Αφού το σκάνδαλο Qatargate – «μετρητά έναντι επιρροής» – το 2022 προκάλεσε σοκ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πρόεδρος του οργάνου, Ρομπέρτα Μέτσολα, αποφάσισε ότι ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της διαφθοράς ήταν να την εκθέσει στο φως του ήλιου της διαφάνειας.
Πίεσε να περάσει έναν νέο κώδικα δεοντολογίας που απαιτούσε – μεταξύ άλλων – από τα ανώτερα μέλη του Κοινοβουλίου να δηλώνουν συγκρούσεις συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων όσων «αφορούν την οικογένειά τους, τη συναισθηματική τους ζωή ή τα οικονομικά τους συμφέροντα».
Αλλά σύμφωνα με αυτούς τους νέους κανόνες, ένα πρόσωπο κλειδί έμεινε εκτός: η ίδια η πρόεδρος.
Διότι, όπως αναφέρει το Politico, αν ήταν υποχρεωμένη να κάνει μια τέτοια δήλωση, θα μπορούσε να είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να ενημερώσει το κοινό ότι ο σύζυγός της, Ούκο Μέτσολα, ήταν ο κορυφαίος λομπίστας στην ΕΕ για τον όμιλο Royal Caribbean Group με έδρα το Μαϊάμι, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία κρουαζιερόπλοιων στον κόσμο και μεγάλο ρυπαντή.
Αντ’ αυτού, η δουλειά του Ούκο πέρασε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη, ακόμη και όταν εργαζόταν για να επηρεάσει την οικολογική νομοθεσία-ορόσημο, την οποία η σύζυγός του θα υπέγραφε τελικά ως νόμο.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο ο πρόεδρος Μέτσολα – ή οποιοσδήποτε πρόεδρος – θα πρέπει να εξαιρεθεί από την υποβολή μιας τέτοιας δήλωσης», δήλωσε ο Nicholas Aiossa, διευθυντής της Διεθνούς Διαφάνειας της ΕΕ.
«Θα έλεγα ότι αν έχετε σύζυγο που συμμετέχει σε οποιαδήποτε δραστηριότητα, αμειβόμενη ή μη, με σκοπό να επηρεάσει τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ, ο ευρωβουλευτής θα πρέπει να το δηλώσει», πρόσθεσε ο Aiossa.
Δεν φτάνει να είσαι τίμιος, αλλά και να φαίνεσαι…
Δεν υπάρχει καμία υπόνοια ότι οι Μέτσολα συμμετείχαν σε συγκάλυψη. Ο Ούκο συμπλήρωσε τις κατάλληλες εγγραφές για άσκηση πίεσης, οι οποίες ήταν διαθέσιμες στο κοινό.
Επίσης, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Ρομπέρτα παραβίασε τους κανόνες του Κοινοβουλίου – οι οποίοι, άλλωστε, δεν την αφορούσαν σε αυτή την περίπτωση – ή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι χρησιμοποίησε τις επίσημες εξουσίες της για να επηρεάσει αθέμιτα τη νομοθεσία για λογαριασμό του Ούκο.
Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η απουσία επίσημης δήλωσης έχει προστατεύσει τη σχέση μεταξύ της προέδρου του Κοινοβουλίου και ενός λομπίστα από τον δημόσιο έλεγχο, ακόμη και όταν ο Ούκο συνόδευσε τη σύζυγό του σε επίσημες επισκέψεις, συμπεριλαμβανομένης της στέψης του βασιλιά της Βρετανίας Καρόλου Γ’, και η Ρομπέρτα μίλησε σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις υπέρ μιας θέσης που συμμερίζονται το Κοινοβούλιο και η ναυτιλιακή βιομηχανία.
Σε δήλωσή του, ο εκπρόσωπος της προέδρου Jüri Laas αρνήθηκε ότι ο ρόλος του Ούκο ήταν κάτι που η Ρομπέρτα θα έπρεπε να αποκαλύψει.
