Ρήτρα Αναπροσαρμογής: Τί όφειλαν να είχαν κάνει οι πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος

Οι καταγγελίες πολιτών-καταναλωτών για υπέρογκες χρεώσεις στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος είναι χιλιάδες, όπως έχουν πει στο tvxs.gr οι άνθρωποι τόσο της ΕΚΠΟΙΖΩ, όσο και του ΙΝΚΑ. Οι τελευταίοι μάλιστα οργανώνουν συλλογική αγωγή κατά 20 εταιριών-παρόχων, ώστε η Δικαιοσύνη να δώσει μια καθαρή και οριστική απάντηση στο τί οφείλουν να κάνουν οι εταιρίες σε σχέση με την ρήτρα αναπροσαρμογής.

 

Μιλώντας στο tvxs.gr ο Γιώργος Καλτσάς, ένας εκ των πέντε δικηγόρων που έχουν αναλάβει τη συλλογική αγωγή, παραθέτει παραδείγματα ανέργων που καλούνται να πληρώσουν λογαριασμούς των 800 ευρώ αλλά και μικρομεσαίων επιχειρήσεων για τις οποίες το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος έχει ανέβει σε σχέση με πέρυσι πέντε φορές.

 

Εφόσον υπάρχει, η ρήτρα πρέπει να ενεργοποιείται με διαφάνεια

 

Η ρήτρα αναπροσαρμογής τιμολογίων (ΡΑΤ) είναι ο τρόπος με τον οποίο οι εταιρίες-πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος βάζουν σε συνάρτηση τα ποσά που χρεώνουν τους καταναλωτές με την αυξομείωση των τιμών στη χονδρική αγορά του ρεύματος. Με αυτόν τον τρόπο μεταφέρουν στον καταναλωτή όφελος εάν η τιμή χονδρικής πέφτει, κόστος εάν ανεβαίνει.

 

«Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας από την αρχή ήταν αντίθετη στην υιοθέτηση της ρήτρας, η οποία εν τέλει εισήχθη στα τιμολόγια τον Αύγουστο του 2021 κατόπιν αφόρητης πίεσης των παρόχων», λέει στο tvxs.gr ο δικηγόρος Γιώργος Καλτσάς, που μαζί με τους συναδέλφους του Αλέξη Αλεξόπουλο, Μάριο Μαρινάκο, Αντώνη Πράττα και Τάσο Σανδαλάκη έχουν αναλάβει με εντολή του ΙΝΚΑ-Γενικής Ομοσπονδίας Καταναλωτών Ελλάδας, τη σύνταξη και κατάθεση της συλλογικής αγωγής.

 

Ο κ. Καλτσάς εξηγεί ότι η συλλογική αγωγή - στην πράξη θα πρόκειται για 20 διαφορετικές αγωγές, μία εναντίον καθεμιάς από τις 20 γνωστές εταιρίες - έχει στόχο την ακύρωση της ρήτρας ή τη δυνατότητα των καταναλωτών να λύνουν τη σύμβασή τους χωρίς οικονομική επιβάρυνση, «ώστε να δύνανται ευχερώς να επιλέξουν συμβόλαια σταθερής τιμολόγησης στη μέση της τιμή», όπως λέει. «Θα καταθέσουμε και αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων ώστε να μην διακόπτεται η παροχή σε περίπτωση μη καταβολής του αντιτίμου που αντιστοιχίζεται όχι στην πραγματική κατανάλωση αλλά στην καταβολή της ρήτρας», συμπληρώνει.

 

Γιατί η ρήτρα αναπροσαρμογής μπορεί να αποδειχθεί καταχρηστική πρακτική

 

Ο δικηγόρος κάνει αναφορά στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/944, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει ακόμα ενσωματώσει. Συγκεκριμένα στο άρθρο 18 παρ. 1 της οδηγίας, η αρχή της διαφάνειας περιγράφεται ως εξής: «Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι λογαριασμοί και οι πληροφορίες τιμολόγησης είναι ακριβείς, κατανοητές, σαφείς, περιεκτικές, φιλικές για τον χρήστη και παρουσιάζονται κατά τρόπο που διευκολύνει τη σύγκριση από τους τελικούς πελάτες».

 

«Δύο είναι οι βασικές επιταγές που πρέπει να ακολουθούν οι ρήτρες αναπροσαρμογής όταν περιέχονται σε γενικούς όρους συναλλαγών τυποποιημένων συμβάσεων: πρέπει να είναι (α) διαφανείς και (β) εύλογες κατά περιεχόμενο. Η αφορμή και ο τρόπος μεταβολής της τιμολόγησης δυνάμει μιας ΡΑΤ πρέπει να είναι τόσο διαφανής, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να προβλέψουν και να ελέγξουν την εκάστοτε επερχόμενη μεταβολή επί τη βάσει σαφών και κατανοητών κριτηρίων», τονίζει ο κ. Καλτσάς.

 

Με την άνοδο στις τιμές της ενέργειας παγκοσμίως, αρκετές εταιρίες-πάροχοι προχώρησαν μονομερώς στην ενεργοποίηση της ρήτρας αναπροσαρμογής σε λογαριασμούς καταναλωτών τους. Αυτή η δυνατότητα μπορεί θεωρητικά μπορεί να προβλέπεται σε συμβόλαια, όμως υπό κάποιους όρους.

