Ήταν τέλη Φεβρουαρίου, εν μέσω του Πρώτου Παγκοσμίου
Πολέμου, όταν οι εργάτες στην Αγία Πετρούπολη ξεκίνησαν τις πρώτες μεγάλες
απεργίες και τις δυναμικές διαδηλώσεις, που έρχονται ως μία ιστορική συνέχεια
των διεκδικήσεων και των κοινωνικών αγώνων των προηγούμενων χρόνων.
Στις 22 Φεβρουαρίου, οι εργαζόμενοι στο Putilov, τη
μεγαλύτερη βιομηχανική μονάδα της Πετρούπολης, ανακοίνωσαν και αυτοί απεργία.
Οι απεργοί απολύθηκαν, και μερικά καταστήματα έκλεισαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Μία μέρα μετά, εκδήλωση με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας,
μετατρέπεται σε ένα αντικαθεστωτικό συλλαλητήριο. Οι εξοργισμένες γυναίκες
εργαζόμενες άφησαν τα εργοστάσια για να διαμαρτυρηθούν κατά της έλλειψης
τροφίμων.
Μέχρι το επόμενο πρωί, οι φωνές τους είχαν ενωθεί με
αυτές των ανδρών απεργών, τα πλήθη είχαν διογκωθεί και σχεδόν κάθε βιομηχανία,
κατάστημα ή επιχείρηση είχε πάψει να λειτουργεί, καθώς το σύνολο σχεδόν των
εργαζομένων είχε κατέβει σε απεργία και ενθαρρυνόταν διαρκώς από τις
ανατρεπτικές πολιτικές δυνάμεις.
Στους δρόμους, εμφανίστηκαν κόκκινες σημαίες και τα πλήθη
φώναζαν «Κάτω η Γερμανίδα σύζυγος (σ.σ: Αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα, γερμανικής
Καταγωγής)! Κάτω ο Protopopov! Κάτω ο πόλεμος!».
Για να καταστείλει τις ταραχές, ο Τσάρος Νικόλαος ΙΙ
έφερε τον τακτικό στρατό. Τουλάχιστον 180.000 στρατιώτες ήρθαν στην πρωτεύουσα,
αλλά οι περισσότεροι ήταν είτε ανεκπαίδευτοι, είτε τραυματισμένοι.
O ιστορικός Ian Becket πιστεύει πως περίπου μόνο 12.000
θα μπορούσαν να θεωρηθούν αξιόπιστοι, αλλά ακόμη και αυτοί αποδείχθηκαν
απρόθυμοι να κινηθούν ενάντια στο πλήθος, δεδομένου ότι περιελάμβανε τόσες
πολλές γυναίκες. Στις 26 Φεβρουαρίου, ο τσάρος διέταξε τον στρατό να
καταστείλει την εξέγερση με τη βία, τα στρατεύματα προχώρησαν σε ανταρσία.
Όλο και περισσότεροι στρατιώτες εγκατέλειπαν και
ενώνονταν με τους απεργούς, ωστόσο ορισμένοι πιστοί στον τσάρο παρέμεναν στις
θέσεις τους. Η πόλη μετατρέπεται σε πεδίο μάχης.
Ο Νικόλαος, στις 27 Φεβρουαρίου, φαίνεται να μην έχει
καταλάβει τι πρόκειται να συμβεί. Γράφει μάλιστα πως «...και πάλι, αυτός ο
χοντρός ο Rodzianko (σ.σ: πρόεδρος στη Δούμα) μου έχει γράψει πολλές ανοησίες,
στις οποίες εγώ δεν καταδέχτηκα καν να απαντήσω».
Εν τω μεταξύ, τα γεγονότα συνεχίζονταν στη Πετρούπολη. Οι
εναπομείναντες δυνάμεις του τσάρου αδυνατούν να περιορίσουν το πλήθος. Σύμβολα
του τσαρικού καθεστώτος στο κέντρο της πόλης καταστρέφονταν. Η κυβερνητική αρχή
στην πρωτεύουσα καταρρέει. Ο τσάρος
διαλύει τη Δούμα σε μία προσπάθεια να κρατηθεί στην εξουσία.
