Οι μπαταρίες μέσα στους παγιδευμένους βομβητές που έφτασαν στον Λίβανο στις αρχές του έτους – μέρος ενός ισραηλινού σχεδίου για τον αποδεκατισμό της Χεζμπολάχ – είχαν ισχυρά παραπλανητικά χαρακτηριστικά και μια «αχίλλειο πτέρνα», ανέφερε το Ρόιτερς σε αποκλειστικό ρεπορτάζ-έρευνα.
Οι πράκτορες που κατασκεύασαν τους βομβητές σχεδίασαν μια
μπαταρία που έκρυβε μια μικρή αλλά πολύ ισχυρή γόμωση πλαστικής εκρηκτικής
ύλης, και έναν καινοτόμο πυροκροτητή που ήταν αόρατος στις ακτίνες Χ, σύμφωνα
με μια λιβανέζικη πηγή που γνωρίζει από πρώτο χέρι τους βομβητές και με
φωτογραφίες αποσυναρμολόγησης της μπαταρίας που είδε το Ρόιτερς.
Για να ξεπεράσουν την αδυναμία – δηλαδή την απουσία μιας
αληθοφανούς αιτιολογίας για το ογκώδες νέο προϊόν – δημιούργησαν ψεύτικα
ηλεκτρονικά καταστήματα, σελίδες και αναρτήσεις που εξαπάτησαν τη Χεζμπολάχ για
την «εγκυρότητα» του προιόντος, όπως προκύπτει από την εξέταση των αρχείων του
διαδικτύου από το Ρόιτερς.
Ο σχεδιασμός της αθόρυβης βόμβας με τηλε-ειδοποιητή, και
η προσεκτικά κατασκευασμένη ιστορία κάλυψης της μπαταρίας, που και οι δύο
περιγράφονται εδώ για πρώτη φορά, ρίχνουν φως στην εκτέλεση μιας πολυετούς
επιχείρησης που έχει επιφέρει πρωτοφανή πλήγματα κατά της Χεζμπολάχ, και έχει
ωθήσει τη Μέση Ανατολή πιο κοντά σε έναν περιφερειακό πόλεμο.
Λεπτομέρειες κατασκευής
Ένα λεπτό, τετράγωνο φύλλο με έξι γραμμάρια λευκής
πλαστικής εκρηκτικής ύλης τετρανιτρικής πενταερυθριτόλης (PETN) συμπιέστηκε
μεταξύ δύο ορθογώνιων κυψελών μπαταρίας, σύμφωνα με τη λιβανέζικη πηγή και τις
φωτογραφίες.
Ο υπόλοιπος χώρος μεταξύ των κυψελών της μπαταρίας δεν
φαινόταν στις φωτογραφίες, αλλά καταλαμβανόταν από μια λωρίδα εξαιρετικά
εύφλεκτου υλικού που λειτουργούσε ως πυροκροτητής, δήλωσε η πηγή.
Αυτό το «σάντουιτς» τριών στρωμάτων τοποθετήθηκε σε ένα
μαύρο πλαστικό περίβλημα και εγκιβωτίστηκε σε ένα άλλο, μεταλλικό περίβλημα,
περίπου στο μέγεθος ενός κουτιού σπίρτων, όπως έδειξαν οι φωτογραφίες.
Το τελικό προϊόν ήταν ασυνήθιστο, επειδή δεν βασιζόταν σε
έναν τυπικό μικροσκοπικό πυροκροτητή (συνήθως έναν μεταλλικό κύλινδρο), δήλωσαν
η πηγή και δύο ειδικοί σε θέματα βομβών.
Χωρίς μεταλλικά εξαρτήματα, το υλικό που χρησιμοποιήθηκε
για την πυροδότηση είχε ένα πλεονέκτημα: όπως και τα πλαστικά εκρηκτικά, δεν
ανιχνεύθηκε με ακτίνες Χ.
«Αόρατοι» βομβητές
Μόλις παρέλαβε τους βομβητές τον Φεβρουάριο, η Χεζμπολάχ
έψαξε για την παρουσία εκρηκτικών, είπαν δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα, περνώντας
τους από σαρωτές ασφαλείας αεροδρομίων για να δει αν ενεργοποιούσαν συναγερμό.