«Η προσπάθεια να χαρακτηριστεί η απασχόληση του κ. Μέτσολα ως κάτι που εγείρει οποιαδήποτε πιθανή σύγκρουση συμφερόντων – πραγματική ή αντιληπτή – είναι λάθος», δήλωσε. «Το να είσαι παντρεμένος με κάποιον εργαζόμενο δεν συνιστά πιθανή σύγκρουση συμφερόντων σύμφωνα με τους κανόνες του Κοινοβουλίου».
Υποστήριξε ότι ο ρόλος της Ρομπέρτα ήταν «διαφορετικός από τους κατόχους αξιωμάτων που αναφέρονται» στους κανόνες δεοντολογίας, οι οποίοι ισχύουν για τους 14 αντιπροέδρους του σώματος, τους πέντε ευρωβουλευτές που είναι υπεύθυνοι για διοικητικά και οικονομικά θέματα και τους προέδρους και αντιπροέδρους των κοινοβουλευτικών επιτροπών.
«Η πρόεδρος εκπροσωπεί τα συμφέροντα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως θεσμού», δήλωσε ο Laas.
Οι νέοι κανόνες στόχευαν σε θέσεις «που συνδέονται με συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο ή φάκελο» και, ως εκ τούτου, σε «αυξημένο κίνδυνο πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων».
Τα πεπερασμένα όρια των κανόνων διαφάνειας
Το παράδειγμα των Μέτσολα αναδεικνύει τους περιορισμούς των κανόνων διαφάνειας του Κοινοβουλίου, οι οποίοι αφήνουν σε μεγάλο βαθμό στους νομοθέτες να διαχειρίζονται ιδιωτικά τις υποθέσεις και τις συγκρούσεις τους.
Η Ρομπέρτα είναι ένα από τα πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή στις Βρυξέλλες, το πολιτικό πρόσωπο του Κοινοβουλίου και το διοικητικό κέντρο εξουσίας του. Έχει παρουσιαστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της ως υπέρμαχος της διαφάνειας, απαιτώντας ισχυρότερες προσπάθειες για να θεραπεύσει την όχι καλή άποψη του κοινού για τις Βρυξέλλες. Αλλά όταν πρόκειται για τις δικές της υποθέσεις, έχει αρνηθεί να δώσει το παράδειγμα.
Στα σχεδόν τέσσερα χρόνια κατά τα οποία η Μετσόλα διετέλεσε πρόεδρος ή αντιπρόεδρος, υπήρξε ελάχιστη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης που να αναφέρεται στη δουλειά της Ούκο. Από τους 14 ευρωβουλευτές, αξιωματούχους της ΕΕ και ακτιβιστές κατά της διαφθοράς με τους οποίους μίλησε το POLITICO – άτομα που αναμφισβήτητα θα έπρεπε να γνωρίζουν – μόνο δύο γνώριζαν ότι ο πρώτος κύριος του Κοινοβουλίου εργαζόταν για λογαριασμό της βιομηχανίας αναψυχής.
Κανείς από αυτούς δεν είχε παρατηρήσει την προεδρική εξαίρεση στον κώδικα δεοντολογίας που υπέγραψαν να ακολουθούν οι κοινοβουλευτικοί αξιωματούχοι.
Παρά τον ισχυρισμό του Laas ότι η εργασία του Ούκο δεν δημιουργούσε πιθανή σύγκρουση, το ζευγάρι είχε έντονη επίγνωση ότι έπρεπε να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος, δήλωσε ο Ούκο στο POLITICO.
Οι Μέτσολα είχαν ένα «σινικό τείχος» όσον αφορά το έργο του άλλου, είπε. Από τότε που η Ρομπέρτα έγινε πρόεδρος, ο Ούκο σταμάτησε να ασκεί απευθείας πιέσεις στους ευρωβουλευτές «για να αποτρέψει ακόμη και την εντύπωση ατασθαλίας», είπε, προσθέτοντας ότι η Royal Caribbean έχει πλέον προσλάβει ένα επιπλέον άτομο για να ασχολείται με το Κοινοβούλιο.