Η Δούμα ως απάντηση δημιουργεί αυθημερόν μια Προσωρινή
Επιτροπή για την αποκατάσταση του νόμου και της τάξης. Εν τω μεταξύ, τα σοσιαλιστικά
κόμματα διαμορφώνουν το πρώτο Σοβιέτ της Πετρούπολης, το οποίο εκπροσωπούσε
τους εργαζομένους και τους στρατιώτες. Και τα τελευταία στρατεύματα
εγκαταλείπουν τον τσάρο και στηρίζουν το Σοβιέτ την επόμενη κιόλας ημέρα.
Υπό την πίεση του επαναστατημένου λαού το επιτελείο του
τσάρου του πρότεινε να παραιτηθεί. Το έπραξε στις 2 Μαρτίου, εξ' ονόματος του
εαυτού του, και στη συνέχεια, εξ' ονόματος του γιου του. Πρότεινε για κυβερνήτη
τον αδερφό του, Μέγα Δούκα Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς, για να τον διαδεχθεί, ωστόσο
αυτός αρνήθηκε.
Δήλωσε ότι θα αναλάβει εξουσία μόνο αν υπήρχε συναίνεση
από τη ρωσική Συντακτική Συνέλευση, η οποία καθορίζει τη μορφή της κυβέρνησης
στη Ρωσία. Έξι ημέρες αργότερα, στις 9 Μαρτίου, ο Νικόλαος, που δεν είναι πια
Τσάρος, αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση από τους φρουρούς, που τον αποκαλούν
«Νικόλαο Ρομανόφ». Ενώθηκε με την οικογένειά του στο Alexander Palace στο
Tsarskoe Selo, όπου τέθηκε υπό κατ ' οίκον περιορισμό μέχρι την δολοφονία τους
από τους επαναστάτες.
Η επιτυχημένη «Επανάσταση του Φλεβάρη» προκάλεσε ευφορία
και ενθουσιασμό στους επαναστατημένους Ρώσους, στην Πετρούπολη. Στις 3 Μαρτίου
ανακοινώθηκε μια προσωρινή κυβέρνηση, στην οποία συμμετείχε και η
κεντροαριστερά.
Πρόεδρός της ήταν αρχικά ο φιλελεύθερος αριστοκράτης, πρίγκιπας
Γκεόργκι Λβοφ Yevgenyevich, μέλος του Συνταγματικού Δημοκρατικού Κόμματος. Στην
αρχή το Σοβιέτ της Πετρούπολης και η Προσωρινή Κυβέρνηση ανταγωνίζονταν για την
εξουσία της Ρωσίας, ωστόσο μέχρι τον Απρίλιο συνεργάστηκαν με επιτυχία. Μια
ιδιότυπη συμμαχία που παίρνει τη μορφή της «δυαδικής εξουσίας».
Μέσα στο Μάρτιο, η προσωρινή κυβέρνηση έδωσε γενική
αμνηστία, εξόρισε την αυτοκρατορική οικογένεια, κατάργησε τη θανατική ποινή. Το
οκτάωρο εφαρμόστηκε για πρώτη φορά και χορηγήθηκε το δικαίωμα του εκλέγειν και
εκλέγεσθαι στις γυναίκες.
Στις 3 Απριλίου, ο Βλαντιμίρ Λένιν επέστρεψε από την
εξορία με σύνθημα την παύση του ιμπεριαλιστικού πολέμου και τη νίκη της
κοινωνικής επανάστασης. Ο Λένιν ηγείται των μπολσεβίκων, ξεσηκώνοντας το
προλεταριάτο ενάντια στην προσωρινή κυβέρνηση, με συνθήματα όπως «Ειρήνη, ψωμί
και γη», «Όλη η εξουσία στα Σοβιέτ» και «Όλη η γη στους αγρότες».
Μια καινούρια εποχή ξεκινούσε για τη Ρωσία, που θα
κατέληγε με τη νίκη των μπολσεβίκων, αλλάζοντας για πάντα την ιστορία αλλά και
το μέλλον της ανθρωπότητας.