Η χοληστερόλη είναι παρεξηγημένη, καθώς πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν την πραγματική της σημασία, τον τρόπο που επηρεάζει το σώμα μας και τις συνέπειες των υψηλών επιπέδων της.
Παρόλο που η υψηλή χοληστερόλη μπορεί να προκαλέσει
σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα, συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα, γεγονός που
την καθιστά έναν «σιωπηλό» κίνδυνο.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, όσοι είναι άνω των 40 ετών θα
πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα της χοληστερόλης τους τουλάχιστον κάθε πέντε
χρόνια. Αυτό το διάστημα θεωρείται κρίσιμο, καθώς παρέχει αρκετό χρόνο για την
ανίχνευση οποιασδήποτε ανησυχητικής αύξησης, ενώ παράλληλα επιτρέπει την
έγκαιρη παρέμβαση μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής ή, αν χρειαστεί, μέσω
φαρμακευτικής αγωγής.
Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι αμελούν αυτούς τους ελέγχους,
είτε λόγω έλλειψης ενημέρωσης είτε επειδή θεωρούν ότι δεν είναι άμεση
προτεραιότητα, αναφέρει δημοσίευμα του Guardian. Όπως συμβαίνει και με άλλους
παράγοντες κινδύνου, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή το υπερβολικό βάρος,
η χοληστερόλη συχνά «υποβόσκει» στο παρασκήνιο της καθημερινότητας, μέχρι να
εμφανιστούν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Χοληστερόλη: Οι μύθοι και η επιστημονική αλήθεια
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που σχετίζονται με τη
χοληστερόλη είναι η παραπληροφόρηση. Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν μύθοι, όπως για
παράδειγμα ότι τα αυγά είναι ανθυγιεινά επειδή περιέχουν χοληστερόλη. Αυτή η
πεποίθηση, που έχει διαδοθεί ευρέως, βασίζεται σε ξεπερασμένες επιστημονικές θεωρίες
και δεν αντικατοπτρίζει τα σύγχρονα δεδομένα.
Επιπλέον, ορισμένοι υποστηρικτές διατροφών χαμηλών σε
υδατάνθρακες και υψηλών σε λιπαρά υποβαθμίζουν τη σημασία της χοληστερόλης στην
ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Αντίθετα, θεωρούν ότι η ζάχαρη είναι ο
μεγαλύτερος εχθρός της υγείας μας. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των
επιστημονικών ερευνών καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η υψηλή LDL (κακή
χοληστερόλη) σχετίζεται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών προσβολών και
εγκεφαλικών επεισοδίων.
Ο καθηγητής καρδιολογίας ManuelMayr από το
ImperialCollegeLondon τονίζει τη σημασία της έγκαιρης πρόληψης. «Πρέπει να
παίρνουμε την πρόληψη πολύ σοβαρά, γιατί αν η χοληστερόλη σας είναι υψηλή για
δεκαετίες, συσσωρεύεται στις αρτηρίες σας», εξηγεί.
Χρησιμοποιεί μια αναλογία για να εξηγήσει το πρόβλημα:
«Σκεφτείτε το κυκλοφορικό σας σύστημα σαν ένα πλυντήριο ρούχων. Αν έχετε σκληρό
νερό, υπάρχει υψηλός κίνδυνος να δημιουργηθεί συσσώρευση αλάτων και τελικά να
προκληθεί βλάβη. Ομοίως, όταν υπάρχει υψηλό επίπεδο LDL χοληστερόλης, μπορεί να
δημιουργηθούν αποφράξεις στις αρτηρίες, οδηγώντας σε καρδιαγγειακές παθήσεις».
Τι είναι η χοληστερόλη και γιατί είναι σημαντική
Η χοληστερόλη είναι μια λιπαρή ουσία που κυκλοφορεί στο αίμα μας. Σύμφωνα με την EmilyMcGrath,
υγειονομικό καρδιολογίας στο British HeartFoundation (BHF), «χρειαζόμαστε μια
συγκεκριμένη ποσότητα χοληστερόλης για τη σύνθεση ορμονών όπως τα οιστρογόνα
και η τεστοστερόνη, καθώς και για τη δομή των κυτταρικών μεμβρανών».
