Μαρίνα Αλεξανδρή
Εάν υπάρχει ένας νικητής από την σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών για το ενεργειακό είναι ο άξονας της Ιβηρικής. Η Ισπανία και η Πορτογαλία, μετά από ένα θυελλώδες διήμερο, κατάφεραν να πάρουν καθεστώς ειδικής εξαίρεσης για παρέμβαση στην αγορά της ενέργειας – καθεστώς, που σημαίνει ότι μπορούν να αποσυνδέσουν μονομερώς και κατά παρέκκλιση από τους ευρωπαϊκούς κανόνες τις τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος και να προχωρήσουν σε επιβολή πλαφόν ή και μειώσεις των τιμών.
Οι
σοσιαλιστές πρωθυπουργοί των δύο χωρών κατέβηκαν σε κοινό μέτωπο στην σύνοδο, ο
ισπανός Πέδρο Σάντσεθ ήρθε σε μετωπική σύγκρουση με τον γερμανό καγκελάριο Ολαφ
Σολτς και έφθασε στο σημείο να αποχωρήσει από την συζήτηση, για να επιστρέψει
μόνον αφ΄ότου δόθηκαν εγγυήσεις για τον συμβιβασμό.
Το
επιχείρημα που πρόβαλε, από κοινού με τον πορτογάλο Αντόνιο Κόστα ήταν πως οι
δύο χώρες της Ιβηρικής έχουν χαμηλή διασύνδεση με τα ευρωπαϊκά δίκτυα των
αγωγών φυσικού αερίου και υψηλό αιολικό δυναμικό, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες
που μετέδωσαν γαλλικά media ο Σάντσεθ φέρεται να απείλησε ακόμη και με βέτο εάν
δεν δινόταν η δυνατότητα στην ισπανική κυβέρνηση να μπορεί να παρέμβει στην
αγορά προς αποσυμπίεση των τιμών λιανικής.
Τελικά,
η Ισπανία και η Πορτογαλία πέτυχαν να συμπεριληφθεί στο κείμενο συμπερασμάτων
ειδική εξαίρεση, με την οποία αναγνωρίζεται πως οι δύο χώρες της Ιβηρικής
αποτελούν ενεργειακή νησίδα. Ως εκ τούτου μπορούν να λάβουν μονομερώς και εκτός
ευρωπαϊκού πλαισίου μέτρα για την μείωση των τιμών, υπό την προϋπόθεση να τα
παρουσιάσουν προς έγκριση στην Κομισιόν προκειμένου να διαπιστωθεί ότι δεν
προκαλούν μεγάλες στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.
Πέραν
της νίκης της Ιβηρικής, όλες οι κρίσιμες αποφάσεις για όλες τις υπόλοιπες χώρες
της Ευρωπαϊκής Ενωσης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, παραπέμφθηκαν απλώς
στον Μάιο. Δηλαδή, παρ΄ότι στις Βρυξέλλες αναγνωρίστηκε ότι δεν αναμένεται
άμβλυνση του ενεργειακού ιλίγγου κατά τους επόμενους μήνες τίποτα δεν πρόκειται
να αλλάξει και κανένα μέτρο δεν πρόκειται να ληφθεί τουλάχιστον έως τον Μάιο,
οπότε και θα παρουσιάσει νέο πλαίσιο προτάσεων από την Κομισιόν.
Ο
έλληνας πρωθυπουργός, από την πλευρά του, παρουσίασε ως επιτυχία και ως προϊόν
πίεσης των χωρών του Νότου την ενσωμάτωση στο κείμενο συμπερασμάτων να
εξεταστεί η οπσιόν(δυνατότητα) για πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού
αερίου, όμως και επ’ αυτού καμία κίνηση δεν πρόκειται να γίνει άμεσα ούτε
υπάρχουν εγγυήσεις για υιοθέτηση της πρότασης ακόμη και μεσοπρόθεσμα.
«Καταφέραμε
και πετύχαμε, μετά από πολλή επιμονή», δήλωσε, «να συμπεριληφθεί στα
συμπεράσματα μια ρητή αναφορά στο πλαφόν των τιμών του φυσικού αερίου, ανάμεσα
στις άλλες επιλογές που καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει προκειμένου
να συμπιέσουμε τις τιμές του». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μάλιστα υπονόησε ότι
υπήρξε και απειλή για βέτο προσθέτοντας ότι «οι χώρες του νότου είπαμε ξεκάθαρα
ότι δε θα έχουμε συμπεράσματα εάν δεν υπάρχει αναφορά στο ζήτημα του πλαφόν και
δεν υπάρχει ξεκάθαρη κατεύθυνση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει με το
θέμα αυτό”.
Στην
πραγματικότητα, η σύνοδος απλώς επιβεβαίωσε ως κυρίαρχη την θέση των χωρών
εκείνων που – κατά τον Κυριάκο Μητσοτάκη – «πιστεύουν δογματικά στην
αυτορρύθμιση των αγορών», δηλαδή της Γερμανίας , της Ολλανδίας και των
«φειδωλών» του Βορρά.
Η
δε ενσωμάτωση της πρότασης για το πλαφόν στο κείμενο των συμπερασμάτων δεν
είναι παρά μια αναφορά ως μία από τις εναλλακτικές που θα εξετάσει το επόμενο
διάστημα η Κομισιόν και ήρθε κατόπιν της πίεσης κυρίως του ιταλού πρωθυπουργού
Μάριο Ντράγκι. Οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες λένε ότι ήταν το ελάχιστο
αντάλλαγμα που ζήτησε ο ιταλός πρωθυπουργός για την σθεναρή στήριξη του Νότου
στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και ο συμβιβασμός επήλθε μετά από έντονη
συζήτηση με τον γερμανό καγκελάριο.
Ο
ίδιος ο Ολαφ Σολτς, μάλιστα, στην συνέντευξη Τύπου που έδωσε μετά το τέλος της
συνόδου επανέλαβε ότι τόσο η Γερμανία όσο και άλλες χώρες είναι εξαιρετικά
επιφυλακτικές στις παρεμβάσεις στην αγορά χονδρικής για την συγκράτηση των
τιμών της ενέργειας.