Η αιφνιδιαστική επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς στο Κίεβο, την Δευτέρα, η δεύτερη από τον Φεβρουάριο του 2022, δείχνει την ανησυχία της ΕΕ για την συνέχιση της οικονομικής ενίσχυσης της Ουκρανίας, ενόψει της ανάληψης της αμερικανικής προεδρίας από τον Τραμπ.
Ο Σολτς φέρνει στην βαλίτσα του νέα όπλα αξίας 650
εκατομμυρίων ευρώ, όπως δήλωσε ο ίδιος κατά την άφιξη του στο ZDF.
Η Γερμανία προσπαθεί να καθησυχάσει το Κίεβο για τη
συνεχή υποστήριξή της εν μέσω αβεβαιότητας γύρω από την πολιτική των Ηνωμένων
Πολιτειών έναντι της Ουκρανίας και της Ρωσίας κατά τη διάρκεια της δεύτερης
προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.
Ρωσία: Στρατιωτικές δαπάνες – ρεκόρ
Όχι άδικα, αφού η επίσκεψη του Σολτς στην ουκρανική
πρωτεύουσα έρχεται σχεδόν ένα 24ωρο μετά την έγκριση, από Ρώσο πρόεδρο
Βλαντίμιρ Πούτιν, του προϋπολογισμού, με τον οποίο αυξάνονται οι στρατιωτικές
δαπάνες για το 2025 σε επίπεδα ρεκόρ.
Περίπου το 32,5% του προϋπολογισμού που δημοσιεύτηκε σε
ρωσικό κυβερνητικό ιστότοπο την Κυριακή έχει διατεθεί για την εθνική άμυνα, που
ανέρχεται σε 13,5 τρισεκατομμύρια ρούβλια (πάνω από 145 δισεκατομμύρια
δολάρια), από το αναφερόμενο 28,3% φέτος.
Οι βουλευτές και στα δύο σώματα του ρωσικού κοινοβουλίου,
της Κρατικής Δούμας και του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου, είχαν ήδη εγκρίνει το
σχέδιο του προϋπολογισμού.
Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία από
τον Φεβρουάριο του 2022 είναι η μεγαλύτερη σύγκρουση της Ευρώπης από τον Β’ Παγκόσμιο
Πόλεμο και έχει εξαντλήσει τους πόρους και των δύο πλευρών, υποστηρίζει το
Reuters.
Το Κίεβο έχει λάβει δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια από
τους δυτικούς συμμάχους του, αλλά οι δυνάμεις της Ρωσίας είναι μεγαλύτερες και
καλύτερα εξοπλισμένες, και τους τελευταίους μήνες ο ρωσικός στρατός ωθεί
σταδιακά τα ουκρανικά στρατεύματα προς τα πίσω στις ανατολικές περιοχές.
Του Σολτς προηγήθηκαν ο νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια
Κάλλας που έφτασαν στο Κίεβο την Κυριακή, σηματοδοτώντας την πρώτη ημέρα της
θητείας τους με ένα ισχυρό μήνυμα υποστήριξης προς την Ουκρανία.
«Από την πρώτη μέρα του πολέμου, η ΕΕ στέκεται στο πλευρό
της Ουκρανίας», δημοσίευσε ο Κόστα στο X, μαζί με μια φωτογραφία του ίδιου, της
Κάλλας και της επικεφαλής της Διεύρυνσης της ΕΕ Μάρτα Κως.
«Από την πρώτη ημέρα της εντολής μας, επιβεβαιώνουμε την
ακλόνητη υποστήριξή μας στον ουκρανικό λαό».
Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου με τον Ουκρανό Πρόεδρο, ο
Κόστα επανέλαβε την πρόσφατη δέσμευση της ΕΕ να βοηθήσει την Ουκρανία να
συνεχίσει τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένων 4,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη
στήριξη του προϋπολογισμού της Ουκρανίας και 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ βοήθειας
κάθε μήνα από τα έσοδα από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Ερωτηθείς εάν η ΕΕ θα ενίσχυε τη χρηματοδότηση εάν ο
Τραμπ αποσύρει την υποστήριξη, ο Κόστα είπε ότι το μπλοκ θα «υποστηρίξει την
Ουκρανία όσο χρειαστεί».