«Θέλω να πιστεύω ότι το διαχειριστήκαμε εξαιρετικά καλά», δήλωσε ο Ούκο.
Η άνοδος της Rομπέρτα Μέτσολα στην εξουσία
Η αναρρίχηση των Μέτσολα στην κορυφή του των Βρυξελλών διήρκεσε δύο δεκαετίες, αλλά ο στόχος ήταν ξεκάθαρος από νωρίς.
Και οι δύο είχαν «ελίτ» κυβερνητικές σπουδές.
Η μελλοντική πρόεδρος εκπαιδεύτηκε στο Κολέγιο της Ευρώπης, το σχολείο τροφοδοσίας της μηχανής των Βρυξελλών με έδρα τη Μπριζ.
Ο Ούκο, με καταγωγή από τη Φινλανδία, φοίτησε στη Σχολή Κυβερνήσεων Κένεντι του Χάρβαρντ και εξακολουθεί να γράφει τακτικά για να ενημερώνει το τμήμα «πού βρίσκονται τώρα» του περιοδικού των αποφοίτων.
Γνωρίστηκαν στη Μάλτα το 1999 σε μια εκδήλωση νεολαίας του συντηρητικού πολιτικού κινήματος. Το 2005 παντρεύτηκαν.
Μετακόμισαν στις Βρυξέλλες, όπου η Ρομπέρτα εργάστηκε στα κυβερνητικά γραφεία της Μάλτας και στη συνέχεια στο διπλωματικό σκέλος της ΕΕ.
Ο Ούκο βρήκε ρόλο συμβούλου στο Royal Caribbean Group το 2007.
Είχαν το κοινό όνειρο να εκλεγούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της γονεϊκότητας, το ζευγάρι έκανε μια συμφωνία ότι αν κάποιος από τους δύο τα κατάφερνε, ο άλλος θα άφηνε τις πολιτικές φιλοδοξίες του για πάντα στην άκρη. Διεξήγαγαν εκστρατείες τη δεκαετία του 2000, αλλά καμία από τις δύο δεν ήταν επιτυχής.
Η Ρομπέρτα κέρδισε την έδρα της το 2014. «Ο σωστός Μέτσολα εξελέγη τελικά», δήλωσε ο Ούκο στο POLITICO. Και ενώ μεγάλωσαν μια οικογένεια με τέσσερα αγόρια στις Βρυξέλλες, εκείνη ανέβηκε μέσα από τις επιτροπές και τα γραφεία του Κοινοβουλίου.
Το 2022, έγινε η νεότερη πρόεδρος του σώματος στην ιστορία και αγαπημένη του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Έχει επίσης προταθεί ως πιθανή μελλοντική πρωθυπουργός στην πατρίδα της, τη Μάλτα, και, ενόψει της αλλαγής φρουράς στην ΕΕ φέτος, το όνομά της φημολογείται ως πιθανή αντικαταστάτρια της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Τον Ιούλιο, επανεξελέγη εύκολα για μια δεύτερη θητεία δυόμισι ετών.
Δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητο κατόρθωμα για έναν πολιτικό από τη μικρότερη χώρα της ΕΕ, ένα έθνος διαβόητο για την πολιτική διαφθορά που κανονικά δεν θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη όταν πρόκειται για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας στην ΕΕ.
Η Ρομπέρτα έχει ορίσει τον εαυτό της ως «αντιπολίτευση» στη δωροδοκία και την εγκληματικότητα.
Συμμετείχε σε κοινοβουλευτική επιτροπή που διερευνούσε υπεράκτιες εταιρείες που χρησιμοποιούν διεφθαρμένοι πολιτικοί, μεταξύ άλλων και στη Μάλτα – ανέλαβε να ξεπλύνει το στίγμα που άφησε το Qatargate στο μοναδικό άμεσα εκλεγμένο θεσμικό όργανο της ΕΕ – και απαίτησε να λογοδοτήσουν οι Μαλτέζοι πολιτικοί που εμπλέκονται στη δολοφονία της δημοσιογράφου Δάφνης Καρουάνα Γκαλιζία, που δολοφονήθηκε με παγιδευμένο αυτοκίνητο το 2017.