Δεν αναφέρθηκε τίποτα ύποπτο.
Οι συσκευές ήταν πιθανότατα ρυθμισμένες έτσι ώστε να
δημιουργείται σπινθήρας μέσα στη μπαταρία, αρκετός για να ανάψει το πυροδοτικό
υλικό και να προκαλέσει την έκρηξη του φύλλου PETN, είπαν οι δύο ειδικοί σε
θέματα βομβών, στους οποίους το Ρόιτερς έδειξε το σχέδιο του βομβητή.
Δεδομένου ότι τα εκρηκτικά και το περιτύλιγμα
καταλάμβαναν περίπου το ένα τρίτο του όγκου, η μπαταρία μετέφερε ένα κλάσμα της
ισχύος που συνάδει με το βάρος των 35 γραμμαρίων της, είπαν οι δύο ειδικοί σε
θέματα μπαταριών.
«Υπάρχει ένα σημαντικό ποσό μη υπολογίσιμης μάζας»,
δήλωσε ο Πολ Κρίστενσεν, ειδικός στις μπαταρίες λιθίου στο βρετανικό
Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ.
Κάποια στιγμή, η Χεζμπολάχ παρατήρησε ότι η μπαταρία
εξαντλούνταν ταχύτερα από το αναμενόμενο, δήλωσε η λιβανέζικη πηγή. Ωστόσο, το
ζήτημα δεν φαίνεται να προκάλεσε σημαντικές ανησυχίες για την ασφάλεια – η
ομάδα εξακολουθούσε να παραδίδει στα μέλη της τους βομβητές ώρες πριν από την
επίθεση.
Στις 17 Σεπτεμβρίου, χιλιάδες βομβητές εξερράγησαν
ταυτόχρονα στα νότια προάστια της Βηρυτού και σε άλλα προπύργια της Χεζμπολάχ,
στις περισσότερες περιπτώσεις αφού οι συσκευές έκαναν μπιπ, υποδεικνύοντας
εισερχόμενο μήνυμα.
Μεταξύ των θυμάτων που μεταφέρθηκαν εσπευσμένα στο
νοσοκομείο, πολλά είχαν τραύματα στα μάτια, ελλείποντα δάχτυλα ή τρύπες που
άνοιγαν στην κοιλιά τους, όπως είδαν μάρτυρες του Ρόιτερς, γεγονός που
υποδεικνύει την εγγύτητά τους στις συσκευές τη στιγμή της έκρηξης.
Συνολικά, η επίθεση με τους βομβητές, καθώς και μια
δεύτερη την επόμενη ημέρα που ενεργοποίησε παγιδευμένα γουόκι-τόκι, σκότωσε 39
ανθρώπους και τραυμάτισε περισσότερους από 3.400.
Δύο δυτικές πηγές ασφαλείας δήλωσαν ότι η ισραηλινή υπηρεσία
πληροφοριών Μοσάντ πρωτοστάτησε στις επιθέσεις με τους βομβητές και τα ασύρματα
τηλέφωνα.
Ο αδύναμος κρίκος
Εξωτερικά, η πηγή ενέργειας του βομβητή έμοιαζε με μια
τυπική μπαταρία ιόντων λιθίου που χρησιμοποιείται σε χιλιάδες καταναλωτικά
ηλεκτρονικά προϊόντα.
Κι όμως, η μπαταρία, με την ένδειξη LI-BT783, είχε ένα
πρόβλημα: Όπως και ο βομβητής, δεν υπήρχε στην αγορά.
Έτσι, οι πράκτορες του Ισραήλ δημιούργησαν ένα προιόν από
το τίποτα.
Η Χεζμπολάχ έχει σοβαρές διαδικασίες προμηθειών για να
ελέγχει τι αγοράζει, δήλωσε στο Ρόιτερς ένας πρώην αξιωματικός των ισραηλινών
μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος δεν συμμετείχε στην επιχείρηση με τον βομβητή.
