Άννα Βίγκα
Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στους άνδρες και είναι η δεύτερη αιτία θανάτου στον αντρικό πληθυσμό, μετά τα καρδιοαγγειακά επεισόδια. Περίπου το 30% των ανδρών εμφανίζουν αυτή τη μορφή καρκίνου. Στη Γαλλία κάθε χρόνο 60.000 άντρες διαγιγνώσκονται με αυτή την“αθόρυβη” ασθένεια. Δεν δίνει ιδιαίτερα σημάδια, όμως αν διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο παρουσιάζει μεγάλα ποσοστά ίασης.
Ωστόσο αφήνει πίσω του μια σκιά που υπερβαίνει την
σωματική ασθένεια, αφού οι θεραπείες που επιστρατεύονται στη μάχη κατά του
καρκίνου του προστάτη προκαλούν σοβαρές παρενέργειες που επηρεάζουν βαθιά τη
σεξουαλική ζωή και την ουροποιητική λειτουργία, με συνέπειες στην ανδρική
ψυχολογία αλλά και τις κοινωνικές σχέσεις.
Άνθρωποι οι οποίοι έχουν βιώσει τις συνέπειες της νόσου
και των θεραπειών της στην λογία, τις οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις
μίλησαν στην Liberation.
Ο 50χρονος Στεφάν, διαγνώστηκε με καρκίνο του προστάτη το
2024. Στην ανακοίνωση της διάγνωσης στάθηκε αποσβολωμένος. “Ένιωθα την ψυχή μου
να βρίσκεται 20 μέτρα μακρυά από το σώμα μου”, είπε στην Liberation. Επειδή ο
πατέρας του, ο οποίος είχε πεθάνει από καρκίνο, είχε αρνηθεί την αφαίρεση,
εκείνος επέλεξε την προστατεκτομή μετά από συμβουλή του γιατρού του. Εκείνη την
περίοδο ήταν αδύνατο να κατανοήσει τις συνέπειες που θα είχε η επέμβαση στην
καθημερινότητά του. Εκείνο που τον ενδιέφερε ήταν να επιβιώσει της ασθένειας.
“Ήθελα, απλώς να ζήσω”, είπε. Σήμερα, προσπαθεί να συμβιβαστεί με το γεγονός
ότι νιώθει μισός άνδρας.
Σύμφωνα με τον Ολιβιέ Κυσενό ουρολόγο χειρουργό και
αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο καρκίνος του προστάτη
αντιμετωπίζεται με επιτυχία χάρη στην έγκαιρη διάγνωση, όμως η θεραπεία μπορεί
να έχει αντίκτυπο στη σεξουαλική και ουροποιητική λειτουργία.
Ο προστάτης, ένας αδένας στο ανδρικό ουρογεννητικό
σύστημα, που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και γύρω από την ουρήθρα,
παίζει ουσιαστικό ρόλο στην παραγωγή σπέρματος. «Μετά την προστατεκτομή, η
οποία είναι η συνήθης θεραπεία εδώ και περίπου είκοσι χρόνια, η εκσπερμάτιση
των ασθενών καταστέλλεται μόνιμα, το 50% έχει σημαντικά προβλήματα στύσης και
το 80% υποφέρει από ακράτεια ούρων, η οποία είναι συνήθως προσωρινή», επισήμανε
στη Liberation.
Ο ανδρισμός
Οι επιπτώσεις αυτές πλήττουν την ανδρική αυτοπεποίθηση,
ιδιαίτερα σε άνδρες για τους οποίους το ζήτημα του ανδρισμού είναι κεντρικό,
τονίζει ο κοινωνιολόγος Λουί Μπραβερμάν. Μετά την επέμβαση η σεξουαλική ζωή του
Στεφάν άλλαξε. Η απώλεια της ερωτικής του ικανότητας και η απουσία στύσης τον
κάνει να νιώθει “ευνουχισμένος”, ενώ η ανάγκη για προστατευτικά εσώρουχα του
προκαλεί ντροπή.
Πολλοί άνδρες που βρίσκονται σε αυτή τη θέση αδυνατούν να
μιλήσουν για τις δυσκολίες τους λόγω του φόβου μήπως φανούν “αδύναμοι” και της
πίεσης που νιώθουν για τη διατήρηση της εικόνας του ”δυνατού άντρα”, πράγμα που
τους οδηγεί σε προσωπική και κοινωνική απομόνωση.