 

«Τόσο το δικαίωμα μονομερούς τροποποίησης όρων της σύμβασης χωρίς σοβαρό και προβλεπόμενο σε αυτήν λόγο από τον προμηθευτή, όσο και αυτό της αύξησης των τιμών σε κατά πολύ υψηλότερο βαθμό της συμφωνημένης τιμής από τον προμηθευτή, εφόσον δεν παρέχεται στον καταναλωτή δικαίωμα λύσης της σύμβασης, εντάσσονται στον κατάλογο των per se καταχρηστικών για τον καταναλωτή ρητρών του Παραρτήματος της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ», εξηγεί ο δικηγόρος.

 

 

 

Για να είναι λοιπόν η τροποποίηση των όρων της σύμβασης αποδεκτή, ο προµηθευτής υποχρεούται να ενημερώσει εκ των προτέρων τον πελάτη του. «Η ενηµέρωση γίνεται µε ατοµική ειδοποίηση, τουλάχιστον εξήντα ηµέρες πριν την έναρξη ισχύος των τροποποιήσεων. Η ατοµική ειδοποίηση περιλαµβάνει πλήρη και αναλυτική αναφορά των όρων της Σύµβασης Προµήθειας ή των Χρεώσεων Προµήθειας που τροποποιούνται», λέει ο κ. Καλτσάς και συμπληρώνει ότι ακόμα και μεταβολές στην εταιρική ταυτότητα του προµηθευτή νοούνται ως τροποποιήσεις των όρων της Σύµβασης Προµήθειας, και άρα πρέπει να γίνεται έγκαιρα η σχετική ενημέρωση.

 

Πώς όφειλαν να λειτουργήσουν οι εταιρίες μέσα σε συνθήκες ακρίβειας και πολέμου

 

Ενώ οι τιμές στην ενέργεια ξεκίνησαν την ανοδική τους πορεία από το τέλος του περασμένου καλοκαιριού, πολλές εταιρίες επικαλέστηκαν τον πόλεμο στην Ουκρανία για να δικαιολογήσουν περαιτέρω αυξήσεις στα τιμολόγιά τους. Ο κ. Καλτσάς υποστηρίζει ότι όφειλαν να απορροφήσουν σημαντικό μέρος των ανατιμήσεων.

 

«Ο πληθωρισμός και ο τιμάριθμος συνιστούν γεγονότα θεμελιωτικά της σύμβασης που σήμερα έχουν ανατραπεί βίαια σε τέτοια έκταση που τα μέρη προφανώς δεν τα είχαν λάβει υπ’ όψιν κατά την υπογραφή», σημειώνει. «Το χειρότερο δε είναι ότι αντί το ισχυρό μέρος στη σύμβαση, που κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, να απορροφήσει τουλάχιστον ένα μέρος των αναταράξεων, μετακυλά ολοσχερώς το κόστος στον καταναλωτή, εμμένοντας στη διατήρηση μίας σύμβασης, απλά και μόνο για λόγους κερδοσκοπικούς», προσθέτει ο δικηγόρος, που μάλιστα μιλά και για επιστροφή στους καταναλωτές κερδών που κτήθηκαν με μη νόμιμο τρόπο.

 

«Χιλιάδες νοικοκυριά δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, ενώ εκατοντάδες επιχειρήσεις κινδυνεύουν με λουκέτο. Ως εκ τούτου, η εκτεταμένη διατάραξη της αρχικής οικονομικής ισορροπίας επιβάλλει όχι απλά τη λύση των συμβάσεων αυτών, αλλά και την απόδοση στους καταναλωτές όσων οι εταιρίες απέκτησαν από αιτία, ουσιαστικά μη νόμιμη», τονίζει.

 

Διαστρωματικό το πρόβλημα

 

Συμμετέχοντας στην καθημερινή επεξεργασία των περιπτώσεων-καταγγελιών των συμμετεχόντων στη συλλογική αγωγή, ο κ. Καλτσάς μιλά για χιλιάδες συμμετοχές που έρχονται από όλα τα κοινωνικά στρώματα.

 

«Υπάρχουν παραδείγματα ανέργων που καλούνται να πληρώσουν λογαριασμό 800 ευρώ εκ των οποίων τα 600 είναι η ρήτρα αισχροκέρδειας-αναπροσαρμογής. Υπάρχει παράδειγμα βιομηχανίας που από 500.000 ευρώ εκκαθαριστικό, καλείται να πληρώσει 3.000.000,00 ευρώ!», λέει χαρακτηριστικά.

 

Στη μέση από αυτά τα δύο παραδείγματα, υπάρχουν πάρα πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. «Πολλές από αυτές καλούνται να πληρώσουν 5.000 ευρώ, ενώ ο αντίστοιχος λογαριασμός πέρσι ήταν 1.000», καταλήγει.

 

Πώς μπορείτε να συμμετέχετε στη συλλογική αγωγή του ΙΝΚΑ

 

Λειτουργεί Ειδική Γραμματεία Συλλογικής Αγωγής στη διεύθυνση Ηρώδου Αττικού 6 στο Χαλάνδρι, για την άμεση ενημέρωση και την εξυπηρέτηση των καταναλωτών που επιθυμούν να συμμετέχουν. Η Γραμματεία διαθέτει δικό της τηλεφωνικό κέντρο με αριθμό 211-0135 199 και λειτουργία τις εργάσιμες ημέρες και ώρες (από Δευτέρα έως και Παρασκευή, 9πμ-5μμ).

 

-Λειτουργεί ακόμα ειδική ιστοσελίδα για την ενημέρωση και την διευκόλυνση των καταναλωτών που επιθυμούν να συμμετέχουν στη Συλλογική Αγωγή, ενώ παράλληλα λειτουργεί και η ιστοσελίδα του ΙΝΚΑ.