NewYorkTimes / Μηνύουν το Πεντάγωνο

Ένα πρωτοφανές νομικό μέτωπο άνοιξε την Πέμπτη (4/12) μεταξύ της εφημερίδας NewYorkTimes και του Πενταγώνου, με την εφημερίδα να καταθέτει μηνυτήρια αγωγή, υποστηρίζοντας ότι οι νέοι κανόνες που επιβάλλονται στους διαπιστευμένους δημοσιογράφους παραβιάζουν θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του λόγου και του Τύπου.

 

Στην αγωγή, που κατατέθηκε στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Ουάσινγκτον, η Times υποστηρίζει ότι το Υπουργείο Πολέμου επιχειρεί να περιορίσει τη δυνατότητα των δημοσιογράφων «να κάνουν αυτό που πάντα έκαναν: Να συνομιλούν με κυβερνητικούς αξιωματούχους, να αναζητούν πληροφορίες και να μεταφέρουν στο κοινό περισσότερα από τις επίσημες ανακοινώσεις».

 

Οι νέοι κανόνες, που τέθηκαν σε ισχύ τον Οκτώβριο, αποτελούν μια εντυπωσιακή ανατροπή σε σχέση με το προηγούμενο πλαίσιο: Επιβάλλουν στους δημοσιογράφους την υπογραφή φόρμας 21 σελίδων, στην οποία περιγράφονται αυστηροί περιορισμοί ακόμη και για βασικές δημοσιογραφικές πρακτικές, όπως αναζήτηση πληροφοριών ή επικοινωνία με πηγές εντός του Πενταγώνου. Όσοι δεν συμμορφώνονται κινδυνεύουν να χάσουν τη δημοσιογραφική τους διαπίστευση, ενώ – όπως σημειώνει η αγωγή – το Πεντάγωνο έχει δώσει στον εαυτό του «απόλυτη διακριτική ευχέρεια» για την επιβολή των κανόνων.

Σύμφωνα με τη Times, το νέο καθεστώς προβλέπει δυνατότητα τιμωρίας σε περίπτωση δημοσίευσης πληροφοριών που δεν έχουν λάβει την έγκριση του υπουργείου, «ανεξάρτητα από το αν η δημοσιογραφική έρευνα έγινε εντός ή εκτός του Πενταγώνου και ανεξάρτητα από το αν οι πληροφορίες είναι διαβαθμισμένες ή όχι».

 

Η αγωγή ζητά την άμεση αναστολή της εφαρμογής των κανόνων και δικαστική αναγνώριση ότι οι διατάξεις που περιορίζουν την άσκηση των συνταγματικών δικαιωμάτων είναι παράνομες.

 

Την νομική υπόθεση χειρίζεται ο γνωστός νομικός Θίοντορ Μπούτρους, ειδικός σε ζητήματα Πρώτης Τροπολογίας του Αμερικανικού Συντάγματος.

 

Πρώτη αντίδραση Πενταγώνου

 

Το Πεντάγωνο, μέσω του εκπροσώπου του, Σον Πάρνελ, δήλωσε ότι «γνωρίζει την αγωγή» και ότι «αναμένει να απαντήσει στα επιχειρήματα στο δικαστήριο».

 

Οι νέοι κανονισμοί αποτελούν την πιο πρόσφατη κίνηση του υπουργού Πολέμου Πιτ Χέγκσεθ σε μια μακρόχρονη προσπάθεια περιορισμού της πρόσβασης των δημοσιογράφων στο Πεντάγωνο.

 

Από την άφιξή του τον Ιανουάριο, μετά από δύσκολη διαδικασία επικύρωσης που περιλάμβανε κατηγορίες για υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και σεξουαλική επίθεση – τις οποίες αρνείται – ο Χέγκσεθ έχει επιχειρήσει να απομακρύνει δημοσιογράφους, να περιορίσει κινήσεις μέσα στο κτίριο και να αντικαταστήσει γραφεία μεγάλων ειδησεογραφικών οργανισμών με χώρους για συντηρητικά μέσα ενημέρωσης.

 

Το πρώτο προσχέδιο των κανονισμών δημοσιοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο, προκάλεσε αντιδράσεις νομικών εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης και αναθεωρήθηκε.

 

Παρά τις αλλαγές, η τελική εκδοχή που εκδόθηκε στις 6 Οκτωβρίου ήταν αρκετή για να οδηγήσει δεκάδες διαπιστευμένους δημοσιογράφους – μεταξύ αυτών έξι της Times – να παραδώσουν τις κάρτες πρόσβασης αντί να υπογράψουν.

 

Οι ρυθμίσεις προβλέπουν ότι ένας δημοσιογράφος μπορεί να χαρακτηριστεί «απειλή για την ασφάλεια» εάν το Πεντάγωνο αποφανθεί ότι εμπλέκεται σε «μη εγκεκριμένη κοινοποίηση» διαβαθμισμένων ή ακόμα και ορισμένων μη διαβαθμισμένων πληροφοριών.

 

Ταυτόχρονα, ο ορισμός της παραβίασης θεωρείται από νομικούς εξαιρετικά επικίνδυνος: το Πεντάγωνο υποστηρίζει ότι η Πρώτη Τροπολογία δεν καλύπτει δημοσιογράφους που ζητούν από υπαλλήλους να τους μεταφέρουν «μη δημόσιες» πληροφορίες – μια πρακτική που αποτελεί την καρδιά της ερευνητικής δημοσιογραφίας.

 

Η αντιπαράθεση αυτή έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά συγκρούσεων μεταξύ ΜΜΕ και κυβέρνησης Τραμπ για την πρόσβαση σε ομοσπονδιακές εγκαταστάσεις, από την ανάκληση διαπιστεύσεων σε ανταποκριτές του Λευκού Οίκου κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, έως τη φετινή αγωγή του AssociatedPress για αποκλεισμό από poolevents.

 

Όμως, σε αντίθεση με προηγούμενες περιπτώσεις όπου στοχοποιήθηκαν μεμονωμένοι δημοσιογράφοι, οι νέοι κανόνες του Πενταγώνου επιχειρούν να δεσμεύσουν ολόκληρο το σώμα των διαπιστευμένων ανταποκριτών – δημιουργώντας, κατά την Times, ένα πλαίσιο που φιμώνει ειδησεογραφικούς οργανισμούς «των οποίων οι απόψεις η κυβέρνηση θεωρεί ανεπιθύμητες».

 

Μετά την αποχώρηση μεγάλων μέσων, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι νέοι οργανισμοί μέσων ενημέρωσης, φιλικοί προς την κυβέρνηση, δέχθηκαν να υπογράψουν τους περιορισμούς και θα στεγαστούν στους διαθέσιμους χώρους του Τύπου. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ιστορικό αναπαραγωγής κυβερνητικών θέσεων και ελάχιστη διάθεση ελέγχου των ενεργειών της κυβέρνησης, όπως υπογραμμίζει η εφημερίδα.