Για τον Μπερνάρ, 69 ετών, που υπέστη προστατεκτομή τον
Σεπτέμβριο του 2021 και στη συνέχεια αναγκάστηκε να υποβληθεί σε
ακτινοθεραπεία, το σημαντικό είναι «να μην νιώθει μόνος». Η ψυχολόγος Άννα-Σοφί
Βαν Ντόρεν τονίζει πως η προσοχή στα “δύσκολα” συναισθήματα είναι σημαντική για
την ανάρρωση, ενώ η δημιουργία ομάδων υποστήριξης αποδεικνύεται πολύτιμη τόσο
για τους ασθενείς όσο και για τις οικογένειές τους. Στις ομάδες αυτές δεν
συμμετέχουν μόνο οι πάσχοντες.
Γυναίκες που αναζητούν απαντήσεις
Πολλές φορές οι γυναίκες γίνονται η “φωνή” για να
ακουστούν αυτά που οι σύντροφοί τους δεν μπορούν να ξεστομίσουν. Όπως η Φλοράνς
που συμμετέχει σε ομάδα στήριξης στο facebook.
Ο ηλικίας 61 ετών, σύζυγός της άρχισε ορμονοθεραπεία μετά
από υποτροπή. Η θεραπεία αυτή συνίσταται στη μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης,
μιας ορμόνης που δρα στην ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη. Από τότε χάνει τα
μαλλιά και τη μυϊκή του μάζα. «Αισθάνεται λιγότερο αρρενωπός και έχει
αποκλείσει εντελώς το σεξ. Του έχω προτείνει να επισκεφτεί έναν ψυχολόγο, αλλά
δεν θέλει».
Η Βαν Ντόρεν παροτρύνει τους ασθενείς να αλλάξουν στάση,
να αποδεχτούν την ευαλωτότητα και τη στεναχώρια τους και να απαλλαγούν από την
αρενοπρέπεια: “Το να κρατάτε τα συναισθήματά σας για τον εαυτό σας είναι σαν να
έχετε ένα βότσαλο στο παπούτσι σας: αν κάνετε πεζοπορία μαζί του, κάποια στιγμή
αιμορραγεί και δεν μπορείτε να προχωρήσετε άλλο”. Υπάρχουν ασθενείς, όχι
πολλοί, οι οποίοι εγκαταλείπουν τις συντρόφους τους ή απορρίπτουν θεραπείες για
να μην νιώθουν ή δείχνουν μειωμένοι.
Για τον κοινωνιολόγο Λουί Μπραβερμαν, η συμπεριφορά των
ανδρών όταν έρχονται αντιμέτωποι με τις συνέπειες του καρκίνου του προστάτη δεν
είναι πάντα η ίδια. Ένα από τα βασικά κριτήρια που επηρεάζουν τον τρόπο που ο
κάθε ασθενής αντιμετωπίζει τη νόσο είναι η ηλικία του και η κοινωνικοοικονομική
του κατάσταση. Όσο νεότεροι είναι, τόσο περισσότερο εκφράζουν δυσαρέσκεια για
τη σεξουαλικότητά τους. Και όσο πιο προνομιούχοι, τόσο καλύτερη πρόσβαση έχουν
στη φροντίδα και είναι πιο πιθανό να επισκεφθούν έναν ψυχολόγο.
Μια νέα αρχή
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη δεν σημαίνει
απαραίτητα το τέλος της σεξουαλικής ζωής. Πολλοί άνδρες βρίσκουν νέους τρόπους
να απολαμβάνουν την οικειότητα, όπως προκαταρκτικά παιχνίδια και τεχνικές χωρίς
διείσδυση.
Ορισμένοι χρησιμοποιούν ειδικές θεραπείες, όπως ενέσεις
που επιτρέπουν τη στύση κατά τη διάρκεια της επαφής, ενώ άλλοι
επαναπροσδιορίζουν τη σεξουαλική τους ζωή επικεντρώνοντας την εμπειρία στη
συναισθηματική σύνδεση και την απόλαυση.