Κωνσταντίνος Ζιάβρας
Μετά την οικονομική κρίση του 2009, η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια από τις πιο σοβαρές κοινωνικοοικονομικές κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας της.
Τα μνημόνια που επιβλήθηκαν ως λύση για την αντιμετώπιση
της κρίσης όχι μόνο δεν έλυσαν το πρόβλημα, αλλά αντίθετα επιδείνωσαν τις
οικονομικές ανισότητες. Οι πολιτικές λιτότητας, οι περικοπές στους μισθούς και
τις συντάξεις, η αύξηση της ανεργίας και η αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους
είχαν ως αποτέλεσμα να επωμιστούν το μεγαλύτερο βάρος οι πιο ευάλωτες ομάδες
του πληθυσμού.
Την περίοδο 2015-2019, καταβλήθηκαν σοβαρές προσπάθειες
για να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση, ωστόσο, από το 2019 και μετά, η κατάσταση
άρχισε ξανά να επιδεινώνεται. Οι κυβερνητικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν
οδήγησαν σε νέα αύξηση των ανισοτήτων, ενώ η πανδημία του 2020 και η ενεργειακή
κρίση επιδείνωσαν περαιτέρω την κατάσταση.
Σήμερα η κατάσταση που αντιμετωπίζουν χιλιάδες νοικοκυριά
στη χώρα μας, ως συνέπεια των κυβερνητικών επιλογών, είναι πραγματικά
απογοητευτική και επικίνδυνη. Η στεγαστική κρίση έχει φτάσει σε πρωτοφανή
επίπεδα, με τα ενοίκια στην Ελλάδα να συγκαταλέγονται μεταξύ των υψηλότερων
στην Ευρώπη, ενώ η αγοραστική δύναμη των πολιτών βρίσκεται στις χαμηλότερες
θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πολλοί άνθρωποι, ιδιαίτερα οι νέοι και οι
χαμηλόμισθοι, αδυνατούν να βρουν οικονομικά προσιτή στέγη, και ο κίνδυνος της φτώχειας
και του κοινωνικού αποκλεισμού συνεχώς αυξάνεται.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιπτώσεις της οικονομικής
κρίσης, οι συνέπειες της πανδημίας και η παγκόσμια ενεργειακή κρίση έχουν
οδηγήσει την Ελλάδα σε έναν φαύλο κύκλο ακρίβειας και ανισοτήτων. Τα βασικά
αγαθά, όπως η ενέργεια, τα τρόφιμα και η μετακίνηση, έχουν ακριβύνει σε σημείο
που οι πολίτες δυσκολεύονται να καλύψουν ακόμη και τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες
τους. Η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω από την ύπαρξη καρτέλ, τα οποία
διατηρούν τεχνητά υψηλές τις τιμές σε βασικούς τομείς της αγοράς, αυξάνοντας το
κόστος για τους καταναλωτές. Πολλά νοικοκυριά βρίσκονται σε καθεστώς
οικονομικής ασφυξίας, προσπαθώντας να επιβιώσουν σε μια πραγματικότητα όπου τα
έξοδα διαβίωσης υπερβαίνουν κατά πολύ τα έσοδα, εξαιτίας και αυτών των
στρεβλώσεων της αγοράς.
Αυτό το πρόβλημα διογκώνεται από τις δυσλειτουργίες στο
δημόσιο σύστημα υγείας και παιδείας. Η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης και
οργάνωσης έχει οδηγήσει σε κακή ποιότητα παροχής υπηρεσιών, με αποτέλεσμα οι
πολίτες να καταφεύγουν σε ιδιωτικές λύσεις, εάν φυσικά μπορούν να τις
πληρώσουν. Η παιδεία, που θα έπρεπε να είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνικής
ανέλιξης και της δημοκρατίας, έχει γίνει προνόμιο λίγων. Οι πιο ευάλωτοι
πολίτες, που δεν έχουν πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση και υγεία, ωθούνται όλο
και περισσότερο στο περιθώριο.
