φυτευτεί και υποστηρίζονται από
υπόγειους θαλάμους που συλλέγουν και αποθηκεύουν το νερό της βροχής. Το νερό
αυτό αξιοποιείται κατά τη διάρκεια περιόδων ξηρασίας, διατηρώντας το περιβάλλον
πράσινο και υγιές.
Λονδίνο: Το ανασυρόμενο φράγμα του Τάμεση
Ένα από τα πιο γνωστά αντιπλημμυρικά έργα του κόσμου
είναι το ανασυρόμενο φράγμα του Τάμεση στο Λονδίνο. Κατασκευάστηκε το 1982,
μετά την καταστροφική πλημμύρα της Βόρειας Θάλασσας.
Το γιγαντιαίο φράγμα αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα του
τρόπου με τον οποίο τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, οι προβλέψεις παλίρροιας
και τα εξελιγμένα κλιματικά μοντέλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την
προστασία της πόλης, προβλέποντας επικείμενους κινδύνους πλημμύρας και ενεργοποιώντας
συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης.
Εκτροπή του ποταμού Turia στη Βαλένθια
Η Βαλένθια αντιμετώπισε μια ακόμη καταστροφική πλημμύρα
το 1957, όταν ο ποταμός Turia υπερχείλισε και πλημμύρισε την πόλη. Το τραγικό
αυτό γεγονός στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 81 ανθρώπους και προκάλεσε
τεράστιες ζημιές.
Ως λύση, η ισπανική κυβέρνηση ξεκίνησε το Plan Sur, ένα
εντυπωσιακό έργο μηχανικής που ανακατεύθυνε τον ποταμό. Ο Turia διοχετεύθηκε
νότια της πόλης μέσα από ένα ευθύ, τεχνητό κανάλι, παρακάμπτοντας τη Βαλένθια.
Η παλιά κοίτη του ποταμού, που κάποτε διέσχιζε την καρδιά
της πόλης, μετατράπηκε σε έναν εκτεταμένο πράσινο χώρο. Σήμερα, αυτός ο χώρος
είναι ένας από τους μεγαλύτερους αστικούς κήπους της Ευρώπης, γνωστός ως “Κήποι
του Turia“, και λειτουργεί ως φυσικός κήπος βροχής. Όμως, το ευθύ κανάλι
επιταχύνει τη ροή του νερού, αυξάνοντας τον κίνδυνο πλημμυρών στις περιοχές που
βρίσκονται χαμηλότερα, κατά μήκος της πορείας του ποταμού.
Η σημασία της έγκαιρης προειδοποίησης
Οι Ισπανοί ακόμη προσπαθούν να καταλάβουν τι πήγε στραβά.
Για ποιο λόγο η πλημμύρα του Οκτωβρίου σκότωσε πάνω από 200 ανθρώπους και
χαρακτηρίστηκε ως η χειρότερη φυσική καταστροφή της Ισπανίας, μιας χώρας όπου
οι πλημμύρες δεν είναι ένα άγνωστο φαινόμενο.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που επιμένουν πως η κύρια αιτία των
τόσων νεκρών ήταν η μη έγκαιρη προειδοποίηση.
Δύο βδομάδες μετά την πλημμύρα της Βαλένθια, μια ακόμη
καταιγίδα έπληξε την Ισπανία, στην Μάλαγα, όπου οι καταστροφές ήταν τεράστιες,
ωστόσο χωρίς θύματα.
Η επιτυχία αυτή αποδόθηκε σε μεγάλο βαθμό στις τοπικές
και περιφερειακές αρχές. Ένα δωδεκάωρο νωρίτερα, δηλαδή από το προηγούμενο
βράδυ, οι κάτοικοι στις επικίνδυνες ζώνες έλαβαν ειδοποιήσεις από την πολιτική
προστασία. Η αστυνομία ενημέρωσε πόρτα-πόρτα τους κατοίκους στο πλαίσιο
προληπτικής εκκένωσης. Το πιο σημαντικό, ο κόσμος είχε πλήρη επίγνωση της
πρόσφατης τραγωδίας στη Βαλένθια.