«Θέλεις να σιγουρευτείς ότι αν ψάξουν, θα βρουν κάτι»,
δήλωσε ο πρώην κατάσκοπος, ζητώντας να μην κατονομαστεί. «Το να μην βρίσκεις
τίποτα δεν είναι καλό».
Η δημιουργία ιστοριών, ή «θρύλων», για τους μυστικούς
πράκτορες αποτελεί εδώ και καιρό βασική δεξιότητα των κατασκοπευτικών
υπηρεσιών. Αυτό που έκανε ασυνήθιστη την πλοκή των βομβητών είναι ότι οι
δεξιότητες αυτές φαίνεται να έχουν εφαρμοστεί σε πανταχού παρόντα καταναλωτικά
ηλεκτρονικά προϊόντα.
Όσον αφορά τους βομβητές, οι πράκτορες εξαπάτησαν τη
Χεζμπολάχ πουλώντας το μοντέλο AR-924, το οποίο δημιουργήθηκε κατά παραγγελία,
κάτω από μια υπάρχουσα, γνωστή ταϊβανέζικη μάρκα, την Gold Apollo.
Ο πρόεδρος της Gold Apollo, Χσού Τσινγκ Κουάνγκ, δήλωσε
στους δημοσιογράφους μια ημέρα μετά την επίθεση με τους βομβητές ότι τον
προσέγγισε πριν από περίπου τρία χρόνια μια πρώην υπάλληλος, η Τερέσα Γού, και
το «μεγάλο αφεντικό της, που ονομάζεται Τομ», για να συζητήσουν μια συμφωνία
αδειοδότησης.
Ο Χσού δήλωσε ότι είχε ελάχιστες πληροφορίες για τον
ανώτερο της Γού, αλλά τους παραχώρησε το δικαίωμα να σχεδιάζουν τα δικά τους
προϊόντα και να τα διαθέτουν στην αγορά με το ευρέως διαδεδομένο εμπορικό σήμα
Gold Apollo. Το Ρόιτερς δεν μπόρεσε να εξακριβώσει την ταυτότητα του
προϊσταμένου, ούτε αν το άτομο ή ο Wu συνεργάζονταν εν γνώσει τους με τις
ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.
Ο πρόεδρος δήλωσε ότι δεν εντυπωσιάστηκε από το AR-924
όταν το είδε, αλλά παρόλα αυτά πρόσθεσε φωτογραφίες και περιγραφή του προϊόντος
στην ιστοσελίδα της εταιρείας του, συμβάλλοντας στην προβολή και την αξιοπιστία
του. Δεν υπήρχε τρόπος να αγοράσει κανείς απευθείας το AR-924 από την
ιστοσελίδα του.
Ο Χσού δήλωσε ότι δεν γνώριζε τίποτα για τις θανατηφόρες
δυνατότητες των βομβητών ή για την ευρύτερη επιχείρηση επίθεσης κατά της
Χεζμπολάχ. Περιέγραψε την εταιρεία του ως θύμα της συνωμοσίας.
Η Gold Apollo αρνήθηκε να παράσχει περαιτέρω σχόλια. Οι
κλήσεις και τα μηνύματα που στάλθηκαν στον Γου έμειναν αναπάντητα. Η ίδια δεν
έχει κάνει δηλώσεις στα μέσα ενημέρωσης μετά τις επιθέσεις.
«Γνωρίζω αυτό το προϊόν»
Τον Σεπτέμβριο του 2023, ιστοσελίδες και εικόνες με το
AR-924 και την μπαταρία του προστέθηκαν στο apollosystemshk.com, έναν ιστότοπο
που ανέφερε ότι είχε άδεια διανομής προϊόντων της Gold Apollo, καθώς και τον
ανθεκτικό βομβητή και την ογκώδη πηγή ενέργειας του, σύμφωνα με μια επισκόπηση
των αρχείων και μετα-δεδομένων του διαδικτύου από το Ρόιτερς.
Ο ιστότοπος έδωσε μια διεύθυνση στο Χονγκ Κονγκ για μια
εταιρεία που ονομάζεται Apollo Systems HK. Καμία εταιρεία με αυτό το όνομα δεν
υπάρχει στη διεύθυνση ή στα εταιρικά αρχεία του Χονγκ Κονγκ.