Το «δανικό μοντέλο»
Ωστόσο, αυτή η υποστήριξη έχει πεπερασμένες δυνατότητες
για τις Βρυξέλλες. Η Ευρώπη δεν μπορεί να φτιάξει αρκετά όπλα, γι’ αυτό
πληρώνει το Κίεβο για να το κάνει. Το «δανικό μοντέλο» χρηματοδότησης μειώνει
το κόστος, τις καθυστερήσεις και τη διαφθορά, λένε οι υποστηρικτές του.
Στο πλαίσιο αυτής της νέας προσέγγισης, οι Ευρωπαίοι
χρηματοδοτούν συμβάσεις της ουκρανικής κυβέρνησης με ταμειακά «ρέστους»
Ουκρανούς κατασκευαστές όπλων για την παραγωγή εξοπλισμού για τις ένοπλες
δυνάμεις της χώρας, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και μη
επανδρωμένων αεροσκαφών που μπορούν να πλήξουν το ρωσικό έδαφος.
Το Κίεβο λέει στους συμμάχους του με ποιες εταιρείες θα
συνεργαστεί και ποιους εξοπλισμούς θα αγοράσει και οι Ευρωπαίοι ελέγχουν τους
παραγωγούς ανεξάρτητα πριν προχωρήσουν σε συμφωνίες.
Η Ουκρανία θα εξακολουθήσει να βασίζεται στους δυτικούς
συμμάχους για προηγμένα όπλα, όπως οι πύραυλοι αναχαίτισης εδάφους – αέρος
Patriot. Αλλά οι αξιωματούχοι λένε ότι η νέα προσέγγιση θα επιτρέψει στο Κίεβο
να αποκτήσει όπλα ταχύτερα και σε μεγαλύτερο αριθμό από το να περιμένει να
παραχθούν ευρωπαϊκά όπλα. Η Ουκρανία μπορεί να το κάνει αυτό επειδή η
βιομηχανία όπλων της λειτουργεί πολύ κάτω από την παραγωγική της ικανότητα –
30% των δυνατοτήτων της, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις – λόγω ανεπαρκούς
χρηματοδότησης.
Οι υποστηρικτές αυτής της προσέγγισης λένε ότι οι
ουκρανικές αμυντικές εταιρείες είναι σε θέση να παράγουν πολλά συστήματα
ταχύτερα και φθηνότερα από ό,τι οι δυτικοί προμηθευτές.
Οι ουκρανικές εταιρείες προσαρμόζουν επίσης τον εξοπλισμό
πιο συγκεκριμένα στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της χώρας στην πρώτη
γραμμή, ενισχύοντας παράλληλα την αμυντική βιομηχανία της για το μέλλον.
Το σύστημα που ονομάστηκε «δανικό μοντέλο», αφού η
Κοπεγχάγη ανέπτυξε την προσέγγιση με την Ουκρανία νωρίτερα φέτος, προσελκύει
αυξανόμενη συμμετοχή και ενδιαφέρον από άλλες χώρες. Η Νορβηγία, η Σουηδία και
η Λιθουανία έχουν παράσχει χρήματα και άλλα κράτη έχουν εκφράσει ενδιαφέρον,
σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας της Δανίας Troels Lund Poulsen.
Η Γερμανία έχει ήδη εφαρμόσει μια παρόμοια προσέγγιση και
η Ολλανδία, παράλληλα, συνάπτει απευθείας συμβάσεις με ουκρανικές εταιρείες.
Η Δανία ανέπτυξε την προσέγγισή της επειδή, όπως πολλοί
σύμμαχοι, είχε ήδη δωρίσει στο Κίεβο σχεδόν όλο το διαθέσιμο οπλισμό της, λένε
αξιωματούχοι.
Η Ολλανδία, η Σουηδία, η Νορβηγία και οι χώρες της
Βαλτικής ανήκουν επίσης σε αυτή την ομάδα.
