Νικόλ Λειβαδάρη
Θεωρητικά, από σήμερα, 1η Ιουλίου, όλοι οι κάτοχοι του «πράσινου πιστοποιητικού» μπορούν να ταξιδεύουν ελεύθερα εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης – χωρίς PCR ή rapid tests, χωρίς καραντίνα και χωρίς κανέναν επιπλέον έλεγχο. Πάντα θεωρητικά, η μόνη προϋπόθεση για να μπορούν να αποκτήσουν οι ταξιδιώτες το «green pass», είναι να έχουν είτε εμβολιαστεί, είτε νοσήσει και αναρρώσει από covid. Και, επίσης θεωρητικά, το εν λόγω πιστοποιητικό ήταν το μεγάλο στοίχημα, η προτεραιότητα και η νίκη της Ελλάδας στην μάχη της διάσωσης του τουρισμού εν μέσω πανδημίας.
Πρακτικά, πριν καν εφαρμοστεί το «green pass», η Ευρώπη
μοιάζει με ταξιδιωτική Βαβέλ, και η κάθε χώρα κάνει ό,τι θέλει. Η Γερμανία,
ελάχιστες μέρες πριν από την έναρξη ισχύος του ψηφιακού πιστοποιητικού
ανακοίνωσε μονομερώς ότι θα βάζει σε 14ήμερη καραντίνα όλους τους ταξιδιώτες
που προέρχονται από την Πορτογαλία, επικαλούμενη την εξάπλωση της μετάλλαξης
Δέλτα. Αυτή την εβδομάδα επίσης η
Ισπανία, η Πορτογαλία και η Μάλτα ανακοίνωσαν νέα περιοριστικά μέτρα για τους
τουρίστες που φθάνουν από την Βρετανία– εμβολιασμένους και μη. Η Γαλλία
ανακοίνωσε χθες ότι από τις 7 Ιουλίου θα ζητά, όταν κρίνει ότι επιβάλλεται, απ’
όσους τουρίστες μπαίνουν στο έδαφός της να κάνουν PCR ή rapid test με το κόστος
μάλιστα να επιβαρύνει τους ίδιους.
Και η Ελλάδα, που αρχικά δεχόταν ελεύθερα εμβολιασμένους
τουρίστες από την Ρωσία και την Κίνα έκανε πίσω μετά την επίπληξη της Ανγκελα
Μέρκελ στην σύνοδο κορυφής. Η γερμανίδα καγκελάριος εγκάλεσε τον Κυριάκο
Μητσοτάκη επειδή η χώρα μας παρακάμπτει την «αρχή των τεσσάρων εγκεκριμένων
εμβολίων» - επειδή δηλαδή δέχεται τουρίστες που έχουν εμβολιαστεί με κινεζικό
και ρωσικό εμβόλιο τα οποία δεν έχουν εγκριθεί από τον ΕΜΑ. Κατόπιν αυτού η
κυβέρνηση άλλαξε στάση έναντι της Μόσχας, ανακοίνωσε ότι οι ρώσοι επισκέπτες
ακόμη κι εάν είναι εμβολιασμένοι με Sputnik πρέπει να υποβάλλονται σε PCR ή
rapid test, και χθες εισέπραξε τις ευθείες βολές του Βλαντιμίρ Πούτιν (που,
παρεμπιπτόντως, ελάχιστης εγχώριας δημοσιότητας έτυχαν).
Ο ρώσος πρόεδρος εγκάλεσε την Ε.Ε. για ανακολουθία – και
εμμέσως και για παιχνίδια συμφερόντων – και έφερε ως παράδειγμα την Ελλάδα: «Οι
ρώσοι πολίτες», είπε, «φοβούνται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό - και κάνουν το
σωστό, επειδή οι κανόνες αλλάζουν κάθε μέρα. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα: Στην
αρχή χρειάζονταν το πιστοποιητικό εμβολιασμού, σήμερα θέλουν PCR test, την
επόμενη ημέρα θα υπάρχουν άλλες απαιτήσεις -ακριβώς επειδή επιβάλλονται από την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Στην πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ομολόγησε η
ίδια την αποτυχία της ενιαίας ταξιδιωτικής πολιτικής και του «πράσινου
πιστοποιητικού» πριν καν αυτό εφαρμοστεί. Το Euractiv αποκάλυψε χθες πως τρεις
επίτροποι, οι Ντιντιέ Ρέιντερς, Τιερί Μπρετόν και Στέλλα Κυριακίδου, με
επιστολή τους κάλεσαν τα κράτη – μέλη να μην αποκλίνουν από την κοινή
ταξιδιωτική προσέγγιση. Τους ζήτησαν να διασφαλίσουν ότι όλοι οι εμβολιασμένοι
ή ανοσοποιημένοι πολίτες δεν θα υφίστανται διακρίσεις και «δεν θα υποβάλλονται
σε διαδικασίες τεστ και καραντίνας». Ομολόγησαν, δηλαδή, ουσιαστικά πως οι
προβλέψεις του ψηφιακού πιστοποιητικού ακυρώνονται στην πράξη.
Πίσω από αυτή την ακύρωση βρίσκονται δύο «παράθυρα» του
ψηφιακού πιστοποιητικού, τα οποία επίμονα είχαν κρατήσει ανοιχτά η Γερμανία και
η Γαλλία προκειμένου να άρουν τις – ισχυρές – αρχικές αντιρρήσεις τους.
Το ένα έχει να κάνει με την ασάφεια για το ποια εμβόλια
αναγνωρίζονται στην Ευρώπη. Βάσει του πιστοποιητικού πλήρως εμβολιασμένοι
θεωρούνται όσοι έχουν εμβολιαστεί μόνο με τα τέσσερα εμβόλια που έχουν εγκριθεί
από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ). Όμως, μόλις προχθές ο εκπρόσωπος
της Κομισιόν αναγνώρισε ότι κάθε χώρα ξεχωριστά διατηρεί το δικαίωμα να δέχεται
και οποιοδήποτε εμβόλιο έχει εγκριθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ)
– δηλαδή, και τα Sinopharm και Sinovac. Οπότε, το ερώτημα είναι ποια πολιτική
υπερισχύει – η ευρωπαϊκή ή η εθνική.
Το δεύτερο «παράθυρο» είναι η πρόβλεψη που περιλαμβάνει η
συμφωνία του «green pass» για το «φρένο έκτακτων συνθηκών». Το «φρένο» είναι η
ρήτρα εξαίρεσης που είχε εισαχθεί κατ’ απαίτηση της Γερμανίας και της Γαλλίας
και δίνει την δυνατότητα σε κάθε
κράτος-μέλος να επιβάλει έκτακτους και προσωρινούς περιορισμούς ακόμη
και σε εμβολιασμένους ταξιδιώτες εάν κρίνει ότι διατρέχει υγειονομικό κίνδυνο.
Οπότε, είναι προφανές πως αυτή την ρήτρα εξαίρεσης μπορεί
να επικαλεστεί το Βερολίνο για την καραντίνα στους εμβολιασμένους ταξιδιώτες
από την Πορτογαλία σήμερα, ή πιθανώς κι από την Ελλάδα ή την Ισπανία σε μια
επόμενη φάση. Κι ίσως αυτός ο φόβος να ήταν που οδήγησε στην ελληνική
υπαναχώρηση για τους ρώσους ταξιδιώτες μετά τις «συστάσεις» Μέρκελ. Τις οποίες
πάντως, ο έλληνας πρωθυπουργός είχε αρχικώς χαρακτηρίσει ως «δημοσιογραφικές
υπερβολές» του Bloomberg…