«Έκανε τόσα πολλά για την υπόθεση της δικαιοσύνης για τη μητέρα μου», δήλωσε ο μεγαλύτερος γιος της δημοσιογράφου, ο Matthew Caruana Galizia, ερευνητής δημοσιογράφος. «Η Ρομπέρτα ερχόταν να επισκεφθεί τη γιαγιά μου στο νοσοκομείο και στο σπίτι κ.ο.κ.», είπε, επαινώντας τις προσπάθειές της να προωθήσει μια οδηγία της ΕΕ γνωστή ως «νόμος της Δάφνης» για την προστασία των δημοσιογράφων από τη νομική παρενόχληση.
Η πρόεδρος εμπνέει θερμά συναισθήματα, ακόμη και από τους πολιτικούς της αντιπάλους. Έχει κερδίσει το θαυμασμό, ακόμη και την αφοσίωση, από τους αγωνιστές κατά της διαφθοράς και τους ευρωβουλευτές που δήλωσαν ότι οι προσπάθειές της να διευρύνει τη διαφάνεια στο Κοινοβούλιο ήταν γνήσιες.
«Ήταν μια τεράστια υποστηρίκτρια πολλών, αν όχι των περισσότερων, τομέων πολιτικής μας», δήλωσε ο Aiossa, διευθυντής της ομάδας υπεράσπισης TI.
Οι μεταρρυθμίσεις που κερδήθηκαν μετά το Qatargate – οι οποίες συντάχθηκαν από την επιτροπή συνταγματικών υποθέσεων του κοινοβουλίου και εγκρίθηκαν από την ολομέλεια – ήταν, κατά παραδοχή της ίδιας της Μέτσολα, ένα πρώτο βήμα. Αλλά ο Aiossa επέρριψε την ευθύνη στους νομοθέτες όλων των κομμάτων, οι οποίοι, όπως είπε, πολέμησαν τις προσπάθειές της να τους αναγκάσει να ενημερώσουν το κοινό περισσότερο για τα προσωπικά τους συμφέροντα.
«Η πρόεδρος και άλλοι προσπάθησαν όντως να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, αλλά … υπάρχει μια κουλτούρα ατιμωρησίας σε αυτή τη Βουλή εδώ και πολλά χρόνια», είπε.
«Οι ευρωβουλευτές είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός πρωταθλητής μας όταν πρόκειται για την ακεραιότητα και τη δεοντολογία και το κράτος δικαίου στα 27 κράτη μέλη. Και ο μεγαλύτερος αντίπαλός μας όταν ζητάμε τα ίδια πρότυπα [από αυτούς]».
Ούκο Μέτσολα: «Ένας πολύ αποτελεσματικός λομπίστας
Ακόμα και όταν η Ρομπέρτα καλλιεργούσε τη φήμη της ως «μηδενικής ανοχής» στην απάτη, ο Ο}ύκο ανέβαινε και γινόταν εταιρικός αντιπρόεδρος της Royal Caribbean, ένας κορυφαίος εκτελεστικός ρόλος σε μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου.
Τον Σεπτέμβριο του 2020, ανέλαβε προσωρινά καθήκοντα γενικού διευθυντή του ευρωπαϊκού παραρτήματος της Cruise Lines International Association, του ισχυρότερου φορέα άσκησης πίεσης του κλάδου.
Η θητεία του έληξε ένα χρόνο αργότερα, περίπου ένα μήνα πριν η Ρομπέρτα διοριστεί ως πρόεδρος του Κοινοβουλίου.
Οι καλές διασυνδέσεις είναι ζωτικής σημασίας για έναν λομπίστα. Το να φαίνεσαι ότι έχεις καλές διασυνδέσεις είναι ακόμη καλύτερο. Και ο Ούκο θα μπορούσε να φτιάξει ένα λεύκωμα που θα ζήλευε κάθε διακινητής επιρροής.