Το μοντέλο αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των
χωρών της Βόρειας Ευρώπης και της Βαλτικής να εδραιώσουν τη συνεργασία τους για
την ενίσχυση της Ουκρανίας. Προέκυψε αφού η Γαλλία, η Γερμανία και άλλες
μεγάλες χώρες απέτυχαν να ενώσουν την ήπειρο πίσω από ένα συνεκτικό σχέδιο και
καθώς η Ευρώπη προετοιμάζεται για την επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ, η οποία θα
μπορούσε να μειώσει τη δέσμευση των ΗΠΑ σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι προσδοκίες…
Όμως, η χρηματοδότηση μέχρι στιγμής είναι περιορισμένη. Η
Δανία έχει εξασφαλίσει περίπου 650 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων
από 400 εκατομμυρίων που προέρχονται από κατασχεθέντες τόκους ρωσικών
χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν δεσμευτεί στην Ευρώπη, λένε
αξιωματούχοι της Δανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Κοπεγχάγη στοχεύει να παραδώσει τα κεφάλαια αυτά μέχρι
το τέλος του έτους. Η Δανία έχει συνεισφέρει περισσότερα από 180 εκατομμύρια
δολάρια από δικά της κεφάλαια στο σύνολο, η Νορβηγία περισσότερα από 42
εκατομμύρια δολάρια και η Σουηδία, η οποία την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε
χρηματοδότηση για μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς,
περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια.
Ο Poulsen ελπίζει να διοχετεύσει τουλάχιστον 1,4
δισεκατομμύρια δολάρια μέσω του συστήματος το επόμενο έτος. «Αυτό είναι ένα
παράδειγμα για το πώς μπορεί να διασφαλιστεί η ταχύτερη παράδοση και ταυτόχρονα
να ενισχυθεί η παραγωγή όπλων από τους ίδιους τους Ουκρανούς και τελικά να
γίνουν λιγότερο εξαρτημένοι από τις δωρεές», δήλωσε ο Poulsen σε συνέντευξή
του.
Ο Ζελένσκι δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι η επένδυση
επέτρεψε στην Ουκρανία να παράγει σχεδόν 20 οβιδοβόλα Bohdana μηνιαίως. Τον
περασμένο Δεκέμβριο, η Ουκρανία παρήγαγε έξι.
«Πέρυσι, αντιμετωπίσαμε την πραγματικότητα ότι οι
τεχνικές δυνατότητες του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος της Ουκρανίας
υπερέβαιναν σημαντικά τις οικονομικές δυνατότητες του ουκρανικού
προϋπολογισμού», δήλωσε ο Βλάντισλαβ Μπέλμπα, γενικός διευθυντής της Ukrainian
Armor, μιας εταιρείας κατασκευής όπλων που έχει αναλάβει υπεργολαβικά την
παραγωγή εξαρτημάτων για το οβιδοβόλο Bohdana.
Η προσέγγιση της Δανίας κερδίζει οπαδούς επειδή οι
ολοκληρωμένοι έλεγχοι και η εποπτεία περιορίζουν την πιθανή διαφθορά στην
απόκτηση όπλων, ένα πρόβλημα που έχει ταλαιπωρήσει τις αμυντικές προσπάθειες
της Ουκρανίας. Η Κοπεγχάγη επιθεωρεί τους παραλήπτες πριν από την αποδέσμευση
των κονδυλίων και οι αμυντικοί ακόλουθοι της δανικής πρεσβείας παρακολουθούν
για να διασφαλίσουν ότι οι εταιρείες παραδίδουν όπως έχει συμφωνηθεί. Μέχρι
στιγμής, καμία εταιρεία δεν έχει αποτύχει σε έλεγχο.
Η προσέγγιση μπορεί επίσης να μειώσει την πίεση στους
συμμάχους να αποσύρουν όπλα από τα δικά τους οπλοστάσια. «Εάν αυξήσετε την
ικανότητα στην Ουκρανία, τότε θα πρέπει να δώσουμε λιγότερα όπλα στους εαυτούς
μας και θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ξανά την ικανότητά μας», δήλωσε ο
Ολλανδός ναύαρχος Rob Bauer, ο οποίος προεδρεύει της επιτροπής στρατιωτικών
ηγετών του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
«Με το δανέζικο μοντέλο μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι τα
χρήματα που θα δοθούν θα πάνε στην παραγωγή όπλων που χρειάζεται περισσότερο η
Ουκρανία», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Σουηδίας Pål Jonson σε ηλεκτρονικό
μήνυμα. «Οι ουκρανικές επιθυμίες και οι ουκρανικές ανάγκες στο πεδίο της μάχης
μπορούν ευκολότερα να ικανοποιηθούν».