Το σώμα μας παράγει χοληστερόλη, αλλά το επίπεδό της
επηρεάζεται επίσης από τον τρόπο ζωής και τη γενετική προδιάθεση. Αυτό σημαίνει
ότι ακόμη και αν ακολουθείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, μπορεί να έχετε υψηλή
χοληστερόλη λόγω κληρονομικών παραγόντων.
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι χοληστερόλης:
Η LDL (χαμηλής
πυκνότητας λιποπρωτεΐνη), γνωστή ως «κακή» χοληστερόλη, επειδή όταν υπάρχει σε
υψηλά επίπεδα, μπορεί να προκαλέσει τη συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων στις
αρτηρίες, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η HDL (υψηλής
πυκνότητας λιποπρωτεΐνη), γνωστή ως «καλή» χοληστερόλη, βοηθά το ήπαρ να
απομακρύνει την LDL από το αίμα, διατηρώντας έτσι μια υγιή ισορροπία.
Ο καθηγητής Mayr επισημαίνει ότι πολυάριθμες μελέτες
έχουν δείξει πως η μείωση της LDL χοληστερόλης οδηγεί σε χαμηλότερα ποσοστά
καρδιαγγειακών συμβάντων.
Πότε πρέπει να ελέγχετε τη χοληστερόλη σας
Το βρετανικό σύστημα υγείας (NHS) συνιστά σε άτομα
ηλικίας 40-74 ετών να κάνουν έλεγχο χοληστερόλης κάθε πέντε χρόνια, ενώ όσοι
είναι άνω των 75 πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσιο έλεγχο. Ωστόσο, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό
καρδιαγγειακών παθήσεων ή αν εμφανίζετε συμπτώματα όπως στηθάγχη, μπορείτε να
ζητήσετε έλεγχο οποιαδήποτε στιγμή από τον γιατρό σας.
Τι δείχνουν οι εξετάσεις
Μετά από μια εξέταση χοληστερόλης, θα λάβετε έναν
συνολικό αριθμό που περιλαμβάνει τόσο την LDL όσο και την HDL. Ωστόσο, η
McGrath επισημαίνει ότι είναι προτιμότερο να ζητάτε πλήρες προφίλ λίπους, το οποίο περιλαμβάνει επίσης
τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων.
Περίπου 1 στα 250 άτομα πάσχει από οικογενειακή
υπερχοληστεριναιμία, μια κληρονομική διαταραχή που οδηγεί σε εξαιρετικά υψηλή
LDL. Όπως αναφέρει η ΜακΓκραθ, «αν ο πατέρας ή ο αδερφός σας είχαν καρδιακή
προσβολή πριν τα 55, ή η μητέρα/αδερφή πριν τα 65, αυτό είναι ένδειξη για
εξέταση». Πολλά άτομα ανακαλύπτουν τη διαταραχή μετά από καρδιακό επεισόδιο,
καθώς μπορεί να μην υπάρχει γνωστό οικογενειακό ιστορικό. Για αυτούς, η
φαρμακευτική αγωγή είναι συχνά απαραίτητη, καθώς οι διατροφικές αλλαγές μόνο
δεν επαρκούν.
Χοληστερόλη: Τι πρέπει να τρώμε
Η Τρέισι Πάρκερ υπογραμμίζει τον ρόλο της διαλυτής
φυτικής ίνας, ιδιαίτερα των βήτα-γλουκανίων σε βρώμη, όσπρια και φακές, οι
οποίοι σχηματίζουν τζελ στο έντερο, μειώνοντας την απορρόφηση χοληστερίνης. Μια
μερίδα βρώμης (40γρ) παρέχει 1.4γρ βήτα-γλουκανίων, ενώ η κατανάλωση φυτικών
πρωτεϊνών αντί για κρέας προσφέρει διπλό όφελος. Διατροφή που περιλαμβάνει
ξηρούς καρπούς, σπόρους και λάδι ελιάς, συνδέεται με μειωμένο καρδιαγγειακό
κίνδυνο.
Αντίθετα, τα κοκοφοινικέλαια και τα επεξεργασμένα κρέατα αυξάνουν την LDL
γι’αυτό πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης, η Πάρκερ διευκρινίζει ότι η διατροφική
χοληστερίνη (αυγά, οστρακοειδή) επηρεάζει ελάχιστα τα επίπεδα αίματος, εκτός αν
πρόκειται για ασθενείς με γενετικές διαταραχές.