Η βασιλική λίστα ελέγχου του περιλαμβάνει τον βασιλιά και τη βασίλισσα του Βελγίου, στους οποίους παρουσιάστηκε πέρυσι μαζί με τη σύζυγό του και τη φον ντερ Λάιεν σε μια δεξίωση για το 2023 στο βασιλικό παλάτι στις Βρυξέλλες.
Η Ρομπέρτα δήλωσε στο podcast EU Confidential του POLITICO το 2022 ότι χαλάρωσε προσπαθώντας «να κάνει διάκριση μεταξύ της δουλειάς μου και της ιδιωτικής μου ζωής».
Άλλοι πρότειναν ότι η γραμμή ήταν πιο θολή.
Το ζευγάρι διοργάνωνε τακτικά πάρτι στον κήπο του σπιτιού του, στην καταπράσινη συνοικία Ixelles, για τους «λαμπερούς ανθρώπους των Βρυξελλών», δήλωσε άτομο με γνώση του θέματος, στο οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία για να συζητήσει τις ιδιωτικές εκδηλώσεις.
Συχνά περιλάμβαναν μπάρμπεκιου και ξεκίνησαν πριν γίνει πρόεδρος. «Ήθελε να ανέβει στην πολιτική κλίμακα και αυτός είναι ο τρόπος που το κάνεις».
Και οι δύο Μέτσολα αρνήθηκαν ότι το βιβλίο επαφών του Ούκο είχε μεγαλώσει από τις προεδρικές κοινωνικές υποχρεώσεις, σημειώνοντας ότι η πρόσκλησή του σε ορισμένες εκδηλώσεις αποτελούσε διπλωματικό πρωτόκολλο. Ο Ο}ύκο δήλωσε ότι ο κατάλογος των επαφών του είχε δημιουργηθεί πολύ πριν η Ρομπέρτα αποκτήσει υψηλό αξίωμα και δήλωσε ότι η κοινωνική του ζωή είχε γίνει «αρκετά περιορισμένη» λόγω του πολυάσχολου προγράμματος της συζύγου του.
Οι συνάδελφοι της Ρομπέρτα και οι σύμμαχοι υπέρ της διαφάνειας μπορεί να ήταν στο σκοτάδι σχετικά με το επάγγελμα του συζύγου της, αλλά στους ναυτιλιακούς κύκλους των Βρυξελλών, όλοι γνώριζαν ότι όταν ο Ούκο έμπαινε στο δωμάτιο, δεν επρόκειτο για έναν ακόμη λομπίστα, δήλωσε ο Jacob Armstrong, ένας ακτιβιστής της ΜΚΟ Transport & Environment, ο οποίος έχει αντιμετωπίσει τακτικά τον Ούκο και άλλους καλά εξοπλισμένους μεγάλους ρυπαντές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
«Είναι πάντα προβληματικό όταν μια βιομηχανία που είναι τόσο ρυπογόνος και τόσο κακή όσο η κρουαζιέρα … έχει τόσο σαφή πρόσβαση σε ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και θέσεις εξουσίας», είπε.
«Είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει στις Βρυξέλλες», πρόσθεσε.
Την περασμένη εβδομάδα η Ρομπέρτα διόρισε τον επί μακρόν προσωπικό της σύμβουλο και κουνιάδο της Μάθιου Ταμπόνε ως επικεφαλής του υπουργικού της συμβουλίου. Είχε προσπαθήσει να αναβαθμίσει τον Ταμπόνε σε αυτόν τον ρόλο και στο παρελθόν, αλλά έκανε πίσω μπροστά στην κάλυψη των μέσων ενημέρωσης που υπονοούσαν ότι μετέτρεπε το Κοινοβούλιο σε οικογενειακή επιχείρηση.
Το αίτημα του Ούκο: κονδύλια της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του Ούκο ως λομπίστα ήταν η προσπάθεια της ΕΕ να πατάξει τη βιομηχανική ρύπανση και να γίνει ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2050, ένα καθοριστικό νομοθετικό χαρακτηριστικό της πρώτης θητείας της Ρομπέρτα.