Η Ουκρανία έχει καθιερωμένη ικανότητα παραγωγής όπλων και
αναπτύσσει τεχνολογία για να καλύψει τις ανάγκες της -ιδιαίτερα για μη
επανδρωμένα αεροσκάφη – ταχύτερα από ό,τι οι ξένες εταιρείες, δήλωσε ο Eric
Ciaramella, ανώτερος συνεργάτης στο Πρόγραμμα Ρωσίας και Ευρασίας του Carnegie
Endowment.
«Η Ουκρανία ήταν η καρδιά της σοβιετικής αμυντικής
βιομηχανικής βάσης, οπότε διαθέτει μεγάλη τεχνογνωσία όσον αφορά την κατασκευή
πολύπλοκων συστημάτων», δήλωσε ο Ciaramella. Η υποστήριξη της αμυντικής
βιομηχανίας της Ουκρανίας επιτρέπει στη Δύση να συμβάλει στη διασφάλιση της
μακροπρόθεσμης αυτάρκειας της Ουκρανίας, είπε.
Πολλοί από τους κατασκευαστές όπλων της λένε ότι θα
μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγική τους ικανότητα αν είχαν περισσότερα
συμβόλαια παραγωγής, αλλά έχουν παγιδευτεί σε συνθήκες πολέμου. Η κυβέρνηση
έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές όπλων και ο στρατός είναι ο μόνος πελάτης του
τομέα, αλλά έχει περιορισμένους πόρους. Φέτος θα έχει δαπανήσει 6
δισεκατομμύρια δολάρια για αγορές όπλων, δήλωσε νωρίτερα φέτος ο Oleksandr
Kamyshin, υπουργός στρατηγικών βιομηχανιών της Ουκρανίας.
Το δανικό μοντέλο στοχεύει στην αντιμετώπιση του
προβλήματος.
«Το μόνο πράγμα που κάνει μια εταιρεία να παράγει
περισσότερο είναι αν έχει συμβόλαιο», δήλωσε ο Tomas Kopecny, απεσταλμένος της
τσεχικής κυβέρνησης για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Είναι επικεφαλής της
τσεχικής πρωτοβουλίας για τα πυρομαχικά, η οποία φέτος θα παραδώσει στην
Ουκρανία περίπου 500.000 σφαίρες πυροβολικού των 155 χιλιοστών.
…και η πραγματικότητα
Όλα αυτά βέβαια μένει να αποδειχθούν χρήσιμα στην ζωή,
δεδομένου ότι όσα όπλα και αν παραχθούν, κάποιος πρέπει να τα χρησιμοποιήσει
και ο ουκρανικός στρατός υποφέρει από έλλειψη ανθρώπων, τόσο λόγω των θηριωδών
απωλειών στο μέτωπο, όσο και των λιποταξιών.
Δεκάδες χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες, κουρασμένοι και
στερημένοι, έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις μάχης, σύμφωνα με στρατιώτες,
δικηγόρους και Ουκρανούς αξιωματούχους.
Ολόκληρες μονάδες έχουν εγκαταλείψει τις θέσεις τους,
αφήνοντας τις αμυντικές γραμμές ευάλωτες και επιταχύνοντας τις εδαφικές
απώλειες, σύμφωνα με στρατιωτικούς διοικητές και στρατιώτες.
Περισσότεροι από 100.000 στρατιώτες έχουν κατηγορηθεί
βάσει των νόμων περί λιποταξίας της Ουκρανίας από την εισβολή της Ρωσίας τον
Φεβρουάριο του 2022, σύμφωνα με τη Γενική Εισαγγελία της χώρας.
Σχεδόν οι μισοί έχουν αποχωρήσει μόνο τον τελευταίο
χρόνο, αφότου το Κίεβο ξεκίνησε μια επιθετική και αμφιλεγόμενη εκστρατεία
κινητοποίησης, η οποία, όπως παραδέχονται κυβερνητικοί αξιωματούχοι και
στρατιωτικοί διοικητές, έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό.
Πρόκειται για έναν συγκλονιστικά υψηλό αριθμό με
οποιοδήποτε μέτρο, καθώς υπολογίζεται ότι υπήρχαν 300.000 Ουκρανοί στρατιώτες
που συμμετείχαν σε μάχες πριν ξεκινήσει η εκστρατεία κινητοποίησης. Και ο
πραγματικός αριθμός των λιποτακτών μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος. Βουλευτής
με γνώση των στρατιωτικών θεμάτων εκτίμησε ότι μπορεί να φτάνει τους 200.000.