Ο "οστρακισμός" * άρχισε να εφαρμόζεται στην αρχαία Αθήνα από τον 6ο αιώνα π.Χ., ως θεσμός της Αθηναϊκής δημοκρατίας μέσω του οποίου προστατευόταν το πολίτευμα της Αθήνας. Καθιερώθηκε από τον Κλεισθένη το 510 π.Χ , στην προσπάθειά του να ενισχύσει τη λαϊκή δύναμη , απέναντι στην εγκαθίδρυση τυραννίδας.
Η χρησιμότητα του οστρακισμού ήταν να απαλλάσσονται οι Αθηναίοι από πολίτες, οι οποίοι είχαν συσσωρεύσει υπερβολικά μεγάλη πολιτική δύναμη, σε σημείο να γίνονται επικίνδυνοι για την πολιτική που ακολουθούσαν !
Κάποτε ένας αγράμματος Αθηναίος ζήτησε από τον Αριστείδη, που ήταν "υποψήφιος" για εξορία μέσω του "οστρακισμού" και τον οποίο δεν γνώριζε , να γράψει το όνομά του (Αριστείδης) στο όστρακο που κρατούσε !
Ο Αριστείδης (φ.1) έγραψε όντως το όνομά του και δίνοντάς του το , τον ρώτησε :
- Γνωρίζεις τον άνδρα αυτόν ; Σ' έβλαψε κάπου και θέλεις να τον εξορίσουν ;
Κι εκείνος απάντησε:
- Ούτε ξέρω τον άνθρωπο, μα μ' ενοχλεί, που ακούω παντού να τον ονομάζουν δίκαιο !
- Α, μάλιστα, απάντησε ο Αριστείδης ! Εγώ είμαι λοιπόν ο Αριστείδης !
- ............................................😮
Η φράση αυτή χαρακτηρίζει τους ανθρώπους εκείνους, που ίσως από ζήλια, η μεγάλη και άφταστη γι' αυτούς αρετή (η δικαιοσύνη) τους ενοχλεί !
* ο οστρακισμός γινόταν μια φορά τον χρόνο !
Για να εξοριστεί κάποιος (για τους λόγους που είπαμε), έπρεπε το όνομά του να βρεθεί γραμμένο σε τουλάχιστον 6.000 όστρακα, που ήταν θραύσματα πήλινου αγγείου (φ.2) !
Η ποινή της εξορίας διαρκούσε δέκα χρόνια , αλλά αργότερα μειώθηκε στα πέντε !
Μεταξύ των (εξ)οστρακισμένων ήταν ο Περικλής , ο Κίμων , ο Θεμιστοκλής, ο Ξάνθιππος κ.ά