Το Κοινοβούλιο ψήφισε νομοσχέδια που εισάγουν για πρώτη φορά μια τιμή για τις θαλάσσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα – η οποία εκτιμάται ότι θα αποφέρει 600 εκατομμύρια ευρώ ετησίως μόνο από τη βιομηχανία κρουαζιέρας – και έθεσε απαιτήσεις στα πλοία να χρησιμοποιούν πιο βιώσιμα καύσιμα και να συνδέονται με χερσαία ενέργεια όταν βρίσκονται στο λιμάνι.
Αυτό αποτέλεσε σοβαρή πρόκληση για τον όμιλο Royal Caribbean, ο οποίος αποτελεί σημαντική πηγή αερίων του θερμοκηπίου και τοπικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις με λιμάνια. Ο Ούκο αποκάλεσε κάποτε τη δέσμη νόμων της ΕΕ για το κλίμα «ρυθμιστικό τσουνάμι».
Σε συναντήσεις και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με υπαλλήλους των τμημάτων μεταφορών και κλιματικής αλλαγής της Επιτροπής, τα οποία αποκτήθηκαν μέσω αιτημάτων για την ελευθερία της πληροφόρησης, καθώς και σε δημόσιες δηλώσεις, ο Ο}ύκο εξέφρασε την υποστήριξή του στην πράσινη μετάβαση, χαρακτηρίζοντάς την ως «ευκαιρία» για την Ευρώπη να μεταρρυθμίσει έναν ναυπηγικό τομέα που διατηρείται ζωντανός από τις παραγγελίες κρουαζιερόπλοιων. Ωστόσο, ζήτησε επίσης τη στήριξη της ΕΕ για τη μετάβαση.
Πίεσε να επιστραφούν τα έσοδα από τον φόρο άνθρακα στη βιομηχανία για να επενδύσει στην εξυγίανση των δραστηριοτήτων της. Πέρυσι, η Royal Caribbean ζήτησε χρηματοδότηση από την ΕΕ για έρευνα σε κυψέλες καυσίμου.
Τους τελευταίους μήνες πίεσε επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαλαρώσει τους κανόνες του ταμείου της ΕΕ για νέες καθαρές τεχνολογίες, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούνται τα κρουαζιερόπλοια που εγκαταλείπουν τα ύδατα της ΕΕ.
Η Επιτροπή δήλωσε στο POLITICO ότι εξετάζει το αίτημα. Τον Μάιο, αξιωματούχοι του ομίλου Royal Caribbean, τα ονόματα των οποίων αποσιωπήθηκαν από την Επιτροπή, πίεσαν για δημόσια κονδύλια για την κάλυψη της διαφοράς τιμής μεταξύ των παραδοσιακών καυσίμων και των ακριβότερων καθαρών καυσίμων.
Εν ολίγοις, ένας από τους πρωταρχικούς στόχους του Ukko ήταν να εξασφαλίσει τη χρηματοδοτούμενη από τους φορολογούμενους στήριξη της βιομηχανίας για την επίτευξη των πράσινων στόχων της ΕΕ.
«Είναι ένας πολύ αποτελεσματικός λομπίστας», δήλωσε ο Άρμστρονγκ, ο υπεύθυνος της εκστρατείας από το Transport & Environment. «Έχω συμμετάσχει σε συναντήσεις μαζί του όπου ζήτησε χρήματα … Ξέρει πώς λειτουργεί το παιχνίδι. Ξέρει τι να πει. Σε ποιον να μιλήσει».
Όπως πολλοί εκπρόσωποι εταιρειών, όταν ο Ούκο προσέγγισε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή -το όργανο που καταρτίζει την πολιτική της ΕΕ- έσπρωχνε σε μια ανοιχτή πόρτα.