Ωστόσο, ο ιστότοπος αναφερόταν από την Γού, την Ταϊβανέζα
επιχειρηματία, στη σελίδα της στο Facebook, καθώς και στα δημόσια αρχεία
σύστασης όταν καταχώρησε μια εταιρεία με την επωνυμία Apollo Systems στην
Ταϊπέι νωρίτερα φέτος.
Ένα τμήμα του δικτυακού τόπου apollosystemshk.com
αφιερωμένο στην LI-BT783 έδινε έμφαση στις εξαιρετικές επιδόσεις της μπαταρίας.
Σε αντίθεση με τις μπαταρίες μίας χρήσης που τροφοδοτούσαν τους βομβητές
παλαιότερης γενιάς, είχε αυτονομία 85 ημερών και μπορούσε να επαναφορτιστεί
μέσω καλωδίου USB, σύμφωνα με την ιστοσελίδα και ένα διαφημιστικό βίντεο 90
δευτερολέπτων στο YouTube.
Στα τέλη του 2023, δύο καταστήματα μπαταριών μπήκαν στο
διαδίκτυο με την LI-BT783 να περιλαμβάνεται στους καταλόγους τους, διαπίστωσε
το Ρόιτερς, ενώ σε δύο διαδικτυακά φόρουμ αφιερωμένα στις μπαταρίες, οι
συμμετέχοντες συζητούσαν για την πηγή ενέργειας, παρά την έλλειψη εμπορικής
διάθεσής της: «Γνωρίζω αυτό το προϊόν», έγραψε ένας χρήστης με το ψευδώνυμο
Mikevog τον Απρίλιο του 2023. «Έχει εξαιρετικά specs και μεγάλη απόδοση.»
Το Ρόιτερς δεν μπόρεσε να εξακριβώσει την ταυτότητα του
Mikevog.
Ο ιστότοπος, τα ηλεκτρονικά καταστήματα και οι συζητήσεις
στο φόρουμ φέρουν τη σφραγίδα μιας προσπάθειας εξαπάτησης, δήλωσαν στο Ρόιτερς
ο πρώην αξιωματικός των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και δύο δυτικοί
αξιωματικοί ασφαλείας. Οι ιστότοποι έχουν διαγραφεί από το διαδίκτυο από τότε
που οι βόμβες παγίδων προκάλεσαν χάος στο Λίβανο, αλλά αρχειοθετημένα και
αποθηκευμένα αντίγραφα είναι ακόμη ορατά.
Έρευνες της Χεζμπολάχ
Οι έρευνες της Χεζμπολάχ βοήθησαν να αποκαλυφθεί πώς οι
Ισραηλινοί πράκτορες χρησιμοποίησαν μια επιθετική τακτική πωλήσεων για να
βεβαιωθούν ότι ο υπεύθυνος προμηθειών της Χεζμπολάχ επέλεξε το AR-924, δήλωσε
ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζουν το θέμα.
Ο πωλητής έκανε μια πολύ φθηνή πρόταση για τους βομβητές,
«και συνέχισε να κατεβάζει την τιμή», είπε το άτομο.
Οι αρχές του Λιβάνου καταδίκασαν τις επιθέσεις ως σοβαρή
παραβίαση της κυριαρχίας του Λιβάνου. Στις 19 Σεπτεμβρίου, στην τελευταία
δημόσια ομιλία του πριν σκοτωθεί από το Ισραήλ, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Σαγιέντ
Χασάν Νασράλα, δήλωσε ότι οι εκρήξεις των συσκευών θα μπορούσαν να ισοδυναμούν
με «κήρυξη πολέμου» και υποσχέθηκε να τιμωρήσει το Ισραήλ.
Η εσωτερική έρευνα, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη,
υπέστη ένα πλήγμα στις 28 Σεπτεμβρίου: Έντεκα ημέρες μετά την επίθεση με τον
βομβητή, ο ανώτερος αξιωματούχος της Χεζμπολάχ που είχε αναλάβει να ηγηθεί της
έρευνας για τις προμήθειες, ο Ναμπίλ Καούκ, σκοτώθηκε ο ίδιος από ισραηλινή
αεροπορική επιδρομή.