Έκθεση «κόλαφος» του MFRR για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ελλάδα: «Προβληματική η κατάσταση»

Το Media Freedom Rapid Response (MFRR) δημοσίευσε την έκθεση «Έλεγχος του μηνύματος: Προκλήσεις για το ανεξάρτητο ρεπορτάζ στην Ελλάδα», όπου περιγράφονται αναλυτικά τα ευρήματα και οι συστάσεις της διαδικτυακής διερευνητικής αποστολής του στην Ελλάδα. Η αποστολή, που περιελάμβανε συνεντεύξεις με περισσότερους από τριάντα τοπικούς ενδιαφερόμενους, υλοποιήθηκε από το MFRR μαζί με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα τον Δεκέμβριο του 2021.

 

Οι οργανώσεις-εταίροι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι προκλήσεις για την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και την ασφάλεια των δημοσιογράφων είναι συστημικές στη χώρα.

 

«Αν και τα προβλήματα δεν είναι μοναδικά, η έντασή τους είναι εξαιρετικά προβληματική και το διαφοροποιεί από τα περισσότερα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.

Το αποτέλεσμα αυτής της κρίσης είναι ότι οι ειδήσεις που είναι άβολες ή μη κολακευτικές για την κυβέρνηση, οι οποίες περιλαμβάνουν αναφορές για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν αναφέρονται σε πολλά μέσα. Αυτό δημιουργεί σημαντικό εμπόδιο για την πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση και, κατά συνέπεια, την ενημερωμένη συμμετοχή του στη δημοκρατική διαδικασία.

Η κατανόηση της πολιτικής πόλωσης και του κατακερματισμού του τοπίου των μέσων ενημέρωσης απαιτεί τη μακροσκελή ματιά. Η τρέχουσα κατάσταση έχει διαμορφωθεί από περισσότερο από μια δεκαετία σοβαρής οικονομικής και πολιτικής κρίσης που έχει βλάψει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αντιληπτή η δημοσιογραφία. Ταυτόχρονα, σημειώθηκε επιδείνωση της ελευθερίας του Τύπου μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας το 2019, η οποία «έχει εμμονή με τον έλεγχο του μηνύματος» και την ελαχιστοποίηση των επικριτικών και διαφωνούμενων φωνών, όπως ακούσαμε ξανά και ξανά κατά τη διάρκεια της διερευνητικής αποστολής» αναφέρεται μεταξύ άλλων στην έκθεση.

 

Η δολοφονία του ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ αντιπροσωπεύει ένα χαμηλό σημείο για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα και επέστησε τη διεθνή προσοχή στα σημαντικά προβλήματα με την ασφάλεια των δημοσιογράφων, όπως επισημαίνει το MFRR, προσθέτοντας πως η πρόοδος της έρευνας φαίνεται αργή και στερείται βασικής διαφάνειας, κάτι που είχε ανατριχιαστικό αποτέλεσμα και οδηγεί σε δυσπιστία σχετικά με την ικανότητα ή την προθυμία των αρχών να προστατεύσουν τη δημοσιογραφική κοινότητα.

 

Η μεταναστευτική πολιτική, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται κατά την εφαρμογή της, συμπεριλαμβανομένων των απωθήσεων, και η ανθρωπιστική κρίση που έχει δημιουργήσει το προσφυγικό ρεύμα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα θέματα για την κυβέρνηση. Η αναφορά για το θέμα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, καθώς οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν εμπόδια, όπως αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση, περιορισμό πρόσβασης σε εστίες μετανάστευσης, παρακολούθηση και παρενόχληση.

 

Το ρεπορτάζ για διαμαρτυρίες είναι ένας άλλος ιδιαίτερα προβληματικός τομέας της δημοσιογραφικής πρακτικής στην Ελλάδα, σύμφωνα με το MFRR. Οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν επιθετικότητα και παρενόχληση από τις αρχές επιβολής του νόμου και από τους διαδηλωτές. Συνολικά, υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης για να διασφαλιστεί ότι οι δημοσιογράφοι μπορούν να αναφέρουν με ασφάλεια από τις διαδηλώσεις, κάτι που μεταφράζεται σε έλλειψη επαρκούς προστασίας σε επιχειρησιακό επίπεδο.

 

Σε άλλο σημείο το MFRR επισημαίνει ότι οι νομικές απειλές αποτελούν επίσης σημαντικό πρόβλημα για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των ποινικών διώξεων καθώς και των Στρατηγικών Αγωγών κατά της Δημόσιας Συμμετοχής (SLAPPs). Τέτοιες απειλές μπορούν να οδηγήσουν σε αυτολογοκρισία.

 

Υπό το φως αυτών των ευρημάτων, το MFRR έχει εκδώσει μια σειρά συστάσεων προς τις ελληνικές αρχές και την ευρωπαϊκή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των άλλων κρατών μελών της ΕΕ.