Μια πρωτοποριακή έρευνα που διεξήχθη στο Μπανγκλαντές έρχεται να προσθέσει νέα δεδομένα στη συζήτηση σχετικά με την επίδραση του φθορίου στην ανθρώπινη νοητική ανάπτυξη.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό
περιοδικό Environmental Health Perspectives, παρακολούθησε 500 μητέρες και τα
παιδιά τους, αποκαλύπτοντας μια ανησυχητική συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε
φθόριο κατά την κύηση και της νοητικής ανάπτυξης των παιδιών.
Το φθόριο, ένα φυσικό στοιχείο που απαντάται στο πόσιμο
νερό, ιδιαίτερα στο νερό των πηγαδιών, έχει αποτελέσει αντικείμενο έντονης
επιστημονικής συζήτησης τις τελευταίες δεκαετίες.
Σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, το
Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και η Ιρλανδία, το φθόριο προστίθεται συστηματικά
στο δημόσιο δίκτυο ύδρευσης σε συγκεντρώσεις περίπου 0,7mg ανά λίτρο, με στόχο
την πρόληψη της τερηδόνας.
Η νέα έρευνα έφερε στο φως εντυπωσιακά ευρήματα σχετικά
με την επίδραση ακόμη και χαμηλών επιπέδων φθορίου κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη.
Συγκεκριμένα, η μέση συγκέντρωση φθορίου στα ούρα των εγκύων γυναικών ήταν
0,63mg ανά λίτρο, με την πλειονότητα των τιμών να κυμαίνεται μεταξύ 0,26 και
1,4mg ανά λίτρο.
Οι ψυχολόγοι που συμμετείχαν στην έρευνα αξιολόγησαν τις
γνωστικές ικανότητες των παιδιών σε δύο ηλικιακά στάδια – στα πέντε και στα
δέκα έτη – χρησιμοποιώντας τυποποιημένα τεστ νοημοσύνης. Τα αποτελέσματα
έδειξαν ότι η αυξημένη συγκέντρωση φθορίου στα ούρα των εγκύων γυναικών συσχετίστηκε
με μειωμένη νοητική ανάπτυξη στα παιδιά τους και στις δύο ηλικίες.
Ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα αποτελεί το γεγονός ότι ακόμη
και οι χαμηλότερες συγκεντρώσεις φθορίου συνδέθηκαν με μειώσεις στη γνωστική
ανάπτυξη των παιδιών. Στα παιδιά ηλικίας δέκα ετών, συγκεντρώσεις φθορίου στα
ούρα άνω των 0,72mg ανά λίτρο συσχετίστηκαν με χαμηλότερη νοημοσύνη.
Η έρευνα ανέδειξε επίσης ότι η έκθεση κατά την εμβρυϊκή
ανάπτυξη φαίνεται να είναι πιο επιζήμια σε σύγκριση με την έκθεση κατά την
παιδική ηλικία. Οι επιπτώσεις ήταν ιδιαίτερα εμφανείς στη μη λεκτική
συλλογιστική και στις λεκτικές ικανότητες, χωρίς να παρατηρούνται σημαντικές
διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μετρήσεις φθορίου στο πόσιμο
νερό της περιοχής έδειξαν μέση συγκέντρωση 0,20mg ανά λίτρο, τιμή σημαντικά
χαμηλότερη από το όριο του 1,5mg ανά λίτρο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος
Οργανισμός Υγείας.
Η συγκεκριμένη μελέτη έρχεται να προστεθεί σε
προηγούμενες έρευνες από τον Καναδά και το Μεξικό, οι οποίες είχαν επίσης καταδείξει
συσχέτιση μεταξύ χαμηλών επιπέδων έκθεσης σε φθόριο και μειωμένης γνωστικής
ανάπτυξης.
Παρότι η έρευνα παρουσιάζει ορισμένους περιορισμούς, όπως
η χρήση μίας μόνο μέτρησης ούρων σε κάθε χρονικό σημείο και η έλλειψη
τυποποίησης των τεστ νοημοσύνης για τον πληθυσμό του Μπανγκλαντές, τα ευρήματά
της ενισχύουν σημαντικά τις ανησυχίες σχετικά με την επίδραση του φθορίου στην
παιδική νοημοσύνη.
Οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για περαιτέρω καλά
σχεδιασμένες μελέτες σχετικά με την έκθεση σε χαμηλά επίπεδα φθορίου και τη
γνωστική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με πειραματικές έρευνες για τον προσδιορισμό
των πιθανών μοριακών μηχανισμών που ευθύνονται για αυτές τις επιδράσεις.
Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επανεξέταση
των ορίων ασφαλείας για το φθόριο στο πόσιμο νερό, τα τρόφιμα και τα προϊόντα
οδοντιατρικής φροντίδας, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των παιδιών και των
εγκύων γυναικών.