Όμως, τα προβλήματα δεν τελειώνουν εδώ. Η οικονομική
αδυναμία δεν επιτρέπει σε πολλούς συμπολίτες μας να απολαύσουν ακόμη και το
δικαίωμα στις διακοπές. Στην Ελλάδα, μια χώρα που βασίζεται στον τουρισμό και
στις φυσικές της ομορφιές, εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες δεν μπορούν να
φύγουν από την πόλη για λίγες μέρες ξεκούρασης. Αυτή η ανισότητα στην πρόσβαση
σε βασικά αγαθά και δικαιώματα, όπως οι διακοπές, αποκαλύπτει με ωμό τρόπο τις
ταξικές διακρίσεις και τον κατακερματισμό της κοινωνίας μας
Οι ανισότητες αυτές δεν είναι απλώς θέμα κοινωνικής
αδικίας. Προκαλούν βαθύ πλήγμα στη δημοκρατία και στην κοινωνική συνοχή. Η
ανεξέλεγκτη ανισοκατανομή πλούτου και ευκαιριών οδηγεί στην αποδυνάμωση των
δημοκρατικών θεσμών, στην ενίσχυση ακραίων πολιτικών σχηματισμών και στην
απογοήτευση των πολιτών από το πολιτικό σύστημα. Η ιστορία μας διδάσκει ότι
όταν οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται και δεν υπάρχει αίσθημα δικαιοσύνης,
οι ακραίες πολιτικές φωνές βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Η Ελλάδα έχει ήδη βιώσει
την άνοδο ακραίων φασιστικών πολιτικών δυνάμεων, και αυτός ο κίνδυνος
εξακολουθεί να είναι παρών.
Χρειαζόμαστε άμεσα μια πολιτική αλλαγή που θα εστιάζει
στη μείωση των ανισοτήτων και στην ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Πρέπει
να υιοθετήσουμε ένα πιο βιώσιμο οικονομικό μοντέλο που θα διασφαλίζει ότι οι
βασικές ανάγκες, όπως η στέγη, η ενέργεια, η υγεία και η παιδεία, είναι
προσβάσιμες σε όλους, ανεξάρτητα από το εισόδημα. Οι προτάσεις για πραγματική
αύξηση των μισθών, έλεγχο των ενοικίων και ενίσχυση του δημόσιου τομέα υγείας
και παιδείας δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη. Η φορολογική
δικαιοσύνη πρέπει να επανέλθει στο προσκήνιο, με περισσότερη στήριξη για τα
χαμηλά και μεσαία στρώματα και μεγαλύτερη συμμετοχή των πλουσιότερων πολιτών
στα φορολογικά βάρη όπως επιτάσσει το Σύνταγμα.
Επιπλέον, είναι απαραίτητο να αναδιαρθρώσουμε την
οικονομία με τρόπο που να ευνοεί την ανάπτυξη, δημιουργώντας νέες, καλά
αμειβόμενες θέσεις εργασίας στον τομέα της ενέργειας, των μεταφορών και της
τεχνολογίας. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι η μόνη λύση για να εξασφαλίσουμε ένα
μέλλον για όλους, χωρίς να θυσιάσουμε το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους
μας.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ αποτελούν μια υπεύθυνη πολιτική
δύναμη που μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην αλλαγή κατεύθυνσης της χώρας.
Μέσα από ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες προτάσεις για τη μείωση των ανισοτήτων,
την προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης, είμαστε
σε θέση να προωθήσουμε μια πιο δίκαιη και ισότιμη κοινωνία. Η προώθηση πράσινων
λύσεων στην οικονομία και οι πολιτικές για κοινωνική συνοχή είναι στο επίκεντρο
του οράματός μας. Μπορούμε, λοιπόν, να προσφέρουμε την ηγεσία και τις λύσεις
που χρειάζεται η Ελλάδα για ένα πιο βιώσιμο και ευημερούν μέλλον για όλους τους
πολίτες.
*Ο Κωνσταντίνος Ζιάβρας είναι Οικονομολόγος (M.B.A.) και
Συμπρόεδρος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ”