Της Πόπης Χαριτωνίδου- Γαρούφα
πρώην Αντιδήμαρχος του Δήμου Αμφίπολης πρώην Αντιπρόεδρος του Φεστιβάλ Αμφίπολης, πρώην ταμίας του Φεστιβάλ Αμφίπολη Αρχαιολόγος ιστορικός τέχνης
Η Αμφίπολη, μια από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας
Μακεδονίας, κουβαλά στις πέτρες της το βάρος αιώνων πολιτισμού και ιστορίας. Με
τον περίφημο Τύμβο Καστά, τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές και τα μοναδικά
αρχαιολογικά ευρήματα, αποτελεί φάρο της ανθρώπινης δημιουργίας και κληρονομιάς.
Ωστόσο, η πρόσβαση σε αυτόν τον θησαυρό δεν είναι εξασφαλισμένη για όλους. Σε
μια εποχή που ο ουμανισμός προβάλλει την ισότητα και τη συμπερίληψη, η αποτυχία
να διασφαλιστεί η προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία αποτελεί προσβολή τόσο
προς τους ανθρώπους όσο και προς την ίδια την έννοια του πολιτισμού.
Τα μονοπάτια με χαλίκι, τα στενά και απότομα γεφυράκια
και οι ράμπες στην Ακροπολη των παλαιοχριστιανικων βασιλικών, που δεν πληρούν
τις προδιαγραφές ασφαλείας δεν αποτελούν απλώς εμπόδιο• συνιστούν καθαρό
αποκλεισμό.
Η επιλογή του χαλικιού ως κύριο υλικό για τα μονοπάτια
είναι εξ ορισμού προβληματική. Τα χαλίκια μετακινούνται με την πάροδο του
χρόνου, ιδιαίτερα με τη βροχή, δημιουργώντας ανισόπεδες επιφάνειες που
καθιστούν αδύνατη τη χρήση αναπηρικών αμαξιδίων και επικίνδυνη τη διέλευση
ατόμων με μπαστούνια.
Τα στενά γεφυράκια με απότομη κλίση είναι εντελώς
απαγορευτικά για άτομα με κινητικές δυσκολίες. Πρόκειται για σχεδιασμό που δεν
λαμβάνει υπόψη τη βασική ανάγκη προσβασιμότητας.
Οι στενές ράμπες που δεν επιτρέπουν σταθερή στήριξη, παρά
μόνο αν κάποιος είναι απόλυτα υγιής και φορά αθλητικά παπούτσια, αποτελούν
εξοργιστική παράλειψη σχεδιασμού.
Οι μηχανικοί που υπέγραψαν τον σχεδιασμό και οι εργολάβοι
που ανέλαβαν την υλοποίηση φέρουν άμεση ευθύνη. Ακόμα σοβαρότερο είναι το
γεγονός ότι ο αρμόδιος φορέας παρέλαβε το έργο χωρίς να ελέγξει αν πληροί τις
προδιαγραφές.
Το υπουργείο είναι ο τελικός υπεύθυνος για την εποπτεία
και την έγκριση τέτοιων έργων. Η αποτυχία του να επιβλέψει και να διασφαλίσει την
προσβασιμότητα συνιστά ρατσιστική πολιτική αποκλεισμού. Δεν είναι απλώς
αμέλεια• είναι υποβάθμιση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ.
Σε σύγκριση με τους αρχαίους Έλληνες, που έδειχναν
αξιοσημείωτη ευαισθησία στις ανάγκες των πολιτών τους, η σύγχρονη προσέγγιση φαντάζει
τραγικά οπισθοδρομική. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν συχνά υπόψη τους τη
λειτουργικότητα για όλους, λαμβάνοντας μέριμνα ώστε οι δημόσιοι χώροι να είναι
προσιτοί. Σήμερα, στον υποτιθέμενο «Δυτικό πολιτισμό», όπου η συμπερίληψη και
τα δικαιώματα υποτίθεται πως βρίσκονται στο επίκεντρο, τέτοιες υποδομές
φανερώνουν πόσο μακριά είμαστε από τις διακηρύξεις μας.
Η χρηματοδότηση μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το
Interreg, φέρει πρόσθετες ευθύνες. Τα έργα αυτά οφείλουν να πληρούν αυστηρές
προδιαγραφές και να προάγουν την προσβασιμότητα. Η αποτυχία στη σωστή
διαχείριση αυτών των κονδυλίων και η ανεπάρκεια των υποδομών υπονομεύουν την
αξιοπιστία της χώρας μας στα ευρωπαϊκά όργανα.
Η κατάσταση δεν είναι απλώς προϊόν κακοτεχνίας• είναι
αντανάκλαση της συστημικής αδιαφορίας για τα δικαιώματα των ΑμεΑ. Τέτοια
φαινόμενα δεν συνάδουν με έναν πολιτισμό που σέβεται την ιστορία και την
κοινωνία του. Είναι καιρός να αναλάβουμε συλλογικά την ευθύνη και να
αποδείξουμε ότι ο πολιτισμός μας δεν είναι ρητορική αλλά πράξη. Η Παγκόσμια
Ημέρα ΑμεΑ είναι μια υπενθύμιση ότι οι υποδομές δεν πρέπει να αποκλείουν, αλλά
να αγκαλιάζουν όλους.