Σύμφωνα με ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο Ούκο έγραψε στο γραφείο του Ευρωπαίου Επιτρόπου Μαργαρίτη Σχοινά, εξέχοντος μέλους του ΕΛΚ, στις 22 Ιανουαρίου 2020, ζητώντας μια συνάντηση για τον διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου Royal Caribbean. Η απάντηση έφτασε σε μόλις 44 λεπτά, προτείνοντας συνάντηση μία εβδομάδα αργότερα.
Οι εκπρόσωποι των ΜΚΟ δήλωσαν στο POLITICO ότι οι συναντήσεις με τους επιτρόπους συχνά διαρκούσαν μήνες για να τις κανονίσουν.
«Αυτή τη στιγμή έχουμε παραγγείλει 17 νέα πλοία από τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Φινλανδίας και της Ιταλίας. (Αυτό το βιβλίο παραγγελιών συνεπάγεται πάνω από 15 δισεκατομμύρια ευρώ επένδυση στην ευρωπαϊκή οικονομία)», υπενθύμιζε στον υπάλληλο του Σχοινά.
Η πρόεδρος δήλωσε ότι δεν ξεπέρασε ποτέ τα όρια της ηθικής προκειμένου να βοηθήσει τον σύζυγό της.
Το POLITICO προσέγγισε ευρωβουλευτές και αξιωματούχους της ΕΕ που εργάζονταν άμεσα για τη νομοθεσία για την οποία ο Ούκο ασκούσε πιέσεις. Κανείς δεν μπορούσε να θυμηθεί ότι η Ρομπέρτα τους μίλησε ποτέ για τον φάκελο ή ότι παρενέβη με άλλο τρόπο στη διαδικασία χάραξης πολιτικής.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της πρώτης θητείας της, απείχε οικειοθελώς από την ψηφοφορία στην ολομέλεια.
Ωστόσο, η Ευρωπαία Διαμεσολαβητής Emily O’Reilly, η οποία διερευνά τις κακομεταχειρίσεις σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, δήλωσε ότι οι συγκρούσεις συμφερόντων δεν χρειάζεται απαραίτητα να αξιοποιούνται για να αποτελούν πρόβλημα.
Ακόμη και κάτι που φαίνεται κακό στο κοινό πρέπει να αντιμετωπίζεται σοβαρά.
Η O’Reilly είπε σε δήλωση που εστάλη μέσω email: «Έχω ξεκαθαρίσει ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ δεν χρειάζεται μόνο να εξετάσουν εάν έχουν αντιμετωπίσει πραγματικές συγκρούσεις συμφερόντων αλλά και αντιλαμβάνονται συγκρούσεις συμφερόντων που μπορεί να είναι εξίσου επιζήμιες για την εμπιστοσύνη του κοινού».
Λίγοι θα υποστήριζαν ότι ένας λομπίστας που ζούσε χωρίς να το αναγνωρίζουν δίπλα σε έναν ισχυρό νομοθέτη θα περνούσε αυτό το τεστ.
Αν και οι κανόνες δεν απαιτούσαν από την πρόεδρο να αποκαλύψει τις δραστηριότητες του συζύγου της, τίποτα δεν την εμπόδιζε από το να προβεί σε εθελοντική αποκάλυψη.
Ούτε από την προσφορά δημόσιας δήλωσης σχετικά με το πώς διαχειριζόταν την αλληλοεπικάλυψη των εταιρικών συμφερόντων της Royal Caribbean και το έργο του Κοινοβουλίου που ηγήθηκε.
Ο Λάας, ο εκπρόσωπος του προέδρου, είπε ότι «οι κανόνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν προβλέπουν αυτή τη μορφή οικειοθελούς αποκάλυψης».
Οι νέοι κανόνες απαιτούν όλες οι συναντήσεις των ευρωβουλευτών με τους λομπίστες που σχετίζονται με τις εργασίες του Κοινοβουλίου να δηλώνονται δημόσια.
Αλλά για το αν η πρόεδρος της Βουλής ζει με έναν λομπίστα, οι κανόνες δεν έχουν τίποτα να πουν.